Nariangaliye, Rivulishiye, amwesa Ritsopara Uhayati: Shiyo ya tsano
Balangkas: Elisha, Daniel, Jonah, Nehemiah, Esther. 24 sections. It has a picture book to go along with the recording.
Bilang ng Talata: 422
Wika: Shimaore
Tema: Sin and Satan (Deliverance, Sin, disobedience); Christ (Life of Christ, Authority); Character of God (Word of God (the Bible)); Living as a Christian (Worship, Obedience, No other gods, idols, Victory, Faith, trust, believe in Jesus); Bible timeline (Gospel, Good News, People of God); Problems (Problems, troubles, worries)
Tagapakinig: General
Layunin: Teaching
Features: Monolog; Bible Stories; Extensive Scripture
Katayuan: Approved
Ang mga script ay panimulang gabay para sa pagsasalin at pagre-record sa ibat-ibang wika.Ang mga ito ay ay dapat na angkupin kung kinakailangan para maunawaan at makabuluhan sa bawat kultura at wika. Ilang termino at konsepto na ginamit ay maaaring gamitin para maipaliwanag o maaari di na palitan o tanggalin ng ganap.
Salita ng Talata
Marongozi ya uandrisa i hadisi
Murendre jeje. I kaseti ini iɗungamanao na ya mafoto ya u mwana shiyo wa manimaitsi isurieledza mahadisi yapatana na watru waɓole waparihana moni mwa u Mwangishiyo Muraharifu, watru waliyo amba wamwãmini Mungu awasaidi hari mwa wakati wa tããɓu. Mwamovulishiya i kaseti ata mwamokiya jau (x), ɓasi namuɓuwe li foto laɗunga.
Foto 1: Namanu aja ɗagoni ha Elisha
Elisha aka fundi muɓole, tsena mutrume mɓole wa Mungu hari mwa i Israila. Suku, mutru akohiriwa Namanu aja ɗagoni hahe. Waye aka shitswa wa ya madjeshi ya i tsi ya Siriya, iliyo amba ika ãduyi ya Israila. Namanu aka mutru muhodari akana ushindzi, ɓe akana uwaɗe wa hatwari wa ngwezi utupiyao. Aja Israila, mana aka akiya amba Elisha atsohindra avhonese uwaɗe wahe ule. Ɓadi Elisha kakokiri ata ulawa vhondze ile amuyezi. Avheleha mutru wa hazi wahe ile aje amwambiye Namanu, "Endra wahowe hari mwa u muro wa Jurdani mara saɓa....na vhavho utsotwaharishiwa uwaɗe waho uwo." Wakati ule Namanu aja hasera, arongowa, "Nakofikiri amba bila shaka atsolawa vhondze aje anione, ammiye musada ha Mwalahe, avhonese uwaɗe wangu." Ɓas, Namanu alawa na hasera ɓole.
Foto 2: Namanu asuhowa muroni Jurdani
Wakati ule watru wa hazi wa Namanu wamumiya alishe zi trongo za hasera na udziona zahe. Wamutriya ɓari atuĩ i ãmuri ndzangu ya Elisha ile. Ɓaanda watru wale wamushindra, Namanu ashuku muroju Jurdani, ahowo mara saɓa. Namgaliye li foto! Namanu ajivhiwa swafi. Uwaɗe wahe ule uvhonesewa ha uzuri. Elisha kakoriya mwanadamu atsokao yotsi, mana amwãmini Mungu aliyo Muɓole. Ajuwa amba Mwalahe ushindro fanya kula shitru. Ajuwa tsena amba kula mutru alazimu atuĩ u Mwangishiyo Muraharifu wa Mungu. Wasi wa jau ne irilazimu rimumiye Mungu arisaidi rifanye izo zalazimu, amwesa rimwãmini kula wakati.
Foto 3: Elisha na ya magari ya farasi yavuwao moro
Vhuja wakati amba watru wa Siriya wakowana kondro na Israila. Mungu akofahamisha murumwa wahe Elisha kula wakati ya Masiriya yakojo wana na Israila, amwesa Elisha uvhandre wahe akofahamisha u mufalume wa Israila na i trongo. Wakati ule u mufalume wa Siriya aãmurisha madjeshi yahe, "Namwendre mwadzise vhahanu Elisha aliyo, ile pare nishindre nivhelehe watru wamusike." Suku asuɓuhi mbitsi mbitsi Elisha na mutru wa hazi wahe walawa vhondze, waono amba ya madjeshi ya Siriya yakozingidziya li ɗago vhahanu wakoketsi. Wakati ule mutru wa hazi ule adzisa ha hamu ɓole, "Fundi, rifanye trini?" Elisha amwambiya, "Usuriye, wao waliyo na wasi wengi raha na wale waliyo na wao." Amwesa Elisha ammiya Mungu aɓuliye mutru wa hazi wahe ya matso yahe. Sa ile mutru wa hazi wahe ule aangaliya, aono yi milima yajaiya na farasi na magari ya farasi yavuwao moro yakomuzingidziya Elisha. Mungu aka azivheleha ha uwahifadhwi.
Wandzani wangu, watru wamurumishiyao Mungu wamomtuĩ, waye na ushindzi wa uwavinga na uwahifadhwi. Ha izo, kawalazimu wariya shitru itsokao yotsi, wala mutru atsokao yotsi.
Foto 4: Elisha na madjeshi wafanyiwa mafa matso
Wakati ya Masiriya yaja kariɓu na Elisha ha umusika, amumiya Mungu ha urongowa, "Uwafanye amba mafa matso!" Sa ile kamwe piya madjeshi yale kawakoshindra waona tsena. Elisha andre, awapara, awaambiya, "Namuniɗunge, nitsomuvhingani ha uwo mumuzunguhao." Amwesa Elisha awavhingi piyawo ata wangiya Samariya, li ɗago mahususu la Israila. Uwaswili yawo vhale, na Elisha amumiya Mungu raha ha urongowa, "Mwalangu, uwaɓuliye matso yawo ile wapare waone." Wakati ule ya Masiriya waono amba wa ɗagoni ha maanduyi yawo. U Mufalume wa Israila akotsaha awaule, ɓe Elisha arongowa, "Namuwavhe shahula na shinowa, wamuwalishe wandre dzawo." Mufalume ule afanya heli Elisha aka amwambiya.
Wandzani wangu, Mungu wa Elisha uwo muɓole raha na kula ãduyi. Mungu arifahamisha hari mwa Mwangishiyo wahe rasulivhe kiswa maanduyi yatru, mana Mungu arongowa, "Trongo ya uɗivha kiswa, iyo yangu, wami ɗe nilivhao watru zi mbovu wazifanya." Mungu arongowa tsena: "Neka ãduyi yaho asuona ndza, muvhe shitru aɗye; neka asuona nyora, muvhe anwe."
Foto 5: Li ɗago la Samariya lizingidziwa na maãduyi
Ya madjeshi ya Siriya yaja tsena ha uwana na Israila. Wazingidziya li ɗago la Samariya hari mwa muda mwengi. Kayahoma, na ya Maisraila ɗagoni vhale kawakana shahula. Namwangaliye li foto! U mufalume wa Israila akotembeya hari mwa i ngome yazingidziya li ɗago ha ulihifadhwi. Wakati ule, watruwashe wamujiliya vhale. Wamumiya awasaidi. Watru wakoona ndza ata vhale wakoɗya wana wawo. Mufalume ule kakojuwa trongo atsoifanyao. Ajaya hasera na Mungu ha ivho kaka awakombowa na ya Masiriya. Wakati ule arenge satuwa amuule Elisha, u murumwa wa Mungu. Sa ile Elisha amulagidza u mufalume ha izo, "Mwalatru Monyezi Mungu arongowa jau: 'Wakati mauri ɗe unu meso, ngano na murama mutsa zitsoudziwa mulongoju mwa Samariya.'"
Foto 6: Watru wanne wakana uwaɗe wa ngwezi utupiyao
Wakati ule watru wanne wakoketsi mulongoju Samariya. Wao wanne wakana uwaɗe wa hatwari wa ngwezi utupiyao. Waambiyana, "Mana trini ritsoɓakio vhanu, rife? Narendre vhahanu madjeshi ya Siriya yaketsio." Na vhale, ya Masiriya yakiya keme ɓole mauri madjeshi mengi yajao. Wariyi, ata walishi piya zitru zawo, watrala. Wakati wawaɗe wanne wale wawaswili vhale ya Masiriya yakoketsi, kavhwaka ata mutru! Warenge zahula na kula zitru wakozitsaha. Amwesa waambiyana, "I trongo riifanyao tsi haki. Ini suku ya haɓari ndjema wakati uliyo amba vhanu risuisika amba yatru tu ɓas." Waregeya Samariya ha uharaka, waambiya magogezi yi milongo ya li ɗago haɓari zile, amwesa wao waambiyazo watru wa muraɓa wa u mufalume. Kayahoma na watru wakoudza zahula mulongoju mwa Samariya, mauri ɗe i heli Mungu aka ajudza ha ndziya ya Elisha. Na vhale Mungu aka akombowa Israila na maãduyi yawo, aka amuhuyi na murumwa wahe Elisha wa jau. Wandzani wangu, Mungu amuvheleha Ĩsa Kiristi ile arikombowe na u ushindzi wa dhambi na wa Shetwani. Mungu katsaha ata mutru andra vhahanu vhwa maãdhaɓa kayana mupaka. Ini Haɓari Ndjema yarengwa hari mwa u Mwangishiyo Muraharifu wa Mungu; irilazimu rizijudze na ka kula mutru.
Foto 7: Yunusa asumutraliya Mungu
Elisha afu, amwesa vhuka mutrume wangina hari mwa i tsi ya Israila akohiriwa Yunusa. Suku, Monyezi Mungu amwambiya Yunusa, "Endra hari mwa li ɗago ɓole la Niniva ha uĩdhiya watru wale. Wami ujuwa heli waliyo wa peu." Watru wa Niniva tsena waka maãduyi ya Israila. Ɓadi ha ivho Yunusa kakotsaha andra ha watru wale, adjereɓu umutraliya Mungu. Apara marikaɓu yakwendra hari mwa tsi ya mbali. Alivhi, apashiya, amwesa i marikaɓu ilawa. Kayahoma, na vhuhimi pevho kali ɓaharini. Watru marikaɓuni vhale wakoriya swafi. Waambiyana, "Narifanye kuriya ile rijuwe mbani ɗe aliyo na kosa." Ɓasi ufanya kuriya yawo, wapara amba Yunusa ɗe aka akosa.
Foto 8: Yunusa na i fi ɓole
Wakati ule watru wa hazi marikaɓuni vhale wamudzisa Yunusa, "Trongo trini ɗe waifanya?" Awaeledza amba vhale akomutraliya Mungu. Sa ile wamudzisa, "Rihufanyiye trini ile pare i ɓahari ilale, itruliye?" Yunusa awaambiya, "Namunivutse ɓaharini. Tsijuwa amba ha siɓaɓu ya li kosa langu ɗe pevho kali ini yamujiliyani." Watru wale kawakotsaha wamuula Yunusa, ɓe ha ivho i pevho yakojundruha tu, wamuvutsu ɓaharini. Ɓadi Yunusa kafa majini vhale. Namwangaliye li foto! Fi ɓole imumedze Yunusa. Aɓaki hayi mimbani ha i fi hari mwa suku traru. Ɓaanda ya vhavho i fi imuravhiha Yunusa mutsangani.
Foto 9: Yunusa ɗagoni Niniva
Mungu alaguwa raha na Yunusa. "Endra ɗagoni Niniva, uwajudze zi trongo nitsohuambiyazo." Ɓas, Yunusa amutuĩ Mungu, andre Niniva, amoesa afahamisha watru wale ha urongowa, "Vhuɓaki suku aruɓayini, na Niniva litsoangamidziwa." Wakati ule u mufalume na piya watru wahe wamumiya Mungu awahuyi. Wandre toɓa na trongo za peu zawo, ata Mungu arenge satuwa asuwaãngamidze tsena. Wandzani wangu, wasi piyasi ra mauri Yunusa na u watru wa Niniva. Wasi piyasi karamutuĩ Mungu, rifanya trongo za peu. Irilazimu riãdhaɓishiwe. Ɓe Mungu urivhendza. Amuvheleha Ĩsa arifahamishe, rendre toɓa na upeu watru, rihuyiwe. Ĩsa afu ha siɓaɓu ya madhambi yatru. Aka kaɓurini hari mwa suku traru, mauri ɗe i heli Yunusa aka moni mwa i fi suku traru. Ĩsa aregeya hayi ha ulawa ufaju. Avhasa atsovha uhayati kauna mupaka ha wanadamu piya watsendrao toɓa na madhambi yawo na upeu wawo, waɗunge i ndziya yahe.
Foto 10: Hadisi yapatana na Esteri na mufalume
Esteri aka mwanamutsa mutrumushe Muyahudi wa i tsi ya Israila. Ha ivho wadzaɗe wahe wafa, zama wahe, Mordikayi, akomwangaliya. Ɓasi wakati wa kondro, Esteri na Mordikayi warengwa matreka vhumoja na u umati wa Israila, wavhingwa hari mwa i tsi ya Persiya. U mufalume wa Persiya akana ushindzi mwengi. Watru piya wakomuriya. Wakati mutrumushe wahe afanya trongo kayamujivhidza, arenge satuwa amulishe, alole wangina. Aãmurisha wana watruwashe wazuri wa i tsi akoitawaliya wavhingwe hari mwa i nyumba ya ufalume wahe. Hari mwa piya watruwashe wale, amutsahuwa Esteri ake mutrumushe muvhiya wahe. Ɓadi Esteri kaambiya ata mutru amba waye Muyahudi.
Foto 11: Mordikayi aharaya asusudjudiye mwanadamu
Hamani aka mutru muɓole hari mwa i tsi ya Persiya. Amovhira vhahanu, watru piya wakolazimu wamusudjudiye ha umuhishimu. Ɓe Mordikayi aharaya. Mordikayi kakokiri aãɓudu mutru neka tsi ɗe Monyezi Mungu wa kweli kana wa vhili. Ha izo, aharaya umusudjudiya Hamani. Ɓasi Hamani uvhandre wahe, aja hasera. Arenge satuwa mangavu amba atsomulivha kiswa Mordikayi. Suku, amwambiya u Mufalume, "Vhwa nishani iliyo amba itsambadziwa hari mwa piya yi mikaɓala wayitawaliya. Ɓasi wao kawasuɗunga i shariya yaho, wawe mufalume wawo." Vhale akorongowa ɗe ya Mayahudi. Hamani aengedza tsena, "Ɓasi navhufanyiwe Shariya waangamidziwe." Wakati ule Hamani akotsaha amuvhe u mufalume marike. Mufalume ule akuɓali i trongo akoitsaha, ɓe aharaya zi marike. Ɓas, vhufanyishiwa shariya hari mwa piya yi mikaɓala yatawaliwa na i Persiya amba suku kadha piya ya Mayahudi yaulawe, zi ndjema zawo zirengwe. Hamani arengeledza muri na ngwe ile Mordikayi apare arungihwe. Wakati ule Mordikayi amwambiya Esteri andre ha u Mufalume ha ondro dailiya watru wahe. Ɓe Esteri arongowa, "Neka mutru asondro mupara u mufalume wala kahiriwa, farudhwi uwo aulawe." Aambiya ya Mayahudi wasuɗye wala unwa hari mwa suku traru, wafunge ha umumiliya Mungu ha kusudi. Arongowa amba waye na watru wa hazi wahe watsofanya ɗe wiyo ile. Arongowa tsena, "Ɓaanda ya vhavho nitsendra ha u mufalume, wala ukana iyo trongo kayaruhusiwa na i shariya. Amoesa neka nisondro fa, vhavho nitsofa."
U Mwangishiyo Muraharifu usomedza amba watru wa Kiristi walazimu wake tayari wadzitowe fidiya wafe ha siɓaɓu ya wanyawo watru wa Kiristi.
Foto 12: I karamu ya Esteri
Mungu atakaɓaliya ya mamiliyo ya ya Mayahudi. U mufalume amuvha Esteri ruhusa alaguliye na waye. Amulaliha karamu mbili azirengeledza ha kusudi, amulaliha Hamani wa jau. Karamuni vhale u mufalume amudzisa, "Ester, trongo trini ɗe uitsahao?" Wakati ule Esteri amudjiɓu, "Mavhendzeleyo yangu ɗe wami na watru wangu riẽshi, mana vhanu riudziwa riulawe." Sa ile mufalume ule arongowa, "Uwo mbani, a havhi u mutru asuɓutu ufanya trongo mauri iyo?" Esteri arongowa, "Anduyi yatru ɗe Hamani wa peu unu." Wakati u mufalume akiya zi haɓari za yi mipango miovu ya Hamani, akaja hasera ata atowo ãmuri arungihwe vhahanu Hamani aka avhurengeledzeya Mordikayi. Amoesa, piya ya Mayahudi yahuyiwa.
Wandzani wangu, Esteri aka tayari afe ile apare ahuyi watru wahe, wasuulawe. Ɓadi namumufikiri Ĩsa. Arivhendze ata afu ile arihuyi, rasungiye hari mwa vhu vhahanu vhwa maãdhaɓa kayana mupaka yarilazimu ha siɓaɓu ya madhambi yatru. Namugaudze i kaseti pare muvhulisheye raha heli Mungu aka asaidi watru wahe wakati waka hari mwa tããɓu.
Urongozi wa uandrisa i hadisi
Vhuka watru waili, Daniyeli na Nehemi, walazimishiwa wao waili waẽshi hari mwa i tsi ya maãnduyi yawo. Ɓadi wakomwãɓudu Mungu wa kweli kana wa vhili, amoesa waja wafanyishiha watru waɓole wa Mungu. Mwamokiya jau (x), ɓasi namwangaliye li foto laɗunga.
Foto 13: Daniyeli na wandzani wahe
Hari mwa li foto lini musuona Daniyeli na wandzani wararu wa roho wahe. Waka Mayahudi. Warengwa matreka, wavhingwa hari mwa i tsi ya Ɓaɓiluna na maanduyi yawo. U mufalume wa Ɓaɓiluna akotsaha wamurumishiye. Ha izo, ika farudhwi wafundrihe i luha na zi mila za Ɓaɓiluna. Daniyeli na wandzani wahe kawakotsaha waɗya zahula za mufalume ule. Hari mwa zi mila za ya Mayahudi, zahula zile zika haramu. Wajuwa amba walazimu waɗunge zi Shariya za Mungu na umuhishimu. Ha izo, watsaha tu feliki na maji. U mutru akowaangaliya ariyi amba watsoondra na usikwa na uwaɗe. Ɓadi Mungu akowaangaliya, ata waja wafanyishiha na unono na hikima raha na watru wasaliya piya wakomurumishiya u mufalume hari mw i Ɓaɓiluna.
Foto 14: Daniyeli na u mufalume wa Ɓaɓiluna
Ɓasi u mufalume wa Ɓaɓiluna aoro ndzozi. Akotsaha watru wendza ĩlimu wahe na ya magangi wamueledze i mana ya ndzozi yahe. Ɓe kavhwaka ata moja ashindra amueledzayo, na vhale arenge satuwa awaule piyawo. Wakati ule Daniyeli na wandzani wahe wamumiya Mungu, amoesa Mungu amuvhenuliya i ndzozi ya u mufalume. Daniyeli andre, amupara u mufalume, arongowa, "Vhwa Mungu mbinguni avhenuwao siri. Ɓasi Mufalume, Mungu muɓole uwo ɗe ahujudzao zi trongo zitsohidjirio meso oho." Sa ile Daniyeli amueledza u mufalume amba hari mwa i ndzozi yahe, aka aono piya zi ngutawalizi za li duniya, amoesa aka aona tsena utawalizi muɓole raha na zile uliyo amba uziangamidza piyazo. Na uwo ɗe Utawalizi wa Mungu utsoẽshio daimani aɓada. Mufalume ule ajivhiwa na ya marongozi ya Daniyeli yale. Watru wakana ĩlimu na magangi yale kawaulawa tsena, amoesa Daniyeli ahetsiwa dhwamana wa piya i Ɓaɓiluna. Ɗe mufalume tu ɗe akana daradja raha na waye.
Kula trongo ihidjirio duniyani vhanu, ɓasi iyo uendresewa na Monyezi Mungu muɓole uwo Daniyeli akomurongowa. Ha izo, karalazimu ratsaha musada ha magangi na mafundi ya utsayi, ɓe irilazimu rendre rimupare Mwalatru Monyezi Mungu aliyo muɓole, rimwãmini afanye izo zalazimu.
Foto 15: Sanamwe la dhahaɓu lafanyiwa Mungu
U mufalume wa Ɓaɓiluna afanya sanamwe ɓole la dhahaɓu. Ahiri piya u watru wa i sirikali yahe waje walione. Wakati ule mutru wa hazi wa mufalume ule aãmurisha watru wale ha uwaambiya, "Mwamokiya lamiziki, imulazimuni musudjudiye ha uãɓudu li sanamwe la dhahaɓu. Mutru yotsi kasuliãɓudu, atsovutswa moni mwa ufuru wa moro." Ɓasi wandzani wararu wa Daniyeli wale yaani Shadraki, Meshaki na Aɓednego, waharaya wãɓudu li sanamwe. Wakomwãɓudu ɗe Monyezi Mungu tu. Sa ile watru wasaliya wandre ha mufalume ha umwambiya, "Vhwa ɓããdhwi ya Mayahudi sirikalini haho kawatuĩ. Kawasurumishiya masanamwe yaho, wala kawasuãɓudu li sanamwe la dhahaɓu laho."
Foto 16: U ufuru wa moro mwengi
Wakati ule u mufalume arumu mutru ahire wandzani wararu wale wa Daniyeli. Awaambiya, "Neka kamusuãɓudu li sanamwe la dhahaɓu, mutsovutswa moroju vhale. Afa mungu uvhi ɗe atsoshindrao amukomboweni muhononi hangu?" Watru wale wamidjiɓu, "Monyezi Mungu rimurumishiyao, waye ushindro rikombowa, ɓe wala ukana neka kasufanya, wasi karitsoãɓudu li sanamwe la dhahaɓu laho." Ɓas, Shadraki, Meshaki na Aɓednego wavutswa moni mwa ufuru wa moro mwengi ule. Na vhale mufalume ule alatsa keme ha urongowa, "Namwangaliye! Nisuona watru wanne wandrao moroju vhale, amoesa mutru wa nne uwo nisuona mauri waye Mwana wa Mungu." Wakati watru wararu wale walawa moroju vhale, kawaka wavuwa ata hata. Sa ile mufalume ule arongowa, "Mungu wa Shadraki, Meshaki na Aɓednego nasifiwe. Avheleha malayika yahe, ahuyi watru wahe.... mana kavhu ata mungu wangina ashindro huyio ha i namuna iyo." Wandzani wangu, Mungu unu ɗe aãmurisha piya zi nishani ha urongowa, "Musuke na miungu yangina mbeli zangu, amoesa mwasufanye sanamwe ile ha ulisudjudiya na ulirumishiya."
Foto 17: Daniyeli asumumiya Mungu
Daniyeli akana yezi ɓole hari mwa i tsi ya Ɓaɓiluna. Vhuka watru wa i sirikali wasaliya wakoona uwivu swafi na waye. Ɓe kawakoshindra wamupara na kosa, mana akomutuĩ u mufalume. Ɓasi ha izo, ya maanduyi ya Daniyeli wandre wamupara u mufalume, warongowa, "Mufalume, ilazimu utowe ãmuri irongowao amba kula mutru atsoswalio ha umiya sanamwe litsokao yotsi au mutru atsokao yotsi neka tsi ɗe wawe hari mwa zi suku thalathini zitsoɗungao vhanu, ɓasi uwo atsopulisiwa moni mwa gumbo la simba." Ɓas, mufalume ule akuɓali marongozi yale, atowo shariya piya ile wakoitsaha. Daniyeli akiya shariya piya ile mufalume aitowa, ɓe aendreleya na i trongo yahe ya umumiya Monyezi Mungu mara traru kula suku. Wakati maãduyi yahe yaona amba asumumiya Monyezi Mungu, wandre wamusaliti ha mufalume ha urongowa, "Daniyali katuĩ i shariya waifanya."
Foto 18: Daniyeli moni mwa gumbo la simba
Mufalume kakotsaha Daniyeli afa moni mwa gumbo la simba, ɓe kashindra agaudza i shariya. Ɓas, Daniyeli apulisiwa gumboni vhale. I suku yaɗunga asuɓuhi mbitsi mbitsi, mufalume areme mbiyo ha uendra gumboni vhale, ashelemedza, "Daniyeli, murumwa wa Mungu aliyo hayi, saɓu Mwalaho ashindra ahuhuyi na zi simba?" Wakati ule Daniyeli adjiɓu, "Mwalangu Monyezi Mungu avheleha malayika yahe, aɓala zi hanyo za zi simba." Sa ile mufalume ajivhiwa swafi. Daniyeli atolwa gumboni vhale. Amoesa mufalume aãmurisha ya maãduyi ya Daniyeli yapulisiwe gumboni; sa ile kamwe simba zile ziwatsapuwa tsapuwa, ziwaangamidza.
Wandzani wangu, neka rina uwãminifu na Monyezi Mungu aliyo hayi aliyo amba asaidi Daniyeli na wandzani wahe, ɓasi vhavho tsi paka ririye zi trongo wanadamu watsojuwao warifanyiyezo. Wala ukana wariulu, ne raha rina tama, mana Ĩsa alawa ha Mungu ile avhe wanadamu piya wamuvhendzao na umurumishiya uhayati mukamilifu kauna mupaka.
Foto 19: Nehemi mbeli za mufalume muɓole
Nehemi akoketsi Ɓaɓiluna ɓaanda ya u ufa wa Daniyeli. waye wa jau aka Muyahudi, akana uwaminifu na Mungu. Aka mutru wa hazi wa mufalume muɓole. Suku, wakati akomuyelesheya mufalume vinyo, mufalume amudzisa, "Mana trini i sura yaho ionesao hamu....?" Nehemi akana hamu mana Urusalemu, li ɗago la wadzaɗe wahe lika liangamidziwa, magudru ɗe yaɓaki, amoesa ya Mayahudi yakoketsi vhale waka hari mwa utããɓifu muɓole. Ɓasi wakati ule Nehemi amueledza u mufalume zi trongo zapatana na Urusalemu na watru wahe, ya Mayahudi. Sa ile mufalume arongowa, "Saɓu vhwa trongo utsahao unimiyeyo?" Nehemi amumiya Mungu rohoni hahe, amoesa amwambiya mufalume, "Neka ukuɓali, Mufalume, nivhelehe nendre hari mwa li ɗago la wadzaɗe wangu, ile nipare niliundre raha." Ɓasi Mungu atakaɓaliya i trongo Nehemi amumiya, amoesa u mufalume amukuɓaliya i trongo akoitsaha.
Monyezi Mungu utawaliya piya mafalume na matawalizi ya li duniya lini, amoesa neka watru wa Mungu wasufanya izo zimujivhiao, atsotakaɓaliya piya ya mamiliyo yawo yalinganao na ya mavhendzeleyo yahe.
Foto 20: Nehemi asuangaliya li ɗago latsapulwa
Mufalume wahe ule amuvha Nehemi zitru na watru wa hazi ile apare aundre. Wakati ule Nehemi na watru wasaidizi wa hazi wahe wale walawa, wasafiri ha uendra Urusalemu. Ya maanduyi ya ya Mayahudi ukiya yawo trongo zapatana na Nehemi na fikira zahe, waja hasera. Kawakotsaha mutru atsokao yotsi asaidi ya Mayahudi. Ɓadi Nehemi kakoriya ya maanduyi yale. Akotsaha aangaliye ha uzuri i heli ya Urusalemu; ha izo, azingidziya li ɗago ha uangaliya zi ngome zamenyeha. Andre uku ile pare vhwasuke ata mutru ajuwa i trongo akondro ifanya. Asuɓuhi ya i suku yaɗunga, Nehemi ahiri ya Mayahudi, awaambiya, "Namuje, riundre raha li ngome la Urusalemu, amoesa i haya yatru itsorilawiya." Awaambiya amba Mungu aka vhumoja na waye, amoesa u mufalume wa Ɓaɓiluna amukuɓaliya. Sa ile ya Mayahudi warongowa, "Ɓasi nariundre."
Foto 21: Zi ngome zisuundriwa
Namwangaliye li foto. Ya Mayahudi yaandrisa zi hazi. Wasaliya wakorengeledza, wasaliya wakoundra zi ngome na ukadza yi milongo. Wakati ule ya maanduyi ya ya Mayahudi yaja hasera swafi. Sa ile Nehemi amumiya Mungu raha. Akotsaha Mungu amuonese i trongo yakolazimu ifanyishihe. Ɓaanda ya vhavho ahetsi watru hari mwa zi ngome waliyo amba wakana zombo za uhifadhwi wale wakofanya hazi. Kula mutru asiki zombo za kondro ha udzitayarishe. Ya maanduyi yale kayashindra yaula Nehemi na Mayahudi yasaliya yale. Ɓasi ha izo, zi hazi ziendreleya, i ngome iundriwa hari mwa suku humusini na mbili. Wasi wanadamu karina hikima ya ujuwa izo ziliyo ndjema. Wasi piya karina ushindzi wa ufanya izo zalazimu. Monyezi Mungu waye Monyewe zi Hikima na Ushindzi. Irilazimu rimumiye Mungu, rimwãmini na utuĩ u Mwangishiyo Muraharifu wahe, mauri ɗe Nehemi heli akofanya. Ramofanya zile, vhavho ɗe vhahanu ritsojuwao rike na yakini amba Mwalatru atsoriwaniliya.
Foto 22: Ezra asusoma zi Shariya za Mungu
Ɓaanda ya umalidza zi ngome, ya Mayahudi yaangulidzana Urusalemu. Wakati ule Ezra, fundi wa masadaka, awasomeya zi Shariya za Mungu. Izo uparihwana hari mwa u Mwangishiyo Muraharifu wahe. Watru wasaliya waandrisa ulila matsozi. Wamayizi amba kawaka watuĩ zi Shariya za Mungu. Iyo ɗe i mana ata Mungu aka akuɓali maanduyi yawo yaangamidze li ɗago lawo. Mayahudi yale yakotsaha walishe trongo za pewu zawo, waɗunge raha zi ndziya za Mungu. Sa ile Nehemi aambiya watru wale, "Musuke na hamu, mana i furaha ilawao ha Mwalatru, ɓasi izo ɗe zi nguvu zanyu."
Wandzani wangu, muna furaha rohoni? Monyezi Mungu uridjããliya furaha na nguvu za shi rohoni neka rimujuwa na utuĩ u Mwangishiyo Muraharifu wahe. Namuniruhusu nimueledzeni namuna mutsoshindrao mumujuwe Mungu wa Nehemi. Waye Monyezi Mungu wa kweli kana wa vhili.
Foto 23: Ĩsa hari mwa u muri wa pawa
Vhwa ndziya moja tu ya mutru umujuwa Monyezi Mungu. Mungu avheleha Mwana wahe, Ĩsa, ha urionesa i ndziya. Ĩsa akoẽshi duniyani vhanu maha mengi yavhira. Afanya trongo ndjema nyengi ile asaidiye watru. Arionesa namuna yalazimu riẽshi ha umujivhidza Mungu. Ɓe karaɗunga ndziya zahe. Wasi piyasi rimwãswi Mungu. Mungu uãdhaɓisha mutru mwãswifu aharayao zi ndziya zahe, amoesa amwendra ata afu, Mungu kamukuɓali mbeli zahe, ɓe asumuvheleha vhahanu vhuliyo moro kauzimiha daimani aɓada. U Mwangishiyo Muraharifu wa Mungu urisomedza amba afanya mwanadamu wa handra ha trotro amoesa ramofa, mili yatru yisugauha trotro raha. Ɓadi i roho ya mwanadamu, iyo itsoregeya ha Mungu arivhayo, amoesa vhavho ɗe vhahanu ritsoparao ya maãdhaɓa au zi thawaɓu za Mungu. Namuvulishiye, Mungu ahuyi Elisha na Daniyeli na i trongo ya wao uulawa na wanadamu. Ɓe akuɓali watru wa peu wamuule Ĩsa. Wamureme mizumari hari mwa muri wa pawa. Ĩsa arenge ya maãdhaɓa ya madhambi ya wanadamu piya, mana waye uvhendza wanadamu piya. Ɓasi neka risendra toɓa, Mungu atsoswamihi madhambi yatru, ile ripare rimujuwe na uɗunga i ndziya yahe raha. Mana watru wamuɗungao Ĩsa ha kweli, wamwendra ata wafu, kawatsopara maãdhaɓa; watsomuvhendza na umurumishiya pevhoni daimani aɓada.
Foto 24: Ĩsa uonesa i ndziya ya uhayati kauna mupaka
Wandzani wangu, neka wanadamu wana taɓiya amba kawamutuĩ Mungu, vhavho wasendra hari mwa pare pana, vhahanu vhuliyo amba Shetwani ɗe monyewe wa uovu piya. Li pare lini lisendra vhahanu vhwa maãdhaɓa ya daimani aɓada. Kula mutru adzalwa duniyani vhanu asungiya hari mwa pare pana lini. (Trongo ini kweli hanguju na hanyuju.) Mana u Mwangishiyo Muraharifu wa Mungu urongowa, "Wanadamu piya wafanya madhambi...." Ha ivho piya wanadamu maãswifu, vhavho wastahiki ya maãdhaɓa ya Mungu. Ɓadi Mungu avheleha u Mwana wahe Ĩsa arenge ya maãdhaɓa ɓadala yatru. Mungu amuregeza Ĩsa hayi ha ulawa ufaju; asuẽshi avhasa ha urionesedzeya i ndziya ya uregeya ha Mungu. Ĩsa arongowa, "Wami ɗe ndziya, amoesa ukweli na uhayati, izo ulawa hanguju. Kavhusi mutru awaswilio ha Ɓaɓangu neka tsi ha ndziya yangu." Watru waɗungao i ndziya ya Ĩsa, kawatsongiya vhahanu vhwa matreso kayana mupaka vhale, ɓe Shetwani na watru piya waɗungao ndziya yahe ɗe watsendrao oho. Irilazimu riɗunge i ndziya ya Ĩsa avhasa. I ndziya iyo ndziro, tsena tsala. Amoesa ha siɓaɓu ya upeu duniyani vhanu, wanadamu watsoondesheha ulemenguni. Ɓe Ĩsa asuka vhumoja na wao wamuɗungao ile ha uwavha nguvu na uhodari. Mutru amuɗungao Ĩsa ana tama, mana i ndziya ya Ĩsa isuvhinga watru pevhoni. Kavhwasi matreso pevhoni, ɓadi furaha na amani kayana mupaka, mana watru piya watsendrao pevhoni, watsomurumishiya Mungu na umuvhendza, amoesa watsoka vhumoja na waye daimani aɓada. Neka usutsaha uɓaushiye i Ndziya ya Shetwani, uɗunge i ndziya ya Ĩsa yendrao ha Mungu, utsojuwa umumiye Mungu ha izo: Ɓaɓatru Mungu aliyo mbinguni, tsiɗungu i ndziya ya Shetwani, tsiɗungu ya mavhendzeleyo yangu, tsena zi fikira na trongo mbovu zangu. Dafadali niswamihi, wami mwãswifu. Nisuhuhimidiya Raɓi Ĩsa ha ivho wafa hari mwa u muri wa pawa ha urenga ya maãdhaɓa ya madhambi yangu. Nisuhuhimidiya ha ivho i damu yaho yanirahatsa na piya madhambi yangu. Raɓi Ĩsa, nisuhukuɓali amba Raɓi wangu, Monyewe unikombowa. Nisuhuhimidiya ha ivho usunidjããliya ushindzi ha ndziya ya i Roho Ndzitwaharifu yaho nije nifanyishihe mwana wa Mungu, nituĩ u Mwangishiyo Muraharifu wahe. Nisuhumiya zi trongo zini ha li dzina la Ĩsa. Amina.