Tumi Tiertjie se Tiergeselsies (Geselsies 1-38)

Përvijimi: Counseling for traumatized children. Designed for use with Tumi Tiger soft toy and Megavoice MP3 player (in Tumi's pouch). Narrator: Claude Vosloo - Home of Creativity
The script is © 2014 Claude Vosloo - Home of Creativity (Pledge: We turn your dreams into text that changes lives.)
For information regarding the Concept of Tumi's chats - please see Section 39 after the chat transcripts below.

Numri i skriptit: 477

Gjuhe: Afrikaans

Tema: Life event (Trauma); Problems (Fear, Problems, troubles, worries)

Audienca: Children

Qëllimi: Teaching; Welfare

Veçoritë: Monolog; Messages and Fiction; No Scripture

Statusi: Publishable

Teksti i skenarit

Geselsie 1 [Tier bekendstel]

Hallo daar! My naam is Tumi, Tumi Tiertjie. Ek hou baie daarvan as jy my so styf vashou. Aaah purrrrr [klank van katjie wat plesierig spin]. Jaaarrg, dit voel darrrem so lekkerrrr. Nou voel ek veilig en gelukkig. Dankie, jy laat my dapper voel, want jy’s my maatjie.

Wat is jou naam? Sê weer, net hier teen my oor. Nee, die ander oor [stilte]. Oe, dis ’n prrragtage naam. Weet jy wat? My naam, Tumi, beteken ek is dapper en gelukkig. Hmmm, kom ek sê dit weer: Tumi beteken dapper en gelukkig. Weet jy wat jóú naam beteken? Sê weerrr, net so by my linkeroor. Shhh, nie so hard nie. Fluister dit [tiertjie fluister]. Of: jy weet nie? Toemaar, dis rrreg. Vra net jou ma en pa of iemand wat vir jou sorg.

Kyk hier, ek’s ’n tier – kyk my strepe. Maar ek is ’n klein tiertjie, so, ek is jou vriend. Ek kan lekker met jou speel. Kan jy die strepe tel van die punt van my stert tot die top van my kop? Whaaa! Rrrraait! Dit kielie. Hoeveel strepe is op my rug? [stilte] Ek het sewe strepe op my rug. Wel, sommige strepe is nie vol nie, maar dis daar. Het jy geweet? Al ons tiere se strepe lyk verskillend. Ons het elkeen anderster patrone. Hoekom? Want ons is elkeen spesiaal. Kyk weer na my. Watter deel van my lyk vir jou spesiaal? [stilte] Ek’s bly.

Kyk nou mooi na jouself. Hoe lyk jy? Sien jy jou arms en bene? Van watter deel van jou hou jy rrrrêrig baie? Sê weerrr? [stilte] Hou my nader dat ek beter kan hoor [stilte]. Jy sien, jy is ook spesiaal. Daar is nie nog iemand soos jy nie. Die Bybel sê dit vir ons. In Jesaja 49:16 vertel jou Vader God vir mense wat sy kinders is: “Ek het jou naam in my handpalm geskryf.” Sien jy hoe belangrik is jou naam vir Vader God? Hy skryf jou naam op sy hande. So wys Hy hoe belangrik jy vir Hom is.
Hoe voel jy nou? Sê weer? Dis reg! Onthou, jy’s ʼn spesiale tiertjie. Wil jy nie met jou handjie oor my rug vryf nie, daar so oor my strepe. Aaahhh … nou voel Tumi ook spesiaal.

Onthou, jy is ’n spesiale tiertjie. So, as daar dinge gebeurrr wat maak dat jy nie gelukkig en spesiaal voel nie, of jy dapperheid soek om aan te hou, is daar iemand met wie jy kan praat. Kyk bietjie, hierbinne in my Tumi-pensie, waar my stem wegkruip. Daar is ’n nommer wat jy kan bel of whatsapp.

Of soek ’n grootmens wat jy kan vertrou, dalk ’n onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.


Hierdie nommers kan by enige van die Tiergeselsies ingevoeg word. Die opsie is ingeskryf. Onthou om voor verspreiding, ‘n nommer op die spelertjie in die tier se magie op te skryf – vir opvolg.

Geselsie 2 [Tier-skat]

Hallo daar! Hoe gaan dit vandag? Het jy al ooit iets baie spesiaal verrloor? Ek meen iets rrrêrig soos 'n skat wat wegrrraak? Knyp jou neus [stilte]. Knyp nou myne. Eina! Nie so hard nie, bietjie sagter. Wel, jy weet waar jou neus is. En jy hou my styf vas. Onthou jy nog my naam? Ek is Tumi Tiertjie, jou vriend en ek hou van drukkies, soos nou. Daar’s hy. Sit my nou op jou regterknie en hou my regop [stilte]. Dit sal ons storiebankie wees, reg? Nou wil ek vir jou 'n tierstorie vertel oor iets wat met my gebeur het.

Eendag speel en huppel ek in die veld. Dit was die derde maand van die jaar. Errr … ek dink dit was … [stilte] … Wat’s dit? [stilte] Jip, reg, Maart. So het ek sommer net geloop, lekker op my eie. Skielik trap ek op iets. “Eina! Wat? Wat’s dit?” Wat het ek gesien? Draai my een keer in die rondte en hou my weer styf vas. Dan vertel ek jou. [stilte]

Dit was ’n klippie, maar net groter. Ek het afgekyk. Toe sien ek iets skitter. “Dis darem ’n spesiale klippie dié,” sê ek vir myself. Ek hardloop na ons tier-lêplek en roep my ma, Thandiwe Tier. Weet jy wat Thandiwe in my taal ... beteken? Dit beteken die een wat almal liefhet. Ma Tier het na die klip gekyk: “Dis ’n edelsteen,” het sy gesê [verander stem vir Ma]. Net toe kom my pa, Tandile Tier, terug van die jag af. Pa se naam beteken: vuur. “O, maar dis ’n smarag, Tumi,” sê hy [stem effe growwer vir Pa]. “Dit is sommer spesiaal en baie kosbaarrrr.”

“Kan ek dit hou?” vra ek. “Ek dink so. Jy het dit gevind. Dus is dit joune.” En ek, wat Tumi is, was sommerrr baie gelukkig. Ek het iets kosbaars gevind, ’n skat. Nou, het jy geweet: Dis hoe ons Vader God jou gemaak het. So sien Hy jou as Hy na jou kyk. Jy is nog meer as spesiaal. Jy laat Vader God glimlag en Hy is trots op jou. Dit is omdat Hy wil hê jy moet so wees.

Jy is kosbaar, want jy’s ’n tier. Rrraaait? Kyk nou na my. Hou my so ’n bietjie weg van jou af [stilte]. Dis rrrreg, nou kan jy my beter sien – sommer die hele Tumi. Weet jy, die ander tiere sê my ore lyk bietjie na my Ma Tier, en my neus en mond soos my Pa Tier s’n.

Maar dis nie wat my so spesiaal maak nie. Tik op my hart. [stilte] Tik nou jouself op die hart. [stilte]. Jy is spesiaal oor wat daar binne jou is. Dit is jou karakter. Jy lyk soos jou ma en pa. Maar wat maak jou rrrrêrig spesiaal? Wil jy ’n geheim hoor? Ons almal het die karakter van ons Vader God. Hy het ons gemaak om net soos Hy te wees. Dink ’n bietjie: Hoe gaan dit as jy dinge reg doen? Of as jy omgee vir ander? In die Bybel (Psalm 1), vertel Dawid in ’n gedig van ’n boom wat by ’n rivier geplant is. Die boom is gelukkig. Dit kry genoeg water en dit dra mooi vrugte. Jy is soos daardie boom wanneer jy baie mooi na ons Vader God luister en gaaf met ander is.

Wees nou ’n skat en krap my net agterrr my rregteroor. Jaaahh, dit voel lekker, bietjie laer af … tot daar waar jy die pienk kan sien … purrrfek.
Onthou nè, jy is kosbaar. So, wanneer jy voel jy wil met iemand praat, of as jy rrrrrêrig wil hê iemand moet help, kan jy die nommer wat in my pensie agter my stem wegkruip, skakel. Of soek ’n grootmens wat jy kan vertrou om mee te gesels.

Geselsie 3 [Tier se Vriend]

Hey, dis Tumi hier met jou. Ek het jou naam vergeet. [stilte] Oo, jaaa, dis reg. Jy het ’n prrragtage naam. Het jy ook ’n tweede naam? [stilte] Julle mensekinders noem dit ’n errr ... van. Sê dit hier by my oor, my regteroor. [stilte] Ooo, so dis jou van. Ek hou daarvan. Nou eers die belangrike deel. Gee my ’n lekker groot tierrrdruk [stilte] Aaahh … purr … o jaaa. Nou is ons sommer hegte tiere. Jy en ek is tiermaats.

Jy weet, as jy my so styf vashou, voel ek nes my naam. Weet jy wat’s dit? Ek voel gelukkig. Want ek het ’n maatjie gekry. Wat is jou naam nou weer? [heheheh tier-laggie]. Nee, ek’t nie vergeet nie. Ek tier-terg jou sommer. Dit is wat rrrrêrige maats doen. Jy kan ’n maatjie terg en daardie maatjie sal nie kwaad word en vir jou grrrom nie.

Maar laat ek jou ’n geheim vertel [praat sagter]. Hou my teen jou regteroor. Dit sal ons oor wees vir geheime vertel, rrraaait? Het jy geweet jou naam is nie net ’n woord nie. As Ma Tier roep: “Themba!” dan verroer ek nie ’n poot nie. Want sy wil hê my broer moet iets doen. Maar as sy roep: “Tumi!” beweeg ek sommer vinnig op vier bene. Want ek weet sy soek my. So, my naam is wie ek is. En jou naam, sê weer daai prrragtage naam [stilte]. Jip, daardie naam is mos wie jy is.

Wil jy nog ’n grrrrooot geheim hoor? Hou my by ons oor vir geheime – dis reg, jou regteroor. Het jy geweet dat ek en jy ʼn nog meer spesiale Vriend het? Hy is ons HBV – Heel Beste Vriend. Jy en ek het ʼn vriend en ons behoort aan Hom. Sy Naam is Jesus. En as jy my help om my eers leeeekkerrrr uit te rek, trek my arms liggies bokant my kop ... hey, maatjie, nie so hard nie ... dan vertel ek jou iets baaaie spesiaals. Jy weet, die Naam Jesus sê ook wat Jesus vir ons doen.

Kom ek sê dit mooier met ’n storie. Sit my nou op ons storiebankie (reg so, jou rrrregterknie). Ek wil vir jou vertel van my broer, Temba Tier. Eendag speel hy naby die rivier, net om die hoek. “Lekka poele!” skree hy en hy plons [plonsgeluid] in dat die water sommerso spat … te laat sien ons die bordjie: Gevaar, maalgate. Die water was besig om Themba in te suig. Dit was te diep vir my om te help. Maar toe … sien ons ’n groter tier. Hy spring in en help Themba uit. “Kom ek wys jou waar dit veilig is om te swem,” sê hy. Themba skud die water uit sy pels: “Brrrrrrwwrrrrbrrrrrrr.” Toe mors hy my ook nat. “Haai!”

Maar ons is lekker besig om ons af te droog. Ons vergeet om die groter tier se naam te vra. “Ag ja,” sê Themba en blaas druppels van sy snoet af [sprrrrrt-geluid]: “Hy is ons spesiale vriend wat my gered het, rrrraait?”
Jy sien, dis wat die Naam, Jesus, eintlik sê: Hy is ons spesiale Vriend wat my gered het. Hy wys ons waar dit veilig is. Hy wys vir jou en my die pad na Vader God toe. By Jesus is ons rrrrêrig veililg. Nou behoort ons aan Hom. Ons is Syne. So, Hy noem ons sy spesiale vriende. Ons doen wat Hy sê. Hy wys ons die regte manier om vir God trots en gelukkig te maak. Jesus sê in Johannes 15:14-16 ons is sy vriende as ons doen wat Hy sê: Ons moet eerste aan ander tiere, errr ... mense dink. Wat wil hulle graag hê?

Kom, sê rrreguit: Dink jy dit is cool om iemand nodig te hê? My nefie, Thaba, hou nie daarvan wanneer hy nie kan dinge laat gebeur soos hy dit wil hê nie. Hy grom baie kere [gromgeluid]: “Ek het nie ander tiere nodig nie.” Maar net die ander dag kry ek hom onder die doringboom sit: “Tumi, ek is so alleen,” sê hy treurig. Ai, ai, ai.

So jy is my tiermaatjie. Ek kan jou rrrrêguit sê: Moenie bang wees om na Jesus te draai nie. Hy is ons spesiale Vriend, ons HBV nè, ons Heel Beste Vriend. Daarom hoef ons nie meer alleen te voel nie. Nou, gee vir my ’n laaste tierrrrdrrrrukkie – net omdat ons beste maats is, nè.

En, onthou, jy kan ook die nommer in my Tumi-pensie bel.

Geselsie 4 [Tier-lêplek]

Hallo maat, dis Tumi, jou tiermaatjie. Hoe gaan dit? Sommige tiere sê: “Ek sien jou,” wanneer hulle ontmoet. So, hallo, ek sien jou. Tel my ʼn bietjie op dat ek jou oë kan sien. [stilte] Dis mooi. Kan jy my ook sien? [stilte] Nou kan ons beide mekaar in die oë kyk. Kom ons speel nou ’n tierspeletjie. Ons ruil plekke. Kom ons speel jy is Tumi. Hoe lyk jy vir jouself as jy deur my tieroë kyk? Voel jy miskien wat my naam wil sê (gelukkig)? Voel jy veilig en dat mense vir jou omgee? Sê dit net hier by my linkeroor. [stilte]

Weet jy waarvan ek die meeste hou? Hou my naby jou hart. [stilte] shhh .. ek kan rrrrêrig jou hart hoor klop [tiertjie fluister]. Wanneer ek dit hoor, voel ek goed en veilig. Ek voel iemand is lief vir my. Nou kan ek jou vertel van my maat, Tate [sê Tá-tê] Tier. Partykeer lyk sy nie gelukkig nie. Sy sit net en wil nie saam met ons speel nie. Wanneer ek skoenlappers jaag, sit sy net. Sy is baaaie hartseer en sy het nie tierouers om vir haar te sorg nie. Haar pappa en mamma is al twee weggevat deur ’n grrrrooot boks op wiele, o ja, julle mense noem dit ʼn trok.

Maar toe het my Pappa Tier haar na ons tierhuis, ons lêplek en skuilplek, gevat. Nou is sy veilig en het iemand om vir haar te sorg – om vir haar lief te wees. Nou is sy my nuwe sussie tier. Jip, sussie Tate.
Wat doen jy wanneer jy sleg voel of sommer net ʼn hartseer welpie is? As iets jou laat sleg voel? As iemand jou rrrrêrig ongelukkig maak?

Hou my nog nader en ek vertel jou ’n geheim – in jou regteroor. Dit is mos ons geheim-oor, onthou jy? Weet jy, jy kan naby Iemand se hart wees. Het jy Jesus as jou beste Vriend? Dan kan jy ons Vader God ken. Ek meen, rrrrrêrig naby aan Vader God wees. Dan kan jy saggies met Hom praat oor die dinge waaroor jy wonder. Jy kan weet: God is sommer by jou. Hy is ook Gees. Dit sê: Hy kan nie met jou praat soos ek nie. Hy praat met jou deur die Bybel. Luister wat sê Hy oor jou in Jesaja 43:1: “Moenie bang wees nie, Ek verlos jou, Ek het jou op jou naam geroep, jy is Myne.”

As jy alleen of ongelukkig voel, soos my nuwe sussie, Tate Tier, kan jy met ons Vader God praat. Sê vir Hom wat jy graag wil sê. As jy so met God praat, noem ons dit mos gebed, nè?

Wanneer God by jou is en jy voel so lekker naby Hom, kry jy die purrrrfekte sorg. Jy kan nie ons Vader God sien nie, maar Hy is oral om jou. Waar jy speel of jou huiswerk doen, of in die parkie speel – Hy is daar. Hy glimlag en gee jou baie liefde. Hy wil hê dat jy net die beste kry. Onthou, Vader God is jou skuilplek. By Hom is jy veilig. O, en as jy met iemand anders wil gesels wat ook rrrrêrig verstaan, skakel dan die nommer wat agter my stem in my tierpensie wegkruipertjie speel.

Vandag is my skuilplek in jou arms. As jy my net teen jou skouer kan hou tot ek … zzzzzzzzzzzz [tiertjie snork heerlik]

Geselsie 5 [Lang tier?]

Hey daar, hallo. Hoe voel jy vandag? Sê dit hier by my oor [stilte] Oo, voel jy sooo? Ja, dis Tumi, jou tiermaatjie hier. Vandag wil ek jou ʼn raaisel vra. Maar gee my eers ’n lekkerrrr tierrrrdrukkie. Aaaaahh, tierrrrplesierrr. Hou my nou by jou oor vir ons geheime. Dis mos die regteroor. [stilte] Kan jy my sê … [wag vir effek] wat my heel beste, gunsteling kleur is? [stilte] Jy sal dit nie glo nie; of dalk kan jy. Dit is mos geel, die kleur waarvan ek die meeste hou. Geel soos my tiervel. Geel vra nie te veel. Geel sê vir ons tiere jy is rrrustig en maak nie dinge moeilik vir jouself en ander maats nie.

Ek het ’n ander maat, Luhlaza Tier. Weet jy wat sy naam in my tiertaal ... beteken? Wag, laat ek eers op jou skouer sit. [stilte] Daar’sy. Oooeeps. Hou my dat ek nie hier afval nie. Hey, maar dis hoog hier bo. Nou voel ek soos ’n laaang tier. Waar was ek … o ja … Wat Luhlaza se naam beteken. Dit beteken “groen”. So jy weet wat sy gunsteling kleur is? Duhh groen natuurlik. Wel, Luhlaza, probeer altyd die beste wees. Hy loop sommer so regop. Tel my van jou skouer af [stilte]. Sjoe, dankie, ek het snaaks begin voel daar hoog bo.

Wel, wat van Luhlaza? Hy probeer vinniger as die ander tierwelpies, soos ek, te hardloop. Hy wil die beste tier wees en wil alles reg doen. Jy weet, ek was my pote ná ek geëet het. Hy was sy pote sommer voor en ná hy eet. Die ander tiertjies begin sommer wegloop as hulle sien Luhlaza kom in die pad aangestap. Een dag, toe ons weer by ons blyplek uitkom, was Luhlaza net weg. Die ander tiertjies was nou baie jammer: “Miskien het ons te lelike dinge vir hom gesê.” Themba, my broer sê toe: “Ek het hom onder die braambos sien sit. Baie ongelukkig gelyk.”

Toe gaan al ons tierwelpies en soek vir Luhlaza. “Kyk daar,” sê Thandi, ons sussie. En ons sien ’n groot wit dak wat agter die boomtoppe uitsteek. Versigtig kruip ons nader [fluister] op al vier pote, stadig .... Toe sien ons Luhlaza. Hy was in ’n boks agter tralies – ’n hok. Luhlaza was gevang! Hy moes in die sirkus optree. Nou toe lyk hy eers ongelukkig. Toe hy ons sien, begin hy huil. Groot, nat tiertrrrane rol oor sy wange. Luhlaza was nie meer vry om ’n rrrrêrige tier te wees nie.

Probeer jy ook so om lank en net die beste wees, soos Luhlaza? Wil jy altyd dinge beter as ander tiere doen? Dan sal jy altyd hartseer bly. Wanneer jy probeer om ’n vertoning te gee dat almal vir jou kyk, onthou Luhlaza. Dan is jy nie vry nie. Jy sal ook sien: die ander welpies (errrr kinders) hou dan nie van jou nie. Maar hier is die grrrroot geheim: Jy hoef nie so hard te probeer om die beste te wees en alles reg te doen nie. Ons Vader God werk nie só nie. Hy vertel jou in sy Woord (die Bybel, 1 Korintiërs 12:9): “Ek het jou baie lief, en dis genoeg. As jy swak is, is Ek sterk.” Ons Vader God sal jou dra as jy swak voel. Hy belowe dit!

Onthou, geel sê: nie te veel. Moenie probeer om beter of slimmer te wees as wat jy regtig is nie. Wanner jy swak is, en jy probeer nie dinge op jou eie doen nie, is jy eintlik sterk. Hoekom? Ons Vader God gee jou die krag. As jy nie meer kan nie, dra Hy jou verder. Onthou ook: As jy swak voel en vriende nodig het, skakel of whatsapp enige tyd die nommer in my tierpensie.

Nou wil ek kyk hoe lank ek kan wees – net ’n grappie. Laat ek my uitstrek en dan vryf jy my pensie. [stilte] Aaaah, dit voel lekkerrrr. Dis nou wat ek net geel en net genoeg noem.

Geselsie 6 [Tierspore]

Hallo daar, my maatjie. Jy is my spesiale speelmaat. Ek is Tumi, jou tiermaatjie. Waar was jy netnou? Ek meen, voor jy my opgetel het? [stilte] Jy weet, terwyl ek hier gelê en wag het, het ek gesien jy kom aan. Tel my nou op … hooooi, saggies – sien jy my pote? Ek het vier pote, dit is twee pare. Hoeveel pote het jy? [stilte] O, jy het nie pote nie? Wel, my pote maak spore waar ek op die paadjie loop. So kan ek sien van waar af ek kom as ek agtertoe kyk. Wil jy my laat loop? Jy kan dit net ná ons tiergeselsie doen. Maar onthou, ons tiere loop op vier pote.

Het jy geweet? Jy maak ook spore. Kyk ’n bietjie wanneer jy weer in die sand loop, of wanneer jy op die strand is. Jou spore wys die pad van waar af jy gekom het. Maar wil jy ’n geheim weet? Tel my op en laat ek by jou geheim-oor praat. Dis reg, mos jou regteroor. Het jy geweet [praat in fluisterstem] Jy maak ook ander soort spore. Nie net in die sand nie. Hierdie spore wys rrrrêrig waar jy vandaan kom en wat jou spesiaal maak.

Kan ons ’n bietjie buite toe gaan? Of kyk by jou venster uit. As jy ’n Mamma of Pappa het, kan jy sien wat hulle buite geplant het: mooi blomme of dalk iets anders? Kyk – wat sien jy? Ooo, dis prrragtag! Ons het wilde bessies in die grond buite ons tierplek geplant, sommer ’n lekker iets om te eet. Dié plantjies het wortels wat diep in die grond in gaan. Dit help die plant om te groei. En jy? Jy is ook geplant en jou wortels gaan diep. Ja. Die grond waarin jy geplant is, is jou kultuur. Kan jy die woord sê? [stilte] Dit is die soort tier wat jy is en die manier hoe jy dinge doen (jou gebruike). Jy praat mos ’n taal wat jy van jou mamma geleer het. Mmm. Sê: “plant” in jou eie taal. [stilte] Dit klink mwaaaoooii (tiertjie se miaau = mooi). Kyk na die klere wat jy aanhet. Dit is ’n eie soort klere. Ons noem dit die mode.

Wil jy nog een laaste geheim hoor? Tel my op. Daar’sy, mooi by ons geheim-oor (mos jou regteroor). Ons Vader God het jou ’n spesiale welpie gemaak (errr… mensekind). Luister mooi. Dit is ’n grrrrroooot geheim. In sy Woord, die Bybel, vertel Vader God vir alle babas hierdie geheim: “Voordat jy nog gebore was, het Ek jou gesien en baie lief geword vir jou.” Vra Mamma of Pappa of iemand om vir jou Psalm 139:16-17 te lees.

So, nou weet jy nè. Ons Vader God het ’n spesiale pad wat jy moet loop. Ons noem dit ’n plan. Dan kan jy nuwe spore maak. En jy kan weet dat Vader God saam met jou loop. Wanneer dit sleg of moeilik gaan, tel Hy jou op. Wil jy graag jou eie spore maak? Rrrraait! Wanneer ons tiergeselsie oor is, vat ʼn bladsy of ʼn koerant. Gaan buite toe en loop in die modder. Staan dan op die papier, baie stil. En sien, jy het spore gemaak, voetspore. Onthou om jou voete te was voordat jy weer in julle lêplek (errr ... huis) ingaan. Hou hierdie merke van jou spore op die papier, om jou te herinner: Voordat jy gebore is, was jy spesiaal vir Ons Vader God.

O ja, miskien wil jy met iemand praat oor jou wortels, of jou spore, of enigiets anders. Dan kan jy die nommer skakel wat in my tierpensie opgskryf is.

Nou’s dit tyd dat ek terug op my spore gaan van waar ek gekom het. Krap my nek net onder my kop. Aaahhh, daar’sy ... ZZZZZZZZ [snorkgeluid – standaard]

Geselsie 7 [Tierlekkerte]

Hello, my tiermaatjie. Ek is Tumi, jou spesiale vriend. Jy weet, ek is sommer rrrrêrig bly jy het my opgetel. Nou, heel eerste. Hou my styf vas [stilte] Nie so styf dat jy weer my pensie druk nie, hoor. Want dan kan ek ophou praat, nè. Dis reg. Jy weet mos wat my naam beteken, nè? [stilte] Jip, Tumi, beteken ek is dapper en ek’s ’n gelukkige tiertjie. Na-tieeer-lik [rek uit en speel op “tier”-stam] is ek gelukkig. Ek is jou maatjie en ons kan lekker tierkuiers hê. Hou my op voor jou. Sien jy, ek is ’n klein tiertjie. So, ek is jou speelmaatjie. Ons doen baie dinge saam en ontdek geheime saam. Klink lekkerrrr, nè?

Wil jy graag so klein soos ek wees? Ek weet, jy is mos ’n bietjie groter as ek – jy is ’n menswelpie. Hoe oud is jy? [stilte] Sê gou weer in my linkeroor? [stilte] O, Rrrrraait. So jy’s lekker jonk. Wanneer is jou volgende verjaarsdag? Sê in my linkeroor? [stilte] O, nou toe. Onthou om weer vir my voor die tyd te sê, hoor? Maar, sê maar ons altwee vergeet, wil ek nou vir jou ʼn verjaarsdagliedjie sing: Lekker verjaar ou maat, lekkerrr verjaar (x2). Sowaar.

Hou jy daarvan om ’n welpie te wees en met ander menswelpies te speel? En om lekker te gesels met Tumi, jou speelmaatjie? Jy weet, jy mag ’n welpie wees (errrr …’n kind) en die dinge geniet wat kinners doen. Watter speletjie speel jy die graagste? Sê weer? [stilte] Tel my op dan sê jy dit in my linkeroor [stilte]. Ooo? Dit klink na ’n heerrrrlike speletjie.

Maar nou het ek ’n ander maat, Thoho. Maar hy is nie my speelmaatjie nie. Hy moet vir sy boeties en sussies sorg. Hulle mamma en pappa tier het weggeloop en hulle alleen gelos. Ja, dis so hartseerrrr, dit wil my laat huil [snik – snuifgeluid]. Thoho tier het nie rrrrêrig ’n kans gehad om ’n welpie te wees nie. Hy moes soos ’n grootmens-tier maak. So, hy en sy twee sussies het ʼn moeilike tyd. En weet jy wat maak my hartseer? Sy naam, Thoho, beteken in ons taal ... om gelukkig te wees, en nou is hy sooo ongelukkg [snikgeluid].

So, my maatjie, wees ’n kind en speel lekker. Dit is jou lekkerte, rrraaait? Ja. Ons Vader God wil hê dat jy gelukkig is. Hy wil ook hê dat jy ouers het of iemand om vir jou te sorg. Die Bybel vertel ons hierdie geheim. Jesus, jou HBV, Heel Beste Vrrrriend, is ook God se Seun. So, Hy wil hê dat al die kindertjies na Hom toe kom. Hy sê dit in God se Woord: “Laat die kindertjies na My toe kom en moet hulle nie keer nie” (in Markus 10:14). Want dan kan ons Vader God ook mooi na hulle kyk.
Wil jy nou met Vader God hieroor praat? Sê agter my aan: “Vader, dankie [stilte] vir die lekkerte [stilte] om ’n kind te kan wees.” [stilte] Nou, as jy wil praat oor dinge wat jou as ’n kind seermaak, het jy vriende wat rrrrêrig omgee. Onthou, bel enige tyd die nommer in my tierpensie.

Wil jy nou weer buite gaan speel? Gee my net ʼn laaste tierdrukkie en sit my neer [stilte]. Aahhh, purrrr, tata!

Geselsie 8 [Tier-moeilikheid]

Hello. Hoe gaan dit met jou? Sê my, wat maak jy nou? [stilte] Wel ja, jy hou my vas. Ek is Tumi, jou tier-speelmaatjie. Gee my eers ʼn lekker tierrrdrrrrukkie [stilte] Ooo jaaaahhh, purrrrr [standaardklank]. Luister nou baie mooi. Ek wil jou iets vertel. Partykeer wanneer ons iets doen, is dit die verkeerde ding. Dan voel ons ná die tyd sleg.

Dit is soos gister toe my Mamma Tier geroep het: “Tumi, maak ons lêplek skoon!” Toe sê ek: “Reg, Mammie, ek sal nou!”. Maar toe gaan ek buitetoe en gaan speel. Skielik hoor ek ʼn tier skreeu [klank soos kat wat tjank]. Dit was my sussie tier, Thandi. Ek harrrrdloop om te kyk. O nee! My ma was baie kwaad: “Ek het jou gevra om ons lêplek skoon te maak. Nou het jou sussie op ʼn skerp been getrap.” [kwaai Ma-stem] En toe sien ek die bloed aan sussie se poot. Sy het gehuil want dit was baie seer. “Ek is jammer,” het ek saggies gesê.

Maar dit was te laat. Ek wou vir my Mamma geluister het. Maar toe het ek dit nie gedoen nie. Ek wou nie ʼn slegte tier wees nie. Maar party kere doen ek die verkeerde ding. En dan kry ander tiere seer.

Toe dit donker word, het my Pappa Tier, Tandile, huis toe gekom. Hy het gaan jag. Ek was vrreeslik bang. Ek het na sy voorpote gekyk. Dit was baie groot en kan seer maak. “Moet my ‘seblief nie slaan nie,” het ek gevra. My pa, Tandile, het nader gekom. Maar hy was nie kwaad nie. Hy het my styf teen hom vasgedruk: “Jy doen slegte dinge, maar jy is nie ʼn slegte tier nie. Jy is mos my welpie.”

Hou jy my nou styf vas [stilte]. Sê dan vir my: Doen jy nie ook partykeer slegte dinge nie, al wil jy soet wees? Luister jy ook partykeer nie vir jou ouers nie? Dan kry jy en ander mense seer. As ons iets verkeerds doen, kan dit sommer in iets slegs verander. Dit kan ons sleg laat voel en dink ons is sleg. Dit is wat die Woord van God “sonde” noem.

Maar kom ek vertel jou ʼn geheim. Hou my by ons geheim-oor, jou regteroor [stilte]. Weet jy, net soos my pa, Tandile vir my omgee, is ons Vader God baie lief vir jou. Wanneer jy sleg voel omdat jy dinge doen wat ander mense seermaak, voel God ook sleg. Maar Hy wil graag hierdie slegte ding vergeet. Hy gee jou n og ʼn kans.

In die Bybel het koning Dawid vreeslik slegte dinge gedoen. Maar hy kon vra: “Maak my weer skoon, Here, dat ek witter as sneeu kan wees” [Psalm 51:4, 9]. Het jy al sneeuvlokkies gesien? [stilte] Dis sommer wit en baaaaie skoon as dit val. Jy is ʼn kind van God. Hoekom? Omdat jy behoort aan Jesus, Hy is jou HBV, jou Heeel Beste Vrrrriend. So, jy is soos sneeuvlokkies vir ons Vader God. Hy is baie lief vir jou en dink nie meer oor die slegte dinge wat jy gedoen het nie. Dit noem ons “vergewe”. Hy het jou vergewe.

Onthou, as jy slegte dinge gedoen het, kan jy ons Vader God vra om jou te vergewe. Sê agter my aan: “Vader God [stilte] ek is jammer dat ek (vertel Hom wat het jy verkeerd gedoen).” [stilte] Sê dan: “Dankie vir nog ʼn kans.” [stilte]. Nou kan jy ʼn baie goeie tiermaatjie wees. Krap my net hier in die pienk van my oor. Aaaaa, dit voel goeeeeed, purrr. Onthou, wanneer jy miskien met ander wil praat oor slegte dinge, skakel of whatsapp die nommer in my Tumi-pensie.

Geselsie 9 [Tierkossies]

Hallo weer daar. Ek is Tumi, jou tierspeelmaatjie. Party mense sê: “Ek sien jou.” En dan ook: “Hoe gedra jy jouself?” Nou, sê my, wat ge-dra jy, dra jy rond om te eet? Ek is nou hongerrrr. Huh, wel, tiere in die veld eet vleis en vrugte, ook koring en plante. Ons tiere eet omtrent enigiets wat gesond is vir ons pensies. Ek kan eet net wat jy eet. Maar ek is mos ʼn speeltiertjie. So, ek kan speel-speel eet. Jy kan eet en ek eet my kamma kossies. Maar ons word al twee weer honger, nè?

Jy weet, ons HBV, ons Heel beste Vrrriend, Jesus, was ook honger. Sy goeie vriende, sy dissipels het vir Hom kos gebring. Maar Hy het dit nie geëet nie. Hy het gesê: “Ek het kos waarvan julle nie weet nie.” “Hoe nou?” Hulle het na mekaar gekyk. Dalk het Jesus te min kos gehad en nous sê Hy maar net dinge. Dis wat sy spesiale vriende gedink het. Maar Jesus sê toe: “My kos is om te doen wat my Vader wil hê.” (Dit staan in Johannes 4:34).

Weet jy van watter kos praat Jesus hier? Om God se wil te doen, beteken om te maak soos God wil hê jy moet doen. Sit my op jou regterknie. [stilte] Dis mos ons storiebankie, onthou jy? Luister nou baaaie mooi.

Een dag speel ek naby ’n grrroot stad. Ek sien ’n pyp en draf nader. Toe sien ek ’n bordjie wat sê: “Gevaar, bly weg!” Maar ek wou mos baaie graag sien wat’s binne daardie pyp. So, toe druk ek my kop in, Maar dit wou nie pas nie. Ek het gedruk … en gedruk … en ek was binne. MAAR EK KON NIE UIT NIE. Ek het ’n verkeerde besluit geneem. Maar toe kom my beste maat, Tumelo Tier, verby. Het jy geweet, Tumelo beteken “glo en vertrou”. Sy naam sê: Jy kan glo jy sal veilig wees. Tumelo het my aan my stert uitgetrek. Wil jy my stert trek? [stilte] Haai, maatjie, nie so hard nie!

Toe vertel Tumelo my ’n tiergeheim. Wil jy ook hoor? Hou my by ons geheim-oor (jou regteroor). Sien jy hierdie dun wit haartjies aan al twee kante van my mond? Jy kan daaraan vat. Moet net nie trek nie, hoor. Dis my snorbaarde. Ons snorbaarde help ons om te weet wanneer ’n gat of ’n pyp nie veilig is nie. Wanneer my snorbaarde nie inpas nie, weet ek dit is gevaarlik. Dan klim ek nie daar in nie, anders weet ek dat ek nie die rrregte ding gedoen het nie.

Jy het ook iets soos snorbaarde. Nee, nie aan jou gesig nie. Dis ’n klein stemmetjie in jou wat sê as iets nie veilig is nie. Dan moet jy luister, nè. Weet jy hoekom het jy hierdie stemmetjie? Omdat ons Vader God by jou is. Hy is baie lief vir jou, daarom wys Hy jou hoe jy moet maak om by Hom te bly. Wil jy die regte ding doen en nie iewers vassit soos ek nie? Jesus sê daar is een spesiale reël om te onthou en dit staan in Matteus 7:12: “Doen aan jou maats en ander wat jy wil hê hulle aan jou moet doen.”

Hou jy daarvan om hartseer te wees? [pouse] Nee, nè; dan sal jy ander nie seermaak nie. En is dit lekker om geboelie te word? [pouse] Ook nie, nè? Dan sal jy ook nie maats boelie nie. My maatjie, as ons Vader God die belangrikste vir jou is, sal jy ook mooi met ander tiere (err... mense wees). Dit is rrrrêrige liefde.

So, hoe hou jy van hierdie kos? Jy kan dit nie met jou mond eet nie. Hierdie kos is om God se wil te ken. Dit is wat Hy wil hê wat die beste vir jou is. Wil jy graag hierdie kos hê? Vra dan maar net vir ons Vader God daarvoor – soos bid. Kom ons bid nou: “Vader, help my om te leef soos wat U wil hê.” Nou gaan ek my tierslapie vat. As jy nog met ander wil praat oor dinge wat jou laat bekommer, kyk hierbinne in my Tumi-pensie, waar my stem wegkruip. Hier is ’n nommer wat jy wat jy kan bel of whatsapp. Of soek ’n grootmens wat jy kan vertrou, dalk ’n onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Geselsie 10 [Tierhappie]

Hello weer daar. Ek is Tumi die klein tiertjie. Jip, jou speelmaatjie. Vandag wil ek hê dat jy saam met my sit. Ons gaan leer hoe om te ontspan. Ek het ’n nefie, sy naam is Thula Tier. In ons taal beteken dit: stil. En Thula weet hoe om te sit en rustig wees. Oefen nou hoe om kalm te wees en te ontspan. Haal asem in. En uit. Diep asem in. En dan weer uit. Hou so aan. Asem diep in. En as jy uitasem, sê jy hierdie woorde: God is lief vir my. Kom ons doen dit weer. God is lief vir my. Hou so aan. Soos dit [tier demonstreer]: God is lief vir my.

Dis goed, jy kry dit mooi reg. Dink nou aan ’n plek waar jy graag wil wees, soos ’n veilige plek. Is dit naby ’n rrrivier? Of op die strrrand? Miskien hoog in die berge waar jy kyk ho e die son opkom? Sien nou hoe jy in daardie plek is – sommer nou. Hoe weet jy dat ons Vader God lief is vir jou? My pa dink ek is spesiaal. So, hy gee my partykeer ’n klein presentjie. Net omdat hy vir my lief is.

Wanneer kry jy presente? [stilte] O ja, op jou verjaarsdag en op Kersfees. En ander tye? Het jou Pappa of Mamma, of die mense wat vir jou sorg vir jou ietsie gegee om te wys hulle is lief vir jou? Sê dit hier teen my oor. [stilte] Weet jy, ons Vader God gee jou iets, ʼn geskenk. Wat is dit? [stilte] Jy sê jy’t nie van Hom ʼn geskenk gekry nie? Luister baie mooi.
Jou geskenke is die dinge wat jy goed kan doen. Dalk kan jy vinnig optel of aftrek. Of jy is goed in sport. Party kinders kan dinge maak, soos klein draadkarretjies. Dit is jou sterk punt.

Ons Vader God het vir jou hierdie present gegee. Weet jy hoekom? Sodat jy ander kan help. As jy gou die les verstaan, kan jy dalk van jou klasmaats help wat ’n bietjie stadiger werk. Of, as jy goed met krieket is, kan jy ʼn maatjie help om beter te speel. So, wat sê jy is jou sterk punt? [stilte] O, dis wonderlik! Dink nou: Hoe kan jy dit gebruik om ander welpies (errr.. kinders) te help?

Wil jy ’n geheim hoor? Sit my by ons geheim-oor – jou regteroor, na-tieer-lik. [stilte] Jy sien, dit is die happie wat jy kan geniet, deur dit weg te gee. Jy gebruik jou geskenke, die dinge wat jy goed kan doen, om ander te help om dit nog beter te kan doen. Maar daar is steeds die heel beste geskenk wat jy van ons Vader God gekry het. Wat is dit? [stilte] Dit is liefde. Hy wil hê dat jy weet jy rrrrêrig spesiaal vir Hom is. En jy kan ook vir Vader God liefde teruggee, maar ook aan ander mense. So, omdat jy weet dat Vader God vir jou lief is, gee jy hom die beste wat jy het. Dit is jou geskenk aan Hom.
Raaait, kom ons speel ons gaan in jou kamer in. Ons maak jou kas oop. Watter speelding of iets is vir jou baaaie spesiaal – kosbaar? Sal jy dit vir Vader God gee? [stilte] Dis moeilik, nè? Maar ons Vader God wil nie hierdie dinge van jou vat nie. Nee, Hy wil hê dat jy hom nog iets beters gee – jou tyd. Kuier ʼn bietjie saam met Hom. Wys Hom dat jy daarvan hou om saam met Hom te wees. Jy kan ook met Hom praat (bid tot Hom). Net nadat jy my ʼn bietjie liefde gewys het: gee my ʼn laaste tierdrukkie [stilte] Aaah, purrrrr ...

O ja, of jy kan ook praat met ander vriende wat tyd vir jou sal maak as jy vra. Soek ’n grootmens wat jy kan vertrou om oor hierdie dinge te praat. Of bel die nommer wat agter my Tumi-stem in my pensie wegkruip.

Geselsie 11 [Tierdinge]

Haai daar, my speelmaatjie! Dit is Tumi hier. Vandag wil ek jou ʼn belangrike vraag vra. Het jy ʼn geheime plek waarheen jy gaan? Jy weet, soms kan ons tiere seerkry, of ons is ongelukkig. Of ons wil net alleen wees. Waar gaan jy as jy só voel? Kan ek en jy miskien nou daarnatoe gaan? Of wil jy hê dat dit in daardie plek stil is, niks gepraat nie? Kom ons gaan dan na ʼn plek toe waar ons alleen kan wees. Soos in die tuin of agter julle huis. [lang verposing]

Nou kan ons oor belangrike dinge praat. Maar eerste die belangrikste ding: Gee my ʼn lekkerrrr tierrrdrrrukkie [stilte] Oooo ja, tierrrrplesierrrr. Dis wat ek nodig het. ʼn Drukkie per dag laat die trane wag ... sê ek altyd. Sit my nou op jou regterknie (dis mos ons storiebankie). Laat ek jou eers van ons tiere vertel, en dit wat ons nodig het. Ons as tiere wil veilig voel. Dit is hoekom ons in digte bosse wegkruip. Ons het ook ʼn tierlêplek nodig om in te slaap. Ons het kos nodig om te eet en ook ander tiere om ons maats te wees.

Partykeer moet ek as ʼn tier ʼn belangrike besluit neem. Ek moet kies, soos: waar loop ek sodat ek nie in die moeilikheid kom nie? Ek het ʼn ander tier nodig om oor hierdie belangrike dinge saam met my te besluit. Ek het hierdie ander tiermaat. Maar hy is baie ouer as ek, Themba, sy naam beteken in ons taal: “Jy kan hom vertrou”. Vertrou beteken jy weet die ander een sal luister en wil rrrrêrig help. Hierdie tier (errr... maat) sal ook nie vir ander vertel wat jy gesê het nie.

Sê my: Wat het jy rrrêrig, rrrrêrr-êrig nodig? Is dit kos of ʼn lêplek (of ... skuiling)? Of is dit sommer net iemand om te vertrou? Jy weet jy kan my vertrou, ek is jou tiermaatjie. Jy kan ook ons Vader God vertrou. Ook jou HBV, jou Heel Beste Vrrriend, Jesus. Hy leer ons hoe om met Vader God te praat. Ons noem dit die Ons Vader-gebed. Jy kan jou Vader God vertel wat jy wil hê, wat jy rrrrêrig nodig het. Ons noem dit jou behoeftes.

Jy kan sommer nou met Vader God praat, as jy wil. Maak jou oë toe en sê agter my aan: “Vader God, dis wat ek nodig het ...” [stilte] Vertel nou vir jou Vader God wat jy rrrrêrig nodig het. Onthou ook om te dink oor wat ander nodig het. Dink oor jou gesin, of jou maats. Wat het hulle nodig? Wat is hulle behoeftes, nè? En natuurlik, as jy met ander vriende wil praat vir wie jy kan vertrou, skakel net hierdie nommer wat weggesteek is in my Tumi-pensie.

Geselsie 12 [Tier se Gees]

Hallo daar van Tumi, jou speelmaatjie. Lig my op. Sien, ek is ’n klein tiertjie. En ek is altyd daar vir jou. Jy hoef my net op te tel en ons praat oor tierstories. Maar eerste waarvan ek die meeste hou wanneer ek by jou is. Gee my ’n lekkerrr tierrrdrrrukkie [stilte] Oooeeee dis lekker! Nou wil ek jou ʼn geheim vertel.

Hou my nader, teen jou regteroor – ons geheim-oor, nè. [stilte] Jy weet dat ek en jy ʼn baaaie spesiale Vriend het. Jesus is ons HBV, (ja, Heel Beste Vrrrriend). En het jy geweet? Omdat Jesus jou HBV is, is God altyd by jou. Jesus is Gees, soos Vader God. Wat beteken dit? Jy kan Hom nie sien of aan Hom vat nie, maar jy weet hy is hier met jou.

Die Bybel is God se manier om jou die Goeie Nuus te vertel. Onthou jy nog hoe jy gevoel het toe jy alles reggekry het om te speel … en Mamma roep jou om te kom bad? Hoe het jy toe gevoel? [stilte] Dis reg: “Aag, Mamma, ek wil nog speel.” Nou, Jesus se groep maats (ons noem hulle dissipels) was ook reg vir Jesus om koning te word. Hulle sou baie belangrik wees en Jesus help om al die slegte mense (die Romeine) weg te jaag. So, hulle was reg vir groot dinge. Maar Jesus sê skielik: “Ek moet weggaan.” Wat? Die dissipels was baie hartseer. Hoe kan Jesus dan nou wil weggaan, net wanneer die mense Hom koning gaan maak?

Maar Jesus het dit gesien. Hy sê toe: “Julle moet nie hartseer wees nie. Ek sal Iemand stuur om julle op te pas en vir julle te wys wat om te doen.” Dit is die Een wat ons troos en vir ons help – die Bybel noem Hom die “Voorspraak” (Hy staan voor jou en beskerm jou). Hy is die Gees wat in jou hart woon. So, ons noem Hom ook die Heilige Gees. Jy kan alles oor die “Voorspraak” lees in Johannes 16:1-15. Vra Mamma of Pappa, of die persoon wat vir jou sorg, om dit vir jou te lees ná ons geselsie. Onthou, Johannes 16, nè?

Sit nou jou hand op jou hart. Jy kan nie sien wat binne jou aangaan nie. Maar jy kan weet dat jy Iemand het wat jou beskerm. Die Voorspraak help jou om die regte dinge te doen. Hy help jou ook om te weet wat Vader God wil hê, hoe jy God kan bly maak. Die Gees is jou gids wat jou die regte pad wys. Jy weet, partykeer kan dinge maar rof gaan of sleg. Dan is jy bang of hartseer. Of iemand maak jou rrrrêrig seer en jy weet nie waarheen om te gaan nie.

Onthou: Jy is nie alleen nie. Jou Voorspraak sal by jou staan. So, jy hoef nie bang te wees nie. Jy kan Hom vertel hoe jy voel en Hy sal jou boodskap na Vader God aangee. En, as jy ook met ander tiere (errr …. mense) wil praat, skakel ook die nommer wat hier binne in my tierpensie wegkruip, agter my tierstem.

Raaait! Nou kan jy my gids wees – wys my die pad na droomland. Lê my op my sy en krap my pensie, saggies [stilte]. Jy kan ook ietsie vir my sing as jy wil [verposing en dan ZZZZZZZZZZZ – standaard gesnork].

Geselsie 13 [Tiertrop]

Hallo daar, Tumi hier. My naam sê mos ek is gelukkig en dapper … en ek is jou tiermaatjie. Sê my: Is jy vandag gelukkig? [stilte] Ek hoor jou, my maatjie. Sê nou vir my: Wat maak jou bly, rrrrêrig gelukkig? Sê dit in my linkeroor. [stilte] Orraait, jip, dit sal my ook gelukkig maak.

Weet jy wat maak my so tiergelukkig? Natuurlik om so naby te wees aan jou, my speelmaatjie. Ja, gee my eers ʼn lekkerrrr tierrrdrrrukkie [stilte] Aaahhh tierrrrplesierrr. Nou kan ek jou vertel wat maak my rrrrêrig sommer tiergelukkig? Dit is om met ander tiere saam te wees. Ek het ʼn huis, ʼn lêplek, om na toe te gaan as dit donker raak of reën. En daar is my gesin. Jy ken hulle reeds, nè? My pa, Tandile Tier, my ma, Thandiwe Tier, Thandi, my sussie tier en Themba, my boetie tier. Dan is daar ook ons nuwe sussie, Tate Tier. Hierdie is die tiere naaste aan my. Het jy ook ʼn gesin? Kan jy my hulle name vertel? Stadig ... [langer verposing] So, nou ken ek hulle ook.

Het jy geweet? Jou gesin kan jou ook ongelukkig maak. Kom, sit my op jou regterknie, dis mos ons storiebank. Hou my regop. [stilte] Ek wil jou vertel van my ander tiervriend, Tebogo Tier. Hy het ’n baie interessante naam. In ons taal sê dit: “Ons is dankbaar.” Maar dit is ook ’n hartseer naam. Weet jy hoekom? Sy gesin is stukkend. Sy pa tier trek uit hulle lêplek. So, nou moet Tebogo na twee tierplekke toe gaan: die ou lêplek, waar hulle met hulle ma tier woon, en die nuwe plek waar sy pa alleen bly. Die gesin is gebreek – hulle noem dit egskeiding.

Dan is daar my ander vriend, Thatau Tier. Eendag nadat ons in die gras gespeel het, sien ek hom. Hy het in die skaduwee onder ’n boom gesit. En hy het gehuil, ek meen, rrrêrig gesnik en die tiertrane val so af. Toe ek nader kom, sien ek rooi merke op sy arm. Ek weet sy ma het ’n nuwe tiervriend ná sy pa weg is. “Het jou ma se vriend jou seergemaak?” Hy het net geknik.

Toe vat ek hom na een van die tieronderwysers vir wie ons vertrou. Die onderwyser het gegaan na ander tiere wat vir Thatau kon help. Hy het spesiale nommers geskakel. Nou is Thatau in ’n veilige plek en hy voel klaar beter. Ek sal jou oor hierdie nommers vertel wanneer ons amper klaar gepraat het.

So kan jy sien: Partykeer gebeur slegte dinge met goeie en gelukkige welpies (err … kinders). Hulle weet nie hoekom nie, en dit maak hulle baie, vrrreeslik hartseerrrr. Maar dit gebeur en partykeer kry hulle seer, ek meen rrrrêrig seer. Kan ek jou iets vra? Is jy in ’n gebreekte gesin? Is daar ongelukkige tiere in julle trop? Is dinge nie reg in julle lêplek (errr... huis) nie? Maak dit jou ook hartseer? Jy moet altyd onthou: Dit is nie oor iets wat jy gedoen het nie. Sê agter my aan: “Dit is nie my tierskuld nie.” Sê dit weer: “Dit … is … nie … my … skuld … nie.”

Nou oor daardie spesiale nommers wat Thatau Tier geskakel het. As jy voel jy moet net met iemand praat oor ’n gebreekte gesin, skakel die nommer hier in my, Tumi, se pensie. Dit sit agter my stem en wag dat jy dit vind.

Maar nou dink ek moet jy my ’n laaste tierrrdrrrukkie gee. [stilte] Aaaah, purrrr. Jy en ek is soos ʼn gesin, ʼn troppie van twee, ek en jy.

Geselsie 14 [Tier innie woud]

Haai weer daar. Dit is Tumi, jou tier-speelmaatjie. Ons vertel tierstories. Eers wil ek hê jy moet na ’n veilige plek toe gaan. Nee, jy hoef nie êrens heen te gaan nie. Vind net ’n plekkie waar ons alleen kan wees. Jy doen dit deur jou oë toe te maak. Dink aan ’n plek waar jy gelukkig en veilig voel.

Nou, kom ek en jy gaan speel in hierdie plek. Dalk is dit op die strand, of naby ’n rivier. Of, miskien is jou plekkie hoog bo teen die berge. Sê my: Wat sien jy daar? [stilte] Wat hoor jy? [stilte] Wat ruik jy? [stilte] Sit nou en ontspan. Dink aan al hierdie dinge. Onthou, dis jou veilige plek. Wanneer jy hartseer of bang is, kan jy só alleen wees. Maak dan net jou oë toe en gaan na hierdie plek. En ek sal daar vir jou wag [stilte].

Nou wil ek jou vertel van plekke wat nie veilig is nie. Kyk, maatjie, ek, wat Tumi is, soek nie moeilikheid nie. Maar soms moet ek gaan – in die woud. Jy weet, daar waar ’n mens bang is en dis DONKERR. As jy skielik in sulke gevaarlike plekke kom, onthou ’n paar dinge:

Loop weg van plekke af waar daar nie ook ander tiere (errr … mense) loop nie.
Loop regop en moenie lyk of jy net wil weghardloop of bang is nie.
Moenie ’n klomp pakkies en goeters dra nie. Dit laat jou net reg lyk om te beroof (’n slagoffer).
As jy ’n selfoon het, hou dit reg, maar steek dit weg.
As jy alleen by die hek is en iemand vreemd kom aan, maak dan asof daar nog tiere in julle lêplek is. Bly ook ver van die hek af.
Ja, die gevaarlike plekke is nie net in die woude daar buite nie. Sit my op ons storiebankie (jou regterknie, nè?) en hou my regop. Ek wil jou vertel van my maatjie, Thula. Eendag was sy baie stil, nog stiller as die laaste keer toe ek haar gesien het. Sy het my van haar oom vertel. Hy het na haar hoekie van die tierlêplek gekom. Hulle was alleen. En toe vat hy ... aan haar privaat-dele. Sy het geskreeu en weggehardloop. Ná die tyd het sy gesê: “Ek moes die slegte tekens gesien het.”

Sien jy? Julle veilige lêplek (err ... huis) kan soos die woud raak. Maak seker dat jy nie in julle huis alleen met ʼn ouer persoon is wat jy nie vertrou nie. Jy weet, iemand wat jy nie vertrou nie, en ook nie so goed ken nie. Kyk ook uit vir die slegte tekens:

As daardie een sommer net by die badkamer inloop as jy bad. Haai!
As daardie een aanhou praat van “hoe jou lyf verander het”.
As daardie een alleen met jou wil wees en niemand mag met jou speel nie.
As daardie een vir jou duur geskenke koop en baie lekkers – net sodat jy moet stilbly en niks sê wat hy of sy met jou wil maak nie.
Dan moet jy oor hierdie tekens praat met Ma of Pa, of ’n grootmens wat jy kan vertrou. Hou my nou naby jou. Onthou: Jy is ’n spesiale tiertjie. Ander grootmense kan jou nie dinge laat doen wat jy nie wil doen nie. Jy mag veilig voel en mag iemand hê om mooi na jou te kyk. Ons sê: Jy het die reg om beskerm te word. As jy nie veilig voel nie, onthou jy het spesiale vriende, nè. Skakel dan die nommer hier in my pensie. Dis agter my stem.

Nou, het ek jou gesê? Vir my is ’n veilige plek in jou arms. As jy my nou net hier agter my oor krap … sooo jaaa. Dan voel dit lekkerrrrr [sagte gromgeluidjie gaan oor tot spin].

Geselsie 15 [Tiermaats]

Hallo aan jou. Ek is Tumi, jou tiermaatjie. Weet jy wat? Ek hou van hierdie tye wat ons kan saam wees en ons tiergeselsies hê. Dit is vir my spesiaal. En vir jou? [stilte] Ek is darem bly ons is maats. Gee my nou ’n lekkerrr vet tierdrukkie. [stilte] Ja, net omdat ons vrrrriende is. Jy weet, ek het ’n paar goeie vriende.

Het jy ook maats? Wie is jou HBV (soos jou heel beste vriend?) [stilte] Oo? Ek sien. En speel jy ook en kuier saam met ander maats? Wie is jou volgende drie beste maats? [langer ruspouse]. Oo, orraait. Nou vertel my [sagter stem]: Is daar dalk ’n maat van wie jy nie so baie hou nie? [stilte] Hoekom hou jy nie van hierdie maat nie? Sê dit vinnig in my linkeroor. [stilte] Ooo, nou ja, jy mag mos jou maats kies. Jy weet dit, nè?

Jy mag dit geniet om maats te hê. Dit is een van die presente wat ons Vader God vir ons as kinders gee. Ons kan deel wees van ’n vriendekring. Jy kan deel wees van ’n groepie spesiale vriende. Maar partykeer kan dinge in so ’n groepie nie so lekker raak nie. Jy weet, soos in die groter groepie waar nie almal vriende is nie, soos op die skoolgrond. Dan kan party kinders hulle lelike kant begin wys. Daar is mos altyd ’n welpie (err … kind) wat nie so gewild is nie. Daarom sê van die ander maats lelike dinge aan hierdie maatjie. Of, partykeer maak hulle daardie maatjie sommer seer. Ons noem dit boelie.

Miskien het jy hierdie probleem. Iemand slaan jou teen die arm of trek jou hare. Of dit kan ’n lelike SMS of WhatsApp op die selfoon wees. Ja of ’n slegte boodskap op jou Facebook-muur. En jy hoef dit nie te aanvaar nie. Nee. Kyk daai kinders mooi uit. Bly uit hulle pad as jy kan. Hulle is nie jou vriende nie. En as dit aanhou, praat met iemand daaroor – soos met ’n goeie vriend of iemand wat jy kan vertrou.

Jy weet, wanneer ’n paar maats saam is, kan hulle ook moeilikheid maak. Die sterker kinders kan die groep slegte dinge laat doen. En die ander moet maar net saamgaan, al wil hulle nie verkeerd doen nie. Kom ek vertel jou ’n geheim. Hou my by ons geheim-oor (mos die regter een, nè?). Weet jy hoeveel kinders kan die groep laat verander of ophou met die slegte dinge? Raai. [stilte] Net een. As jy nie die dinge wil doen nie, kan jy opstaan.

Kyk dan uit in die groep kinders wat swak is en gedwing word om saam te gaan. Jy kan vir hulle ’n ware vrrriend wees. Help hulle om ook op te staan. Kyk wie voel nes jy hieroor. Miskien is hulle maar net te bang om daaroor te praat. ’n Baie slim persoon (wyse man) in die Bybel vertel ons oor hoe vriende werk. Wanneer twee of drie saamstaan, is dit soos ’n tou wat jy drie keer vleg. Dit kan nie so maklik breek nie. So, kyk vir ’n ware vriend vir wie jy kan vertrou. Of, wees jý daardie vriend in die groep.

Jy ken ook ander vriende vir wie jy kan vertrou. Jy weet jy kan hulle skakel op die nommer wat agter my stem wegkruip. Of soek ‘n grootmens wat jy kan vertrou, dalk ’n onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Omdat jy my maat is, maak ons twee ’n sterk paar. Gee my ’n tier-High five. Sit uit jou poot (errr … hand). Daar’sy, my speelmaat. High Five.

Geselsie 16 [Tier bewe]

Hallo daar. Ek is Tumi, jou speelmaatjie. Kom ons gaan na jou veilige plek. Jy weet, wanneer jy oë toemaak, sien jy mos ’n plek waar jy veilig en gelukkig voel. Soos op die strand of by die rivier. Of dalk teen ’n berg. Rrrraait. Sien nou vir my, Tumi, saam met jou in hierdie plek. Wanneer jy my dáár saam met jou sien, kan jy voel: “Ek is nie alleen nie.” Gee my nou ’n tierrrdrrrukkie. Dis soooo lekkerr, prrrrr [spingeluid].

Sit my nou op ons storiebankie, jou regterknie, en hou my vas. Is jy nou lekker gemaklik? Dis goed. Want ek wil praat oor dinge waaroor ons gewoonlik nie graag praat nie. Kom ek begin met hierdie storie. Eendag speel ek wegkruipertjie met my broer, Themba en nog ander tiermaats. Ek het ’n lekker plek gevind om in weg te kruip, ’n hol boomstam. So, hulle kon my nie kry nie. Lekkerrrr whêêê ...

Maar skielik het die son sy gesig agter die berg begin wegsteek. Ek het te lank in die boomstam gebly! Dit het baaaaie donker begin word. Ek het hard geskrreeu: “Themba!” Maar nie ’n geluid nie. Ek het weer probeer: “Theembaaaa!” Die ander tierwelpies is huis toe. Ek was heeltemal alleen. En dit was nou vrrreeslik donker. Ek het geluide rondom my begin hoor. Dinge wat gekraak en gekrap het. Toe dog ek dat ek iets agter my hoor blaas … Iets .. het my gegryp!

Ek het gespring toe twee sterk pote my skouers vasgryp. “Shh, Tumi, dis Pappa. Hoekom het jy so laat uitgebly?” Daar was my pa, Tandile Tier, agter my. Maar ek sê jou, maatjie, ek was sooo bang. Ek het nie geweet wat ek sou doen nie.

Kom ek vra jou, so tussen tiere: Is daar ook dinge wat jou bangmaak? Wanneer jy die lig in die aand afskakel – sien of hoor jy dinge in die donker … beweeg? Soos toe ek net uit die boomstam geklim het? My maatjie Thulani Tier het gesê sy is bang dat iemand naby aan haar sal wegloop en hulle alleen los (soos haar pa). Of my ander maatjie Thoho Tier vertel my nou die dag sy oom Tier is baie siek. Hy wil nie hê dat sy oom doodgaan nie. Haai, maatjie, moenie huil nie. Sy oom het gesond geword.

Maar jy weet, mense kan rrrrêrig siek word. Soms kry hulle hierdie vrrreeslik slegte siekte. Hulle kan nie beter word nie, en die siekte maak hulle net swakker en swakker en swakker. Weet jy van Vigs? Praat julle partykeer daaroor by die huis? Party kinders verloor al twee hulle ouers, omdat hulle ma en pa Vigs gekry het. Dan moet hierdie kinders vir hulleself sorg.

So, vertel my: Wat laat jou bewe, soos in wat maak jou rrrrêrig bang? Sê dit in my regteroor. [stilte] Nou, dit is ons geheim, rrrraait? Ek belowe op my tiersnorbaarde ek sal nie vertel nie. Maar kom ek vertel jou nog ’n geheim. Wanneer jy rrrrêrig bang is, soos ek in die boomstam gevoel het, dan kan jy een ding weet: Jy is nie alleen nie. Ons Vader God is altyd by sy welpies (err … kinders). Jy kan Hom nie sien nie, want Hy is mos Gees. Maar jy kan met Hom praat – saggies. Jy hoef nie eens ’n woord te sê nie. Hy weet hoe jy voel en wat jy dink. Voel net naby aan Hom. Met Vader God kan jy veilig voel. Sê dit sommer nou: “Ek is nie alleen nie.” En jy kan dit glo as jy weer bang wil raak.

Maar as jy aanhou bang bly, kan jy praat met vriende wat jou graag wil help of jy kan die nommer in my tierpensie bel.

En, onthou, jy kan ook met my praat. As jy my so styf vashou, is ons twee tiere, jy en ek. Wanneer ons bymekaar is, hoef ons nie meer bang te wees vir dinge wat in die donker kraak en krap nie, nè?

Geselsie 17 [Tierpensie]

Hallo daar. Soos jy weet, is ek Tumi die klein tiertjie. Ek is jou speelmaatjie. Voordat ons ons tiergeselsie het, die belangrikste ding. Gee my ’n lekker vet tierrrrdrrrrukkie. [stilte] Ahhhh! Dit voel goed, soos goeie kos. En, gepraat van kos, nou’s ek hooongerrr. Het jy iets vir my om te eet? Hmm? Nee, my maat, ek kan nie rrrêrige kos eet nie. Ek is mos ’n speeltiertjie. Maar ons kan speel ek eet net wat ons wil. Dit is mos kamma-kamma. Praat net van iets wat lekker is om te eet [stilte]. Aaah, dit was nou goed [smak lippe]. Sit my nou op ons storiebankie (mos jou regterknie) en hou my vas.

Eendag, ’n paar jaar terug, onthou ek dat ons ’n baie droë somer gehad het. Die reën het weggebly en ons kos was amper gedaan. Daar was hongersnood in die tierveldjie én die tierbos waar ons almal gebly het. Weet jy wat hongersnood is? Dis wanneer daar rrrrêrig niks kos is om te eet nie. So, tiere (of mense) word al hoe swakker en swakker, en soms maak hulle dit nie (hulle gaan dood van die honger). Nou, een nag het ons rrrrêrig niks kos gehad om te eet nie. Ons was baaie bekommerd. Maar toe bring van die ander tiertjies vir ons van hulle kossies. So was daar darem net genoeg om te eet. Maar, ek dink steeds aan daardie een slegte nag.

Sê nou in my regteroor: Kan jy onthou toe jy rrrrêrig honger was? [langer ruspose]. Dit is soos daardie tyd toe ons hongersnood gehad het. Maar het jy geweet? Kos kan nie al die hongerte wegvat nie. Daar is ʼn rrrrêrige hongerte wat nie net van jou magie af kom nie. Dit kom van diep in jou binnekant. Party welpies wil baie graag spesiaal voel, of hulle wil net so graag hê iemand moet vir hulle omgee. Dan voel dit soos ʼn diep, donker gat. Jy kan nie kos en goeters eet om hierdie gat vol te maak nie.

Kom ek vertel jou van my ander maatjie Thatau Tier. Sy naam beteken: “vat”. Eendag het hy ook hierdie leë, alleen gevoel gekry. Toe kom ‘n ander tier en gee vir hom sulke vreemde blare en sê: “ Kou dit. Dit sal jou beter laat voel. Dit hét hom beter laat voel. Maar, ná ’n rukkie het hy sommer vrrreeslik siek gevoel. So, hierdie blare was sleg vir hom. En dit kon nie die leë gevoel wat hy gehad het vol maak nie. En later kon hy net nie meer van daardie blaargoeters wegkom nie. Hy moes van hulle tier-lêplek af weggaan. Sy tiertrop kon dit nie meer vat as hy net rondlê en partykeer vir die ander tiere grom nie.

Thatau Tier het sy trop verloor (soos sy gesin). Op die ou end het hy gekom by ʼn ander trop tiere wat ook net op die lewe opgegee het. Hulle was almal aan hierdie goeters verslaaf. Partykeer sien ek nog vir Thatau Tier. Maar hy onthou my nie meer nie. Die slegte goeters het gemaak dat hy alles verloor het en sy brein was beskadig. Ai, maatjie, Thatau Tier was baie siek.
Jy weet dat party welpies (err … kinders) slegte goeters gebruik, soos dwelms. Kan jy ’n paar van hierdie dwelms noem? [stilte] Jip, dis al daai slegte goeters. Maar, maak hierdie dwelms die hongerte regtig reg wat nie net in jou magie sit nie? Nee. En weet jy hoe dit werk? Jy moet net al hoe meer van hierdie goeters kry om daardie leë gevoel net vir ‘n rukkie weg te vat.

Maar, nou het ek ’n ander geheim om jou te vertel. Hou my by ons geheim-oor (jou regteroor). Jou HBV (Heel beste Vrrriend) Jesus het in Johannes 10:10 gesê: Hy het gekom om by ons te wees, sodat ons lewe in oorvloed kan ken. Dit beteken: Hy vat daardie leë gevoel weg. Jy voel spesiaal en gelukkig. En hierdie geluk maak meer as jou magie vol. Dit maak daardie groot gat, die hongerte in jou binnekant, vol.

Dalk weet jy van ander vriende wat ook hierdie slegte goeters, dwelms, probeer het. Of dalk het jy nou daardie leë gevoel binne jou. Dan ken jy mos spesiale vriende vir wie jy kan skakel. Kyk bietjie die nommer agter my stem in my tierpensie. Of soek ‘n grootmens wat jy kan vertrou, dalk ‘n onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Nou het ek ’n leë kol net hier in my pensie. Maar, as jy dit vir my kan vryf, sal ek goed voel. [stilte] Dis sommer purrrrfek [standaard purr-geluid].

Geselsie 18 [Tier vas!]

Hallo, maatjie. Dis weer Tumi. Ek geniet rrrrêrig ons tiergeselsies. Hoe voel jy vandag? Jy weet, ander tiere (errr… mense) vra soms: “Haai, hoe gaan dit vandag?” [maak stem na] en wanneer jy begin antwoord: “Oo wel, ek voel ….,” dan sien jy hulle – net hulle sterte, klaar om die hoek. Hulle wil nie rrrrêrig weet nie, nè? Maar vandag kan jy my vertel: Hoe voel jy rrrrêrig? [langer ruspose]. Ek hoor jou, my speelmaatjie.

Goed, eers die belangrike dinge. Gee my ’n goeie-gevoel-tierrrdrrrrrukkie [stilte] Daar’sy, Jaaarggh. Ek wil jou nou van my oom Tumelo Tier vertel. Maar sit my eers op ons storiebankie (mos jou regterknie). [stilte] Kom ek vertel jou wat sy naam in ons taal ... beteken. Maar krap net eers my oor – daar binne die pienk plekkie [stilte] purrrfek.

Wel, Tumelo beteken: “geloof”. Dit beteken jy kan iets vertrou wat jy weet rrrrêrig waar is. Nou, eendag het oom Tumelo in diep gras geloop. Toe hoor hy ʼn verskriklike geraas [spesiale effek van ʼn slagyster wat toeklap: klannnggg, knip, klapp!] “Eeinaaa, brrruaaau” [Maak tier na wat in slagyster gevang is]. Sy enkel was skielik vreeslik seer. Daar was net pyn. Hy het geweet: “Ek moet wegkom!” Hy wou weghardloop, maar hy kon nie. Hy kon nie sy been beweeg nie! Hy was gevang ... in ʼn slagyster!

Sê my nou, tussen ons tiere: Kry jy ook soms daardie gevoel, jy is gevang en wil uitbreek, maar jy kan nie? Jy voel vasgevang soos my oom Tumelo Tier? Dalk het iets slegs gebeur. Of dalk het jy iets baie verkeerds gedoen. Nou hou jy aan om daaraan te dink. Nou kry jy hierdie gevoel [spesiale effek van slagyster wat toeklap]. Jy kan nie wegkom nie. Jy is gevang! Party welpies (errr … kinders) begin om sleg van hulleself te dink. Hulle sê: Ek is niks werd nie. Ek hou net aan om verkeerde dinge te doen.” Dit is amper of hulle hulleself wil straf. Ons noem hierdie gevoel: skuldig.

Of as iets sleg met jou gebeur het, voel jy nie goed nie. Nee, ek praat nie van siek nie. Jy sit net rond of lê rond en doen niks. Jy voel: “Ek maak dit nie.” Partykeer voel dit of jy in ’n diep poel wegsink. Jy kan nie uitbreek nie. Dan is dit mos soos [byklanke van die slagyster]. Jy is vas!

Kry jy ook hierdie slegte gevoel en hou aan om vir jouself te sê hoe sleg jy voel? Hoe kom jy uit die hierdie slegte plek? Dink aan ’n verkeerslig:

Rooi: Hou op om jouself te vertel jy is sleg. Sê vir jouself: “Ek gaan dit maak, ek is ’n tier.”
Oranje: Sien die gevare – wanneer jy alleen is en aanhou oor slegte dinge dink.
Groen: Gaan, breek weg, gaan buitetoe en vind iets wat jy graag doen. Soek na ander welpies (errr … kinders) om saam met jou te speel.
Is daar slegte dinge wat jou skuldig laat voel? Ontspan en moenie bekommer dat jy dit nie kan regkry nie. Praat daaroor. As jy ’n ander tier (errr ... persoon) seergemaak het, gaan sê jammer. Of, praat met ons Vader God. Hy is altyd by jou. Hy verstaan en sal daardie gevoel wegvat. Jy weet ook dat jy kan praat met vriende wat verstaan. Skakel die nommer in my tierpensie wat hier agter my stem wegkruip.

Of, weet jy wat? Jy kan net saggies praat met my, jou tiermaatjie. En jy kan my lekkerrr krap tussen my ore, om mee te begin. Aaah tierrrplesierrr!

Geselsie 19 [Tier aanraak]

Hallo daar. Tumi hier, jou speelmaatjie. Hoe voel my tiervel vir jou? [stilte] Ons tiere noem dit ’n pels. Voel jy, dit is sag en warm soos ’n pelsjassie. Dis reg, ek het gesê jy mag aan my vat. Sien, ek het jou toestemming gegee. Voel nou jou eie pels (errr ... vel). Hoe voel dit vir jou? [stilte] Onthou, dis jou vel en niemand mag daaraan vat, as jy nie wil hê nie. As jy nie vir ander tiere (errr … persone) toestemming gee nie, het hulle niks naby jou lyf te maak nie, hoor?

Net voordat ons met ons tiergeselsie begin. Jy weet mos waarvan ek die meeste hou, nè. Gee my daai vet tierrrrdrrrrukkie. Ahhh, purrrrr. Onthou nou, jy mag vriende drukkies gee, en julle vir jou. Om vriende en familie drukkies te gee, is goeie aanraking. Maar daar is ook slegte aanraking. Maar sê my eers: As jy in die spieël kyk, hou jy van wat jy sien? Onthou, jou lyf is Vader God se kunswerk. Dit is spesiaal.

Party mense wil ons kinders help. Hulle praat van lyne op jou lyf. Verbeel jou jy trek lyne op jou lyf. Dan mag niemand jou aanraak onder jou pensielyn nie, of onder jou skouerlyn nie. Dit is jou privaat dele. Maar dink aan ’n boom. Sê maar jy raak aan die boonste deel (die takke) of aan die laer deel (die wortels), jy raak steeds aan die boom. So, dit gaan nie oor lyne nie. Dit gaan oor hoe jy oor jou lyf voel. As ’n ander persoon jou enige plek raak en jy voel nie goed en veilig nie? Dan is dit slegte aanraking. Onthou die boom, nè?

Dink aan jou lyf – van jou kop tot jou tone – as jou spasie. Geen ander tier (err … persoon) mag in hierdie spasie kom as jy dit nie wil hê nie. As jy nie toestemming gee nie, dan is dit slegte aanraking. Ja, en onthou ook: Jou bloed is baie spesiaal. Net jou ouers en jy mag aan jou bloed raak, as jy dalk seerkry. Ander mense mag nie aan jou bloed raak nie. En jy mag ook nie aan ander tiere se bloed raak nie. Dit kan jou daardie een se siekte gee. Onthou, dis baie belangrik.

Raaait! Nou wil ek jou ’n storie vertel. Sit my op ons storiebankie (jou regterknie). Eendag het ek in die rivier gaan swem, naby ʼn poel. Skielik voel dit of ek val. Dit was ʼn maalkolk. Jy weet, wanneer jy die water uit die bad tap, maak dit so ʼn lang watertregter. Ek het probeer om boontoe te kruip, maar die water het my ingetrek. “As ek nie hier uitkom nie, sal ek verdrink.” Ek was so bang, maar kon niks doen nie. Toe voel ek ʼn groot tierpoot wat my uittrek – my pa, Tandile Tier. Hy het my uitgehelp. “Tumi, jy moet kyk waar jy sommer induik.” [Pa stem]

Maar hierdie maalkolk laat my dink aan wat gebeur as iemand in jou eie spasie inbreek. Dis wat gebeur het met ’n maat van my sussie, Thandi Tier. Daardie maatjie se oom het haar aangeraak. Daar aan haar privaat-dele. Hy het haar seergemaak (ons noem dit seksuele molestering). Dis ‘n bekvol, maar dis baie belangrik dat jy nou hierna luister.

Na ’n lang ruk het sy met Thandi daaroor gepraat. Sy’t gesê dis soos om te val, om in ’n maalkolk afgetrek te word. Jy sê eers: “Nee, dit gebeur nie.” Dan voel jy niks: “Dis nie ek wat dié dinge doen nie.” Dan word jy dieper ingetrek: “Ek is net sleg,” sê jy vir jouself. Jy kan nie met jou maats praat nie: “Hulle sal my tog nie glo nie.” En later kan jy net nie meer uitkom nie. Jy sink weg.

Maar Thandi se maat het toe wel vir ’n ware vriend vertel. En sy het hulp gekry. Maar sy was sommer baie seer vir ’n lang, lang tyd. Word een van jou maats dalk gemolesteer? Praat met iemand wat jy kan vertrou. Of skakel jou vriende by die nommer in my tier-pensie.

Ag, hou my bietjie styf vas. Ek gee jou nou toestemming om my neus te krap, soos dit ZZZZZZZZZZZZZZZ.

Geselsies 20-37 (Fokus op spesifieke lewens- en hanteringsvaardighede)

Geselsie 20 [Tingerige tier]

Hallo daar. Dit is Tumi, weer. Ek en jy is nou goeie vriende. Kom laat ons ons tiergeselsie hou. Ek dink ek het eers ʼn spesiale tierrrrdrrrrukkie nodig. [stilte] O. O-o-o. Daar’sy. G-rrr. Jip. Kom ons doen die vriend ding. Jammer. Ek meen. As dit met jou reg is.

Weet jy wat is nuus? Daar is ’n nuwe welpie in ons bosklas, Tau Tier. Sy naam beteken: “leeu”. Tau is sommer vrrreeslik sterk en baaie lank. As ek langs Tau Tier staan, voel ek soos ’n ekstra klein tiertjie. Dan dink ek ek is nie goed genoeg nie. Ek is mos nie Tau Tier nie. Nou het ek ʼn probleem. Ek hou aan om “jammerrr” te sê. My maat, wil jy miskien help? Tik my op my koppie – saggies, nè – as ek weer die woord “jammerr” sê. Jammer! Eina (saggies).

Weet jy, as ek na die poel naby ons lêplek gaan, kyk ek na my spieëlbeeld in die water en sien hoe kort ek is. Het jy ook ʼn glas wat skyn om in te kyk? Ja, jammerrr ... oeps [pouse vir tikkie]. Julle (mense) noem dit mos ʼn spieël. Of anders kan jy en ek maar net na mekaar kyk. Rrraait? [stilte] Soos dit, jaaaeererg.

Nou reg so. Vertel my nou, van watter dele van jouself hou jy baie? [stilte] Hmmm, hou my so dat ek na jou kan kyk. Mm, brrr, ek hou ook van daardie dele. Kyk nou na my. Watter dele van my hou jy baie van? Jy kan my maar vertel [langer pouse]. Ooo. Rrrrêrig? Kom ek vertel jou watter dele van myself ek van hou. Ek hou van … die donserige wit kragie om my kop en my mooi, lang snorbaarde. Jy kan my snorbaarde tik as jy wil. [stilte] Jy sien, ek het hierdie lang snorbaarde.

Sê nou vir my: Het ek en jy van dieselfde dele van my gehou? [stilte] Hou my naby ons geheim-oor (jammerrr, jou regteroor) [pouse vir tikkie] Goed, jy kan maar fluister: Van watter deel van jouself hou jy nie? [stilte] Ooo, ek sien. Jy weet, ek sou nooit daardie deel gekies het nie. Nou, kan jy ’n geheim hou? Ek wil jou vertel van die deel van my waarvan ek nie hou nie. Watter deel dink jy? [stilte] Weet jy, dit is my stert, daai swart klossie. Dit staan nie mooi regop soos … wie’s daai lang tierwelpie nou weer? Jammerrrr? [pouse vir tikkie]. Oe! Sê dit weer – hardop. [stilte] O jaa. Tau Tier.

Sien jy wat gebeur? Ek sien dele van my waarvan ek nie hou nie. Dan sê ek: “Ek is nie goed genoeg nie.” Maar Tau Tier is nog ronder as ek. Hy het langer snorbaarde [fluister] maar moet vir niemand sê nie. Hy dink ook hy is vet en nie goed genoeg nie. “Ander tierwelpies spot lelik met my. Almal dink ek is gemors,” sê hy vir my.

Weet jy wat het met Tau Tier gebeur? Sit my op ons storiebankie (jou regterknie). Hy het deel van ’n slegte groep geraak, ʼn bende. Hy het met rrrrêrige slegte tiere gemeng. Toe kom hy in ’n vreeslike tiergeveg en maak ’n ander tier rrrrêrig seer. Ek het Tau in ’n tronk gesien vir jong tiertjies. Dis soos ’n hok van bamboespale. “Tumi” [boots effe ruwer stem na], het hy vir my gesê: “Dit is nie ’n lekker plek nie, ’n bende. Niemand vertrou niemand; jy haat almal om jou.”

Ek vra hom toe: “Hoekom haat jy ander?” Hy kyk af na my (onthou, ek is mos ’n klein tiertjie). Toe word hy baie hartseer: “Ek dink dis omdat ek nie van myself hou nie.” Jy kon my met ’n tier snorbaard omtik! Hy het begin huil en gesê: “Ek het my lewe opgemors.”

Kan jy sien? Partykeer voel ons rrrrêrig jammerrr vir onsself. Ons dink ander mense sien net ons slegte dele. Maar sê my, ek en jy (oeeps … ek) het nou oor ons goeie en slegte dele gepraat. Maar het ons dieselfde dinge gesien? Dink mooi. [stilte] Nee, nè. Nou, dis belangrik: Ons dink ander tiere (errr … mense) sien ons soos ons na onsself kyk. Nee, hulle sien nie dieselfde prentjie wat ons in die spieël sien nie. So, ons is jammerrr vir onsself sonder enige rede.

So, daar is net een Tumi. En as ek van sekere dele van Tumi nie hou nie, kan ek jammerrr voel en opgemors voel. Of ek kan vriende maak met my hele lyf (ook daai stert se swart kol).

Kyk weer na jou lyf as jy die kans kry. Dink aan die dele waarvan jy nie hou nie. Sê dan vir jouself: Ons Vader God het my gemaak en Hy maak nie gemors nie. As jy steeds sleg voel en nie van jouself hou nie, skakel vriende wat vir jou omgee. Daar’s ’n nommer in my tierpensie.
Of soek ’n grootmens wat jy kan vertrou, dalk ’n onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

En nou, omdat ek nie weer “jammerr” gesê het nie, [stilte] oeps, jammer, kan jy daai swart klossie aan my stert knyp. Maar nie te hard nie, hoor.

Geselsie 21 [Tier skitter]

Haai daar. Dis Tumi, jou speelmaatjie. Ek is dalk ’n klein tiertjie maar ek kan oor grrrooot dinge prrraat. Maar eers moet jy my daai tierdrrrukkie gee [stilte].

AAaa oeee. Nou voel ek rrrrêrig belangrik. Nou wil ek jou vra: Wie is jy? Ek maak sommer ’n grappie. Ek ken mos jou naam. Sê dit weer [stilte].

Ek weet jy’t ’n prrragtage naam. Maar wie is ek? Kyk weer na my strepe. Jy weet, net ek het hierdie strepe, tien strepe van my kop tot my stert. Sien? Sewe strepe op my rug en drie strepe op my stert. Maar hierdie strepe vertel jou nie wie ek rrrêrig is nie. Kyk bietjie na die klere wat jy aanhet. Daardie klere vertel mos nie wie jy rrrêrig is nie.

Vandag gaan ons gesels oor spesiale dinge. Nie dinge wat ons kan sien nie. Dit sit nie in ons klere of ons pels, errr velle nie. Nou gaan ons daardie speletjie speel: Wanneer ek na myself kyk, sien ek ...

Rrraait, ek gaan eerste. Wanneer ek myself sien, sien ek ... ʼn gelukkige en gesonde tiertjie wat hou van geselsies. En ek is so sag dat menswelpies aan my kan vat en natuurlik, daarvan hou om my ʼn drukkie te gee. Dis dié dinge maak my wie ek rrrêrig is: Tumi tiertjie, spesiale maatjie vir jou.

Maak nou jou oë toe. Sê: “Wanneer ek na myself kyk, sien ek …” Dink oor die dinge wat jy nie in die spieël sien nie. Want dit gaan nie rrrrêrig oor hoe jy lyk nie. As ek kyk na my tannie Thobeta Tier, lyk sy nie meer so mooi nie. Shhh [fluister] moenie dat sy hoor ek het dit gesê nie. Jy weet, hoe jy lyk, gaan verby. Maar wat in jou binnekant is, dit is rrrrêrig belangrik. Miskien lag jy maklik of jy praat nie baie nie, of miskien hou jy daarvan om ander welpies te help.

Dié dinge maak jou wie jy rrrêrig is. Dit noem ons jou spesiale manier hoe jy is, jou sterkpunte. Het jy al van ʼn edelsteen gehoor? Dit is ’n baie spesiale, kosbare klippie – soos ʼn diamant. Daar is baie soorte edelstene, met verskillende kleure. Jy sien, ʼn edelsteen kan groen of geel of blou wees aan die buitekant. Maar hierdie steentjie het ʼn spesiale manier om te kan blink en skitter. Wat in jou binnekant is, laat jou skitter. Dit is ʼn present van Vader God. Jou sterkpunte maak jou ʼn kosbare steentjie en sommer rrrêrig spesiaal.

Maar partykeer skitter jy nie; jy blink nie eens nie. Ek dink aan een van my ander maatjies Thulani Tiertjie. Sy is ’n oulike welpie, en raas nie so nie. Thulani is skaam en nederig. Dit beteken sy probeer nie beter as die ander welpies te wees nie. So, natuurlik hou die ander tiertjies van haar. Maar omdat sy skaam is, het sy nie haar poot opgesteek nie. Dit was toe ons Tierjuffrou gevra het: “Wie wil in die boskonsert speel?” [na-aap juffrou-stem]. So het sy haar kans laat verbygaan, omdat sy nie haar sterkpunte gebruik het nie. Ai, ai, ai.

Weet jy hoe om jou sterkpunte te gebruik? Kyk net na die dinge waarvan jy hou. Thulani hou van boeke lees. Sy kan in drie verskillende tiertale lees. So, sy begin doen waarvan sy hou. Dit is ons belangstellings. Dink oor jouself. Van watter dinge hou jy om te doen, waarin stel jy belang?

As jy rrrrêrig hou van wat jy doen, kan jy ook maats maak met hoe jy is. Dan kan jy ook hou van wie jy in jou binnekant is. Maar hoe gebruik jy hierdie present wat Vader God ons gegee het? Ons tiere sê graag: Ken jou eie strepe. Onthou, jy is jou eie tier. Moenie probeer om ʼn ander tier te wees nie. Wees daardie edelsteen wat vir ander tiere help om te skitter – om hulle beste te gee.

Wil jy meer uitvind oor hoe jy kan skitter? Skakel dan jou vriende by die nommer wat in my pensie weggesteek is. Of kry ’n grootmens vir wie jy kan vertrou, miskien ’n onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Weet jy wat is een van my belangstellings? Wanneer jy my wit, donserige kragie krap, maak dit my baaaaie gelukkig en ek kan maklik ZZZZZZZZZZZZ [standaard snorkgeluid].

Geselsie 22 [Tier dink/22A: Los gedagtes]

Hallo weer. Dis Tumi, jou tier speelmaatjie. Het jy geweet? Ek is baie kielierig onder my armpies. Reg, jy kan dit nou probeer. Heh heh, gie gie gie … haai! [tierlaggies en giggels]. Sjoe, maatjie, dit was nou tierrrplesierrr, maar ek het amper uit jou arms geval, nè? Ek het myself amper seer gemaak, nè? Maar dis goed om te lag en net lekker te voel. Jy het gesien: As jy my kielie, gebeur iets. Ek doen dinge wat ek nie gewoonlik kies om te doen nie. Ek kon darem nie seerkry nie, nè?

Sit my nou op jou skoot vir ons tiergeselsie. Ek wil jou van ʼn ander tiermaatjie vertel. Luhlaza Tiertjie het gehuppel in die veld. Toe kom hy by ʼn grrroot boom, met rowwe bas om die stam. Hy sien oral lê vruggies op die grond rond. Hy begin hierdie los vruggies optel. Maar toe hy een proe, prrroe dit vrrreeslik sterk – want dit het dan ʼn lang tyd daar op die grond gelê. Maar voordat Luhlaza daardie vruggie in sy mond kan steek, kom sy pa tier daar aan en vat hom huis toe: “Moet nooit los vruggies optel wat in die son lê nie. Dit gis. Dit raak sleg en kan jou slegte dinge laat doen waaroor jy later spyt is.” [na-aap ouer tierstem].

Sê my gou, waaraan dink jy nou – as jy jou ogies toemaak, watter prentjie sien jy voor jou? [stilte]. Sien, partykeer is die dinge waaraan ons dink soos die los vruggies wat rondlê. Dit is die los gedagtes in jou kop. Hou my stywer vas. Ek wil jou iets vertel, maar dis ons geheim, nè? [stilte].

Weet jy, partykeer dink ek slegte dinge oor ander tiertjies. Ek dink hoe ek slegte dinge doen. Ja, ek weet: Ek doen nie daai slegte dinge nie. Ek maak nie ander tiertjies seer nie. Maar het jy geweet, ʼn baie slim tier ... errr ... mens in die Bybel het gesê: Wanneer ek in ʼn poeletjie kyk, sien ek ’n prentjie van myself. Dit is net soos wanneer ek oor dinge dink. Wanneer ek my ogies toemaak, sien ek daar prentjies in my kop. Ek sien myself.

So, die dinge waaraan jy dink, raak wie jy binne in jou is. As jy aanhou slegte gedagtes dink, is dit soos om die los vrugte te eet wat daar rondlê. Jy raak siek en doen dinge waaroor jy agterna jammer voel.

Dis soos ons ander tiermaatjie, Tebogo Tiertjie. Eendag sien hy ʼn ander welpie met ʼn prrragtage tiergeel bal speel. Tebogo wou daai bal vir homself gehad het. So, toe hy sy tieroë toemaak, sien hy ʼn prrrentjie waar hy met die bal speel, maar die ander tiertjie is nie ook in die prentjie nie – amper asof hy uitgeskeurrrr is. Toe gaan Tebogo Tiertjie en skopp ... die bal dat dit in die dorings val. Die prrragtage tiergeel bal was pap. Sien jy, as jy slegte dinge dink, gaan jy dit ook doen. Ooo! Tebogo het daarna vrrrreeslik sleg gevoel: “Ek is ʼn slegte tier,” huil hy en hardloop [beklemtoon] weg. Ai.

Goed, kom ek en jy speel ’n speletjie. Ek sal aan ’n prentjie dink. Kan jy my vertel watter prentjie het ek gesien? [stilte] A-ha! Sien jy, geen ander tier ... kan weet wat jy dink nie. Net jy weet watter los gedagtes in jou kop rondlê. So, hoe kan jy hierdie slegte ding stop? Hoe? Maklik: STOP en GAAN.

STOP: As daardie slegte gedagte in jou kop kom, sê jy net vir jouself: STOP NEE!
GAAN: Dan gaan jy – speel of doen iets waarvan jy hou. Hou dan net aan om oor iets anders te dink: dink oor goeie dinge en om gaaf te wees teenoor ander. Dis soos in Filippense 4:7 in die Bybel. Die sendeling Paulus het geskryf: Dink aan alles wat mooi is, wat spesiaal is en wat reg is.
Onthou, as jy daardie los gedagtes het, moenie jouself sleg laat voel nie. Stop net daardie lelike prentjie in jou kop. Dan maak jy ʼn nuwe prentjie. Jy kan ook met rrrêgte vriende praat oor die slegte prentjies in jou kop. Hulle sal verstaan en kan help. Skakel die nommer wat in my Tumi-pensie weggesteek is. Of kry ʼn grootmens vir wie jy kan vertrou, miskien ʼn onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.




Opsie 2
Tiersnellers

Hallo weer. Dis Tumi, jou tier speelmaatjie. Het jy geweet? Ek is baie kielierig onder my armpies. Reg, jy kan dit nou probeer. Heh heh, gie gie gie … haai! [tierlaggies en giggels]. Sjoe, maatjie, dit was nou tierrrplesierrr, maar ek het amper uit jou arms geval, nè. Ek het myself amper seergemaak, nè. Maar dis goed om te lag en net lekker te voel. Jy het gesien: As jy my kielie, gebeur iets. Ek doen dinge wat ek nie sommer uit my eie sou doen nie, soos om af te val.

Dit is soos my ander tiermaatjie Tebogo Tiertjie. Hy hou soms daarvan om die ander welpies lekkerrr tierstrepe te trek. Hy het ʼn speelgoed waterpistool. As jy die sneller trek ... SPRRRRTT [dramatiese skokeffek] daar’s water in ʼn ongelukkige tiertjie se gesig!

Vertel bietjie: Waaraan dink jy nou. As jy jou tieroë toemaak, watter prentjie sien jy voor jou? [stilte] Sê maar in my regterrrr oor [stilte].
Sien jy? Soms is die dinge waaraan ons dink soos Tebogo se waterpistool. Dit is gelaai en wag net vir jou om die sneller te trek. Wat probeer ek sê? Hou my nader. Ek wil jou iets vertel. [stilte] Weet jy, soms dink ek slegte dinge oor ander tiere. Ek dink daaraan om slegte dinge te doen. Jaa, ja ek weet, ek doen dit nie rrrrêrig nie en maak nie ander tiere seer nie.

Maar, het jy geweet, ʼn baie slim tier .... er persoon in die Bybel het gesê: As ek in ʼn poeletjie kyk, sien ek ʼn prentjie van myself. Net so is dit wanneer ek aan dinge dink. Wanneer ek my ogies toemaak en die prentjie in my kop sien, sien ek eintlik wie ek is. Wat jy dink is wie jy in jou binnekant is. So, as jy aanhou slegte dinge dink, is dit soos om ʼn gelaaide waterpistool te hê. Eendag gaan jy die sneller trek en SSSSPRRRT, ʼn ongelukkige tiertjie kry dit! Dan doen jy dinge en agterna is jy jammer.

Dink nou weer oor Tebogo Tiertjie. Hy het al hoe leliker dinge begin doen. Later het hy nie net ander tiertjies strepe getrek nie. Eendag sien hy ʼn ander welpie met ʼn prrragtage tiergeel bal speel. Tebogo wou daai bal vir homself gehad het. So, toe hy sy tieroë toemaak, sien hy ʼn prrrentjie waar hy met die bal speel, maar die ander tiertjie is nie ook in die prentjie nie – amper asof hy uitgeskeurrrr is. Toe gaan Tebogo Tiertjie en skopp ... die bal dat dit in die dorings val. Die prrragtage tiergeel bal was pap.

Sien jy? As jy slegte dinge dink, gaan jy dit ook doen. Ooo! Tebogo het daarna vrrrreeslik sleg gevoel: “Ek is ʼn slegte tier,” huil hy en hardloop [beklemtoon] weg. Ai.

Goed, kom ek en jy speel ’n speletjie. Ek sal aan ’n prentjie dink. Kan jy my vertel watter prentjie het ek gesien? [stilte] A-ha! Sien jy, geen ander tier ... persoon kan weet wat jy dink nie. Net jy weet watter gedagtes in jou kop rondlê. So, hoe kan jy hierdie slegte ding stop? Hoe? Maklik: STOP en GAAN.

STOP: As daardie slegte gedagte in jou kop kom, sê jy net vir jouself: STOP NEE!
GAAN: Dan gaan jy – speel of doen iets waarvan jy hou. Hou dan net aan om oor iets anders te dink: dink oor goeie dinge en om gaaf te wees teenoor ander. Dis soos in Filippense 4:7 in die Bybel. Die sendeling Paulus het geskryf: Dink aan alles wat mooi is, wat spesiaal is en wat reg is.
Onthou, as jy daardie los gedagtes het, moenie jouself sleg laat voel nie. Stop net daardie lelike prentjie in jou kop. Dan maak jy ʼn nuwe prentjie. Jy kan ook met rrrêgte vriende praat oor die slegte prentjies in jou kop. Hulle sal verstaan en kan help.

Skakel die nommer wat in my Tumi-pensie weggesteek is. Of kry ʼn grootmens vir wie jy kan vertrou, miskien ʼn onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Geselsie 23 [Tierheining]

Hallo aan my tiermaatjie! Tumi hier, jou speelmaatjie. Nou, sit my neer. Sien, nou sit ek weg van jou af: Ek is my eie tier. Maar ons het mekaar nodig vir ons geselsie. So, ons het saam besluit: Ons elkeen kan ons eie spasie hê. Maar nie te ver van mekaar af nie, hoor! Ons kan ook baie naby wees ... as jy my een van daai grrrrroot tierdrrrrrukies gee. [stilte]
Oooeee, aaa, dis net rrrreg.

Sit my nou op ons storiebankie – dis rrreg, jou rrregterknie. Ek wil jou vertel van my oom Thaba Tier. Jy weet mos wat Thaba beteken, nè? [stilte]

Berg. Thaba is ’n berg in my tiertaal. Oom Berg het ʼn mooi bergie op sy plaas. Dis eintlik ʼn koppie. Daar is ʼn grot met sulke gekleurde prentjies op die rotse. O! Jy moet daai prentjies sien: klein stokmannetjies en klein diertjies, sooo cool. Maar die ander tiere het in die grot gekom en sommer lawwe dinge op die rotse geskryf.

So, oom Berg moes maar daardie bergie met ʼn heining toemaak. Die heining moes daardie bergie beskerm wat so spesiaal vir oom Berg was. Ander tiere kon net binne daardie heining kom wanneer hy so sê en wanneer hy hulle tiertoestemming gee. Hy het die heining opgesit om te wys waar die ander tiere nie mag verbygaan nie. Dit is wat ons ʼn grens noem.

Ons het ook ons heinings. Maar hierdie heinings is nie van pale en draad om onsself gespan nie. Ons grense is waar ons duidelik sê waarvan ons hou en waarvan nie. My lyfie is kosbaar vir my. So, ek het heinings wat ander tiere nie mag oorgaan nie. Jy ook. Ander tiere ... mense moet weet waar jou grense is. Dis waar jy toestemming gee, of sê dis nie reg nie.

Dit gaan hier oor daardie grrrroot woord: respek. Reg, eerste jy: Sê wat beteken “respek” vir jou? [langer stilte] Jip. Dis reg. Kom ek sê wat respek vir my beteken. Respek is wanneer ander dink jy is spesiaal – so spesiaal dat hulle nie oor jou heining probeer klim nie. Jy weet: hulle sal jou nie vra om dinge te doen waaroor jy nie goed voel nie. Maar dit is ook belangrik: Vader God weet wat vir jou spesiaal is. Hy wys jou hoe om jou heining op te sit: waar ander naby jou mag kom of nie mag naby kom nie. So kan jy en ander tiere ... errrr persone mekaar nie seermaak nie.

Maar voordat jy jou heining opsit, moet jy eers iets baie belangriks weet. Hou my by jou regteroor, ons geheim-oor [stilte]. Jy moet eers van jouself hou. Dan sal jy weet wat jy mag doen of nie mag doen nie. Ek laat nie ander aan my vat as ek nie daarvan hou nie. Ek sal nie dinge probeer wat gevaarlik is nie, soos om van die dak af te wil vlieg nie.

Hoe kan jy jou heining opsit? Luister eerste na jou hart. As jy nie hieroor goed voel nie, moet dit nie doen nie. Dan luister jy na jou kop: Kan of mag jy dit doen? As jy weet waar jou heining loop, jou grense, kan jy ander tiere daarvan vertel. Hoe? Deur wat jy sê en hoe jy staan.

Eerstens: Jy moet baie duidelik sê wat jy sal doen en wat nie. Leer om te praat wanneer jy nie iets wil doen nie. My maatjie, Thulani Tiertjie, wil nie sê wat sy wil hê nie. Sy is bang sy verloor haar tiermaatjies. Jy moet leer om te kan sê NEE en dit te bedoel. So behou jy jou rrrêrige maats. Daar is twee nie so mooi maniere om NEE te sê:

Jy sê NEE met ʼn grrromm – soos in GAAN WEG! Maar dan verloor jy jou maats en hulle respek.
Of jy sê NEE met ʼn sagte stemmetjie – soos in aag ek bedoel dit nie rrrêrig nie, jammer. Dan verloor jy ook jou maats se respek.

Dan is daar die beste manier: Sê NEE en bedoel dit. Sê: Ek sal dit nie doen nie. As julle regtig my maats is, sal julle my respekteer.” Dan het jy jou maats en hulle respek gewen.

Maar dan moet jy ook staan soos ʼn rrrrêrige tier. Staan regop. En sê rrrreguit hoe jy voel – wees eerlik. Sien rrrreguit hoe jy dinge sien.
Wil jy my op my agterpote sien staan? Hou my op aan my twee voorpote. So. [stilte] Nou, as jy op jou knieë staan, kan jy my ʼn laaste tierrrdrrrrukkie gee.

Onthou, as jy rrrrêrig wil hê goeie maats moet jou help om regop te staan, skakel die nommer wat in my pensie weggesteek is, net hier waar my stem uitkom. Of kry ʼn grootmens vir wie jy kan vertrou, miskien ʼn onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Geselsie 24 [Tiergeluide]

Hallo weer daar! Dis Tumi, jou pratende tiermaatjie. Hou my nou naby jou gesig. Ek wil jou iets vertel [stilte, 10 sekondes]. Het jy iets gehoor? Nee. Dis omdat ek niks gepraat het nie. Ek het net stilgebly. Jy weet, wanneer ons tiere praat, hoe kan ander hoor of daar iets slegs gebeur het met ons? Hou my naby jou linkeroor, nie te naby nie. Luister nou: Grrrraaaauurrr [klein tierbrulletjie, om nie kinders te verskrik nie]. Het jy my nou gehoor? Is ek ʼn tier of wat? [stilte]

O ja, nou sien jy: ons tiere kan brrrulll [na-aap weer brulletjie] wanneer daar gevaar is of as ons seerkry. Reg. Sit my nou op ons storiebankie, jou regterknie. Onthou jy my oom Tumelo Tier? Eendag loop hy in die langer gras in. Hy sien iets blink in die son. Toe loop hy nader ... nog nader ... klang ... klik ... KLANGG! [skokeffek]. Dit was ʼn strik, ʼn SLAGYSTER [suggereer die ding waarvoor tiere vrees]. Oom Tumelo het hard GEBRRRULL [effe growwer stemtoon].

Maar my pa Tandile Tier het hom gehoor brul. My pa het gehardloop en vir oom Tumelo gehelp. Hoe het Pa Tandile dit gedoen? [praat sagter – geheim]: Hy weet hoe ʼn slagyster werk. Jy moet twee goeters ... mmm ... hefbome trek, dan maak die slagyster oop. So, jy moet ʼn slim tier wees, soos my pa tier.

Het jy geweet? Slagysters en strikke kry jy nie net in die lang gras nie. Ek onthou my tiermaatjie Thatau Tier by ons Bosskool. Eendag, toe Thatau dink hy is alleen, sit hy en huil. Toe sien ek die lelike rrrrooi merke op sy arm (iemand het hom gekrap). En toe praat Thatau met my. Ek kon sien dat hy vas was (soos in ʼn slagyster). Sy ma se vriend het vir Thatau rrrrêrig seergemaak. So, toe help ek hom om ʼn spesiale nommer te bel. Nou is Thatau in ʼn veilige plek. Sy ma se vriend kan hom nie meer seermaak nie.

Wil jy iets belangriks weet? Sit my by ons geheim-oor, jou regteroor. [praat sagter]. Jy kan leer om sulke strikke oop te maak. Luister mooi. Daar is twee goeters, mmm ... hefbome wat jy moet onthou.

Praat duidelik: Ons tiere weet van brrrrul. As jy niks sê nie, sal ander tiere mos nie weet nie, Dan sit jy steeds vas in die strik.

Praat slim: Partykeer is dinge sommer net sleg. Dis soos wat gebeur het met my niggie Thula Tier. Weet jy wat Thula beteken? [stilte]
Stil – sy is ons stil maatjie. Maar, haar oom het aan haar privaatdele gevat. Sy was so bang … Maar toe vertel sy haar tannie Tier en haar tannie het haar nie geglo nie. So, sy kon nie haar tannie toe rrrrêrig vertrou nie. Thula het toe ʼn lang ruk nie gepraat nie. Dinge het net aangehou.

Toe gebeur dit … Sy het iemand gekry wat sy rrrrêrig kon vertrou. Sy het uiteindelik gepraat. En toe kon iemand haar help. As jy hulp soek, kry ʼn tier ... er iemand wat jy kan vertrou. Dit kan ʼn maat wees, of julle dominee, of ʼn berader. Jy moet weet daardie persoon sal die regte ding doen. Dan sal jy ook nie skaam wees en bang dat hulle sleg van jou sal dink nie.

Jy moet ook uitkyk vir maats soos Thatau Tier of Thula Tier. As jy sien dat slegte dinge met jou maats gebeur, moet jy brrrrrul vir hulle part. Vra hulle eers wat is verkeerd. Dan luister jy slim:

Bly kalm en moenie jou opwerk as jy slegte dinge hoor nie.
Moenie dinge sê wat jou maat kan laat sleg voel nie.
Moenie jou maat vra om álles te vertel nie, nie elke lelike stukkie nie.
Sê net jy glo jou maat en dat julle saam vir iemand moet vertel wat kan help.

Jy’s ’n tier, so jy moet leer hoe om te brrrrull. En help ander tierwelpies … err kinders om ook so te maak. Jy het gehoor hoe ek kan brrrrrulll. Kan jy ook brrrrulll? Laat ek hoor. [stilte]

Wow! Dis wat ek nou ’n tawwe tier sal noem! En, jy weet ook van daardie spesiale nommer, nè, waar jy rrrrêgte maats kan kry wat weet hoe om te luister.

Jy kan die nommer skakel wat in my pensie weggesteek is. Of kry ʼn grootmens vir wie jy kan vertrou, miskien ʼn onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Geselsie 25 [Wegkruipertier]

Hallo, Tumi Tiertjie hier… Tel my op sodat ek jou gesig kan sien. Ek hou daarvan om in jou oë te kyk. Jy kan sommer baie in ’n ander se tieroë sien: wanneer jou maatjie gelukkig is, of hartseer is; ook wanneer daardie tier bang is of seergekry het. Weet jy wat doen party tiere as daar gevaar is of hulle seergekry het? Hulle kruip weg. Nee, nie ʼn speletjie soos wegkruipertjie nie. Hulle gaan lê laag in die diep bosse of kruip weg in die lang-lang grasse. Daar dink hulle dat hulle kan wegkom van die ding wat hulle jaag of seermaak.

Wat maak jy as jy in die moeilikheid is, of seergekry het? [stilte] Of kruip jy ook in die lang grasse weg? Soms voel ʼn tier: “Ek moet net wegkom.” Maar, weet jy, wanneer ons tiere so voel, kan ons twee dinge doen. Jip, ons kan omdraai, en weghardloop of gaan wegkruip. Of ons kan bly staan en die probleem in die oë kyk, jy weet, reg wees om dit aan te vat [klein brulletjie].

Sit my op ons storiebankie, jou regterknie. Ek wil jou van die grrrroot veldbrand vertel. Eendag was ek saam met my pa, onthou jy nog sy naam? [stilte] Ja, Tandile Tier. Hy was besig om my te leer dinge bespring. Ons tiere kan ver spring. Ná ons geselsie kan jy my laat spring, sommer baaie hoog. Rrrraait? Nou, weet jy wat my pa, Tandile, se naam in ons tiertaal beteken? [stilte]

Dit beteken VUUR. En dít is wat ons daardie dag gesien het ... vuur! Brand!
Ek hoor Pa Tandile net brrrrrulll: “Harrrrdloop, Tumi!” [harder brul en dieper stem – maar nie dat dit kind verskrik laat nie]. Vuur! Ons sien net hoe die vlamme al hoër klim, of dit die gras en bosse oplek. Skielik ... skielik sprrring dit oor die pad. Toe was dit aan beide kante van ons. Nee! Net toe wou ek omdraai en van die vlamme padgee! Maar die vuur het nou nader begin kom, al vinniger.

Toe hoor ek Pa Tandile skree: “Die vuur sal jou vaskeer en brand. Kyk na my, Tumi!” Toe vat Pa Tandile my poot. En ons hardloop so vinnig as wat ons kon – reguit na die vuur toe! Ek het geskree, maar Pa het my poot gehou en my getrek. En toe ... was ons deur. Sjoe. Die vuur het nie vir my of Pa gebrand nie. Ons het dit gemaak.

Jy weet, van die slim tiere sê: As jy in die lang gras wegkruip, hou die seer langer. Maar soms is jou wegkruipplek nie in rrrrêrige bosse of lang gras nie. Partykeer kruip jy hier weg. Tik my op my hart [stilte]. Ja, net daar. Dis waar jy wegkruip. Jy probeer die seer binne hou en vertel nie enige tier, err … iemand daarvan nie. Jy gaan nie uit om met ander welpies …. err kinders te speel nie; jy wil net slaap of bly lê. Maar dan kruip jy so diep weg dat jy later nie meer weet hoe om uit te kom nie.

Sê my: Waar kruip jy weg as jy seerkry? Maak jy toe en praat nie of speel nie met die ander kinders nie? Kom ek vertel jou wat ek daardie dag gesien het: Die vuur was daar. Ek het geweet en my pa tier het geweet: Dit sal nie weggaan nie. As jy weghardloop, sal dit jou volg. Dan sal jy rrrrêrig seerkry. So jy moet twee dinge doen:

Staan: Jy moet weet en vir jouself sê: Dis nou ook my probleem. Ek moet iets hieraan doen.

Vat: Jy vat die vuur aan. Dink oor hoe jy dinge kan verander. Praat hieroor met iemand wat jy kan vertrou. As jy reg is om die vuur aan te vat, kan jy die nommer skakel wat in my Tumi-pensie weggesteek is. Kyk net daar waar my stem uitkom. Of kry ʼn grootmens vir wie jy kan vertrou, miskien ʼn onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Kom laat ek jou nou iets belangriks vertel. Wanneer jy van die seer en die hartseer wegkruip, is jy nie alleen nie. Soms weet ʼn tier net nie hoe om uit te kom en met ander tiere te praat of met jou maats te speel nie. Dan kan jy weet, het jy ʼn spesiale Vriend. Jou HBV, jou heel beste Vrrriend, Jesus is daar in jou hart. Daar waar jy wegkruip. Hy sal vir jou sterk maak dat jy dinge weer kan aanvat.

Kyk nou vir my, kyk in my diep geel ogies. Vat my aan. Hou my styf vas en gee my daai tierdrrrrruk vir die dag.

Aaaaa … jy’s sommer net ’n spesiale maatjie, hoor.

Geselsie 26 [Tier binnekant]

Hallo daar; Tumi, jou tiermaatjie hier. Sê my: Hoe lyk ek? [stilte] Jy weet, ek het dit vir my broer Themba Tier gevra. Hy’t gesê: “Man jy lyk plein sleg.” Nou weet jy ... moenie vir Themba sommer dinge vra nie. Hy kan ook soms ʼn brrrrompot wees.

Maar kyk nou vir my deur my ogies. Ek is seker jy ken nie die kleur van jou oë nie. Sê weer, hier by my linkeroor. [stilte] O ja, jy het prrrragtage oë. Nou ... wat is my oë se kleur? [stilte] Jip, dis rrrrreg, dis ekke: swart-geel-oog-Tumi. Jy sien nou mooi hoe ek aan die buitekant lyk.

Maar nou dink ek weer aan my tannie Thoho Tier. Sy hou daarvan om mooi te lyk. So, sy vat sommer houtskool om nog meer strepe langs haar oë te trek. Mooi swart strepe laat haar oë sommer grrrroot lyk. Sy is een van daardie tiere wat nie geel oë het nie. Sy het prrrragtage grrrrroen oë. Ja, sy is rrrêrig ʼn baie mooi tier. Dis nou as jy aan die buitekant kyk. Jy kan mos sien hoe jy aan die buitekant lyk, en kan jouself nog mooier maak. Ja, soos tannie Thoho Tier.

Maar wat van jou binnekant? Dit is daardie kant wat ander tiere ... errr mense, nie sien nie. Wat is binne in my? Gee my so ʼn sagte drrrrukkie, net so onder my nek; of druk my been. [stilte] Wooooo, maatjie, sagggies, nè. Voel jy dit? Dis net die opstopsel in my. Ja, ek is ʼn speelgoedtiertjie. So ek het dinge wat my opstop dat ek lekker is om vas te hou. Sien jy? [stilte]

Maar laat ek jou iets rrrrrêrig spesiaal vertel. Hou my by jou rrregteroor – dis mos ons geheim-oor, nè. Kom ek vertel jou: Die oulike opstopsel maak my nie wat ek rrrrêrig is nie. Daar is iets anders. Na ons geselsie kan jy my Tumi-pensie oopmaak en jy sal daardie klein boksie kry. Dit is waar my stem uitkom. Dit is ook waar ek dink en gelukkig of hartseer voel. Dis my Tumi-hartjie. Die opstopsel is net om my sag te laat voel en lyk aan die buitekant. Dis om daardie boksie te beskerm. Want, jy sien, wat binne die opstopsel is, dis wie ek rrrrêrig is.

Sit my nou op ons storiebankie, jou rrregterknie. Ek wil jou graag vertel van my oom Thabo, jy weet mos wat sy naam beteken: berg. So, oom Berg het vir sy vriend in die dorp se dieretuin gaan kuier. Hy moes stilletjies in die nag gaan, sodat die mense hom nie moes sien nie. Toe kom oom Berg by ʼn koue en donker plek uit. Hy sien ʼn klomp wilde diere wat net daar rondstaan. “O, ek is bly ek het die dieretuin in die donker gevind,” dink hy. Toe sien hy ook ʼn tier. Ai, was hy nie bly om nog ʼn tier te ontmoet nie. “Hallo daar tier vriend,” het hy saggies gegrom (soos ons tiere maak as ons vreemde tiere raakloop). Maar die tier het nie beweeg of hom geantwoord nie. Toe word my oom sommer kwaad. Hy grom harder en gaan skud die tier. En daar sien hy .. die tier was nie rêrig nie.

“Waar is ek?” het hy nou nog harder gegrom. Weet jy waar hy was? [stilte] Oom Berg Tier was nie by die dieretuin nie. Hy was in die museum. Dit is daardie plek vol diere wat opgestop is. Hulle moet soos rrrrêrige diere lyk – aan hulle buitekant.

Maar onthou, jy is mos meer as net opstopsels. Wat is rrrrêrig binne in jou? Jou hart, hoe jy voel, wat jy dink. Hierdie dinge maak jou sterker. Soos wanneer jy iets moet regkry, of as jy seerkry of ʼn ander tier ... persoon wil help. Ons tiere sê: Wys jou ware kleure van binne af.

Sien mense wat rrrrêrig in jou binnekant is? Ons praat van karakter. Dit is meer as net die dinge wat jou mooi aan die buitekant laat lyk. Die dinge in jou binnekant maak jou spesiaal – wie jy rrrêrig is. Maar party tiere wys nie wie hulle rrrrêrig is nie. Hulle wys nie hulle rrrregte kleure nie. Hulle probeer beter en sterker wees as wat hulle rrrrêrig is. So, dis maar net die opstopsel wat hulle laat sterk en groot lyk. Dit is maar net om mooi te lyk.

Dan is hulle soos daardie tier in die museum, nè? Hulle is nie rrrêrig nie. Hulle kan party tiere dalk om die bos lei. Jy weet, hulle laat glo dis rrrrêrig. Maar laat ek jou vra: Hoekom wil hulle ʼn ander tier wees as wat hulle rrrêrig is? [fluister]. Dis omdat hulle nie goed oor hulleself voel nie.

Maar weet jy, my speelmaat? Jy hoef nie te probeer om ʼn ander tier ... errr persoon te wees nie. Sê vir jouself: Ek is meer as net opstopsel. Vader God het vir jou karakter gegee. Dit is wat binne in jou is. En jy kan daaroor goed voel.

Goed so. Nou kan jy my buitekant nog ʼn lekkerrr drrrrukkie gee, ʼn properse tierdrrrruk. Dan voel ek rrrrêrig goed oor myself aan die binnekant.

En, as jy wil praat oor wat rrrrêrig in jou binnekant is, met rrrêrige maats, skakel die nommer wat in my pensie weggesteek is. Of kry ʼn grootmens vir wie jy kan vertrou, miskien ʼn onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Geselsie 27 [Ander tiere]

Haai daar. Dis Tumi Tiertjie. Jou speelmaat, natuurlik. Ons is goeie maats, ons tierwelpies. En jy weet mos wat maatjies doen, nè? Gee my eers a grroooot tierdrrrruk. AAAA oooeeee, dis nou rrrrêrig lekkerrrr. Wat doen ons maats? Ons sorg vir mekaar. Dis hoekom ons saam is. Sê nou vir my: Watter tiere ... err mense is die naaste aan jou? Kom ons sê jy kan ʼn prent teken van die mense om jou. Wie sal in daai prent wees?

Rrraait. Ek sal eerste sê: Daar is my pa Tandile, en my ma, Thandiwe. Dan het ek my broer, Themba, en my suster, Thandi. En ons het ook ʼn ander suster, Tate Tiertjie. Sien, haar ouers is dood. So, my pa en ma tier het haar aangeneem. Ons het haar deel van ons gesin gemaak, soos ʼn nuwe suster. Dan, in ons groter familie, is daar my oom Thaba en my tannie Thoho en hmmmm, ek het mos ook ʼn oupa, Tandile, en ʼn ouma Thobeka Tier. Jy weet, dan het ons ook ʼn trop en die leier van ons trop is nie een van ons familie nie. Sy naam is Themba Tierleier – jip, soos my broer se naam.

Sê nou vir my: Wie is die leier van julle groot trop? Die een wat in beheer is en regeer oor julle woud ... errr land? Vertel my in my regteroor, vir geheime [stilte]. Ooo. Daai leier? Ek wed jou hy kan brrrrul en soos ʼn groooot tier loop.

Sit my nou op jou skoot. Dink aan jou prentjie met die ander tiere … errr mense daarin. As jy daai mense wegvat? Dan is jy mos net een tiertjie op jou eie. Dit sal mos nie lekker wees nie, nè? Jy sien, jy het ander tiere om jou nodig. Ons noem hulle ons medetiere ... errr medemense. Jy hoor mos grrrootmense praat so oor “die wêreld”. Wat bedoel hulle? Dink oor jou wêreld. Dit is al die mense om jou, maar ook mense op ander plekke, in ander lande. Dit is mense wat die wêreld volmaak waarin jy woon.

So, jy sien, tiere kan nie sê: “Ek het nie ander tiere nodig nie”. En mense het ander mense nodig. Dink aan die manier hoe jy knor ... aag ja, praat mos. Jy praat soos jou ma en pa en die mense soos jy. Ook wanneer jy dinge doen wat jy ander tiere sien doen, jy weet tierdinge, dit noem ons gewoontes. Dit is die dinge wat jy gewoonlik doen, soos om kerk toe te gaan. Jy is deel van ander mense. Jy kan van hulle leer, sodat jy later vir ander hierdie dinge kan leer.

Het ek jou vertel hoe my pa, Tandile Tier, my geleer het om te spring – sommerrr veeeer? Tiere het sterk bene en spiere. Wys my jou spiere. [stilte] Dis sommerrrr sterrrk spiere. Voel nou my spiere [stilte].
Nou ook aan my bene, haai! [stilte]

Jy sien, ons tiere moet sprrrrring as daar gevaarrr is, of as ons vinnig wil beweeg. So, ek het ook ons jonger sussie, Thandi, mooi geleer hoe om te spring. En een dag was daar voor ons ʼn boom met sappige, rooi vrrrugte. Maar die takke was te dun sodat ek nie die boom kon klim nie. So, Thandi het in die boom gespring en lekker vrugte gepluk. Sy is mos kleiner as ek en ligter. Sy kon op die dun takke staan.

Sien jy nou? As jy reg is om ander tiere uit te help, sal hulle ook reg wees om jou te help as jy hulle nodig kry. Party mense praat van Ubuntu. Dit beteken: jy is ʼn tierr ...err mens omdat ander mense vir jou omgee en uithelp. So, daarom gee jy ook vir hulle om. Jy sorg ook vir hulle.

Nou weet jy: daar is ʼn spesiale plek waar jy kan gaan bid en vir Vader God aanbid. Dit is die kerk. In julle gemeente kan jy en medemense saam wees. Julle kan Vader God saam aanbid.

Maar weet jy nog iets? Jy kan ook met Vader God praat oor ander mense. Jy kan vir hulle bid. Dink aan iemand vir wie jy nou wil bid. Dan sê jy net: “Vader God, ek wil vra vir ...” Dan noem jy die naam en sê waarvoor jy vir daardie persoon wil bid.

As jy wil praat met ander mense, medemense wat rrrrêgtig vir jou omgee, skakel die nommer wat in my pensie weggesteek is. Kyk net daar waar my stem uitkom. Of kry ʼn grootmens vir wie jy kan vertrou, miskien ʼn onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Geselsie 28 [Tier kies]

Hallo daar! Dis Tumi, jou speelmaatjie. Gee my eers een van ons grrrrooot, sterrrk tierdrrrrrukke. [stilte] OOeeee, aaaa, dis mos die lewe. Onthou ook om jou ma en pa en jou maats ’n drrrukkie te gee. Dit sal help om hulle dag gelukkig te begin. ʼn Drukkie per dag laat jou lekkerrrrr lag … sommerrr goed, nè?

Weet jy hoekom ek en jy hierdie lekkerrr tydjie saam kan hê? Dis omdat iemand gekies het om my as ʼn present vir jou te gee. Nee, ek is nie net ʼn sagte tierspeelding nie. Ek het gekies om jou spesiale maatjie te wees, jou tiermaat. Maar daarvoor het iemand gekies om my te maak soos ek vandag is. Kyk na my: ʼn mooi, sagte tiertjie om vas te hou en vas te druk. Hou my regop. [stilte]

Kan jy my prrrragtage geel pels en swart strrrrepe sien? Iemand het my gekies om Vader God se Goeie Nuus te kom vertel aan welpies, … err kinders soos jy. Dink jy nie ek is ʼn spesiale present nie? Hou my nader en ek vertel jou iets baaie spesiaals. [stilte]

Jy sien, voordat ek gemaak is, het iemand na Vader God geluister wat daardie mens ʼn blink idee gegee het. Vader God het hierdie Grroooot Plan gemaak. Hy wil hê dat al die mense in die wêreld naby Hom moet wees. Want Hy wil vir hulle omgee en sorg. En hoe doen Vader God dit? Hy gebruik speelgoedtiere soos ek. Jip, net so.

So sien jy: Daar was sommer ’n klomp keuses sodat ek kan wees waar ek nou is: lekker sag en warm in jou arms. Dit is goeie keuses. Maar mense maak ook slegte keuses. Hulle het verkeerde planne wat sleg uitwerk. So kry ander seer. Ons tiere sê mos: Wat jy eet, kan ander aan jou asem ruik.

Nou moet jy weet: Daar is nie altyd kos vir ons tiere in die veld nie. Eendag loop ek in die veld. Ek was honger en sien prrrragtage klein geel plantjies. Dit het sommerrr baie gelyk soos klein tier stoeltjies en tafeltjies. So frrrraai, rooi met sulke wit kolletjies. Ek buk af en pluk en eet sommer ʼn paar van daardie klein tafeltjies op.
Maar toe ek terug in ons tierlêplek is, was my pensie vrrrreeslik seer. Eina toggie. Dit was soos skerp klippies wat my binne krap. Ma, Thandiwe Tier het geruik en sê toe: “Giftige sampioene. Gou, kry dokter Donspoot.” Ek was sommerrrr baaaaie siek.

So, jy sien, eet is soos om te kies. Hoe kan jy begin kies? In 1 Johannes 2:16 vertel die Bybel van slegte keuses. Jy sien iets met jou oë. En jy wil dit vrrrreeslik grrrraag hê ... so grraag, jy kies verkeerd. Dis soos Thoho Tier wat ʼn speelkarretjie sien lê het net buite die hek van ons tierlêplek. Hy het geweet daai karretjie is my broer, Themba, se speelding. Maar Thoho het dit net gevat. Hy kies toe om te maak of daai speelkarretjie syne is. Maar ... hy is uitgevang! Toe voel hy vrrreeslik skaam en sleg daaroor.

Ons tiere sê mos: As jy ʼn verkeerde draai gooi, verdwaal jy in die woud.
Nou wil ek jou vra om terug te dink. Watter keuses het jy gemaak in die week wat verrrrby is? Jy sien, jy moes toe tierdraaie gegooi het:

Dit kan ʼn klein draaitjie wees, soos of jy ʼn warm baadjie moet aantrek, of nie.
Daardie draai kan groter word, soos wanneer jy sien ʼn ander kind kry koud en raak siek, maar jy wil daar die een nie jou ander baadjie leen nie.
Dit raak ʼn grroooot afdraai, wanneer jy ʼn warm baadjie in die winkel steel. Dan is dit soos ʼn tier wat in die woud verdwaal het. Jou keuse bring jou by ʼn slegte einde uit.

In ’n kort tydjie kan ons sommer baaaie tierafdraaie maak. Wanneer jy rrrrêrig sleg afdraai, kan jy op ’n slegte plek eindig. Dis soos wanneer jy besluit om nie jou huiswerk te doen nie, en jy kom in die moeilikheid by die skool. Jy kan selfs ’n toets dop. En dan voel jy sommer sleg. Dis ’n hartseer einde … ai snik [tier se snik en snorkgeluidjie]

Maar kom ek vertel jou iets. Hou jou pote, errr … jou handjies … uit. Dink nou aan Vader God. Hy hou elkeen van ons in sy hande. Hy is altyd by jou. Selfs as jy ʼn verkeerde afdraai vat. Dan is Hy ook by jou. Daarom kan jy weet: As jy daai verkeerde draai gevat en op ʼn slegte plek gekom het, kan jy terugdraai. Sê vir jouself: Ek soos ʼn tier terrrrugdraai. [stilte].
Jy hoef nie sleg te eindig en vas te val nie.

Nou, as jy met rrrrêrige maats oor slegte draaie wil praat, skakel die nommer wat in my pensie weggesteek is. Kyk net daar waar my stem uitkom. Of kry ʼn grootmens vir wie jy kan vertrou, miskien ʼn onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Weet jy wat nou die beste keuse is? Jy kan my onder my pensie vrrrrryf, en dan sal ek ZZZZZZZZZZZZZZZZZZ [standaard tiergeluid]

Geselsie 29 [Tier baklei]

Hallo, speelmaatjie! Dis Tumi hier, jou tiermater. Maar voordat ons enigiets anders doen, wat van een van daai lekkerrrr tierdrrrrrukke? AAAA ooo jaaa. Jy weet mos: ’n Drukkie per dag laat die trane wag.
Kan jy nog onthou toe ons ons laaste tiergeselsie gehad het? Was dit dalk twee dae voor gister? Hoe sê jy? [stilte]

Aaag toemaar, ek wil nie met jou strrrry nie. Nou dat ons so naby mekaar is: Weet jy wat maak my sommerr brrrriesend? Wanneer ander tiere my verkeerd opvryf. As hulle my verkeerdom vryf, van my stert na my kop, dan druk my ore sommer plat teen my kop, en dan grrrrr [tier lae gromgeluid]. Rrrraait. Jy’s my tiermater. Jy kan een keer kry. Dan kan jy my verkeerdom vryf van my stert na my kop toe. [stilte]

Hmmm, grrrr ... ’skuus, maar jy sien, ek hou niks daarvan nie, selfs al is jy my maatjie. Voel jy ook partykeer net jy wil omvlieg en grom vir ander tiere ... errr mense? Soos om lelike dinge vir hulle te sê, maar jy is nie seker hoekom nie? Soms wil ek so teenoor ander tiere maak. Ek bedoel nie om lelik te wees nie, nè? Maar voordat ek weet wat aangaan, het ek omgevlieg en vir hulle gegrrrrom.

Toe gaan vra ek my ma, Thandiwe Tier: Hoekom voel ek so aan die binnekant? Ek wil net baklei.” Sy sê toe: “Kyk vir Themba, jou broer. Hoekom moet jy hom altyd probeer wen? Jy probeer eerste die lekker happies te kry. Of jy probeer vinniger as hy hardloop en hoër spring.”
Toe sê ek: “Maar Ma, ek KAN vir Themba wen as ons hardloop en spring.” Toe sê sy net: “Presies. Dit is jou probleem.”

Rrrrraait: As ons geselsie verby is, kan jy my sommer hoog laat sprrrring, goed?

Maar weet jy, toe sien ek dit: My probleem is dat ek altyd beter as die ander tierwelpies probeer wees. Ek wil net altyd wen, soos met ’n kompetisie in atletiek. Ek dink ander tiere sal net van my hou as ek ʼn wenner is. Maar Ma Tier vertel my dat Vader God weet wat in my binnekant aangaan: waar ek voel ek wil net wen of baklei.
Het jy geweet daar is ʼn vers in die Bybel in Galasiërs 5:14-15 wat sê” Wees rrrrêrig lief vir ander, soos jy van jouself hou. Maar luister wat doen ons. Ons grrromm en vlieg om en sê lelike dinge vir mekaar. Partykeer maak ons ander tiere rrrrrêrig seer.

Weet jy hoekom ons dit doen? My ma, Thandiwe, is sommer ʼn slim tier. “Tumi,” het Ma gesê: “Onthou een ding.” “Jaaarrrggh?” Vra ek net reg om weer te begin grrrrom. “Jy is nie die enigste tier in die woud nie.” Rrrraait, weet ek dit nie? “Jaaarrrrggggg, Ma.” [sagte grom begin opbou]. “So, jy kan nie net dink aan wat jy wil hê nie. Jy bly saam met ander tiere, soos jou sussies en jou broer, Themba, maar ook met ander welpies soos Thatau Tier.”

Toe begin ek weer grrrrom: “Ek hou niks van daai tierrrr nie ...” [grom begin weer opbou]. Toe sê Ma Tier: “Net so. Jy moet eerste aan ander tiere dink. As jy probeer om beter as ander te wees, en wil hê alles moet altyd wees soos jy dit wil hê, sal jy ongelukkig wees en heeldag wil grrrrom.” [tiertjie se grom word skielik gesluk]

Wil jy iets spesiaals weet? Hou my by jou regteroor (mos vir ons geheime). Ons tiere sê mos: Tiere wat grrrrrom, grrroei nie. Jy moet onthou: Jy sal nie altyd kry wat jy wil hê nie, of dat dinge altyd rrrreg loop nie. Rrrrraaait? Dinge kan nie net mooi en maklik wees nie.

Jy weet, dis soos wanneer Ma Tier ʼn bietjie sout in die sop gooi. Het jy al sout geproe? Yegghrrrrr [sagte grom]. Maar sout in die sop laat dit beter smaak, Rrrrraait? So, jy sien, dit is goed vir jou (ja, en virr my) as dinge soms moeilik is en nie soos jy dit wou hê nie. Tiere, errr ... mense wat altyd die beste van alles kry, leer nie om sterk te raak nie. Hulle bly swak en ongelukkig.

Maar jy is sterk, nè? Jy weet jy hoef mos nie grrrroter en vinniger en beter of mooier as ander welpies, errrr kinders te wees nie. Want jy is die tier wat Vader God wou gehad het jy moet weess. So, jy kan wees wie jy rrrrêrig is. En as jy rrrrêrig sukkel met hierdie gevoel van jy wil net omvlieg en ander byt, prrraat met maats wat nie sal terugbyt nie. Skakel die nommer wat in my pensie weggesteek is. Kyk net daar waar my stem uitkom. Of kry ʼn grootmens vir wie jy kan vertrou, miskien ʼn onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Nou. Kom ons sluit hierdie geselsie af met ’n lekkerrrrr tierdrrrrruk. Jy sien: ʼn Drukkie per dag laat die bakleiery wag … rrrraaait?

Geselsie 30 [Tierpote]

Haai daar! Jy ken my mos nou al goed. Ek’s Tumi Tiertjie, jou speelmaatjie. Ek wed jou jy kan nie raai wat my gunsteling deel van ons geselsies is nie? [stilte] Oo ja, jy weet? Nou gee my sommerrr nou een van ons lekkerrrr tierdrrrrrukke om mee te begin. Aaaaa, dit voel soos tierrrrrplesierrrr. [begin spin]

Kyk nou na my pote. Ja, jy kan daaraan vat, as jy wil, of gee my ʼn pootdruk (soos as jy iemand groet, nè). [stilte] Daar’sy. Ons is mos maters, of hoe? Wys my nou jou pote, errr … handjies [stilte].

Jaaa, hulle is ’n baie groter as myne, sien? Maar jy moet my pa, Tandile Tier, se pote sien. Dit is omtrent honderd keer groter as myne. Maar my oom Thabo: Jy moet sy pote sien. Dis soos ’n rrrreus se pote – soos die dak van ’n grrroot grrrot. En party tiere dink groot pote maak hulle die sterker tier.

So, tiere met groter pote kan sommer lelik wees met tiere wat kleiner as hulle is, en swakker. Daar is so ʼn slegte boelie in ons bosskool. Ons ander tiere is nie so grrrroot en sterk nie. So, ons gee maar toe. Ja, ons laat die boelie doen wat hy wil. Selfs al wil ons nie. Dit is wat mense noem: mag. Het julle ook boelies by julle skool? [stilte]

Ek hoor jou, my maatjie. Sommer rrrrêrig ’n slegte spul, nè! Maar jy weet, daar is ook daai tiere, errr ... persone wat altyd die beste wil wees en eerste in die klas staan of eerste in sport kom. So, dan kul hulle of stoot ander uit die pad. Net sodat hulle eerste kan wees. Hulle gee nie om of hulle ander tiere seermaak nie. Want, vir hulle is daai tiere nie belangrik nie, jy weet: die tiere met die kleiner pote.

En ander mense kan jou ook boelie, net deur jou sleg te laat voel. Soos om jou te bly vertel van iets doms of slegs wat jy gedoen het. Ek weet mos: my tannie Tobeta Tier sal my nooit laat vergeet hoe ek haar tierstert geknoop het toe sy geslaap het nie. Maar ek was ʼn klein stout tiertjie in daardie tyd, nè? En dit was nie styf nie, net ’n ou knopie.
Of ander tiere kan ook maak dat jy oor jouself sleg voel. Jy dink jy is die een wat altyd verkeerd is. Jy voel: Ek is nie goed genoeg nie. Weet jy, dis slegte mag. Hierdie soort mag kan mense baaaie seerrrrmaak.

Sit my nou op ons storiebankie, dis reg, jou regterknie. Ek wil jou vertel van my niggie, Thandiwe Tiertjie. Jip, dieselfde naam as my ma tier.
Thandiwe (my niggie) het ’n werk gekry as ’n kelnerin by die Groenvaring-kafee. Eendag gaan kuier ons vir haar. Ons sien net hoe sy rondhardloop. Sy moet elke keer ’n ander tier se bestelling neem. Party tiere is lelik met haar: “Nee, katjie, hierdie sampioensop is te dun.” Dan wil ek sommer … [ligte grom], maar sy glimlag net en bring vir die grommende tier nuwe, dikker sop. Dan sê sy vir my: “Tumi, ek weet dat ek ander tiere bedien. Dis my werk, en ek doen dit goed.”

Ons tiere sê mos: Tiere met groot pote is nie altyd die sterkste nie. Dit is baaaaie belangrik. Luister mooi. Sit my nou by ons oor vir geheime; jaaa, jou regteroor. [stilte] Jy sien, dit is nie moeilik om te maak of jy sterk is en ander tiere sommer uit die pad te stoot nie, soos ʼn boelie. Maar as jy rrrrêrig sterk is, en ʼn grrroot tier, hoe wys jy hierdie mag? Rrrrrêrige mag is om grrrroot pote te hê, maar jy gebruik dit om ander tiere te help wat hulleself nie kan help nie. Soos die ander aand toe my oom Thabo ʼn ou tier gedra het. Daardie tier was te swak en kon nie meer regop staan nie. Dis om mag goed te gebruik, of hoe?

Sit my nou weer op jou skoot. Luister na wat ons HBV, ons heel beste Vrrrriend, Jesus, gesê het vir die vriende naby aan Hom, sy dissipels. In Markus 9:35 het Jesus gesê: Dié wat rrrrêrig sterk is, dien ander. Dien? Dit beteken om vir ander om te gee en goed te wees vir iemand wat ʼn ware maat soek.

Jy weet, dis soos ʼn kelner wat jou goed laat voel dat jy jou ete geniet. So, as jy rrrrêreig sterk is en ander dien, is jy soos ʼn kelner wat vir ander wys Vader God sorg vir hulle deur wat jy aan hulle doen. So kan hulle ook spesiaal voel.

Nou, as jy my nou wil dien, kan jy my saggies krrrrap, net daar agter my oor. [stilte] Ooee. Dis tierrrrplesierrrr.
Het jy dalk ʼn probleem dat iemand jou seermaak of laat sleg voel oor jouself? Jy kan praat met rrrrêgte maats wat reg is om jou te dien. Hoekom? Omdat jy spesiaal is.

En jy weet mos: Skakel net die nommer wat in my pensie weggesteek is. Kyk net daar waar my stem uitkom. Of kry ʼn grootmens vir wie jy kan vertrou, miskien ʼn onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Geselsie 31 [Tier-vreeslik]

Hallo daar. Ek’s Tumi. En jy is …? [stilte] Heh heh heh [oulike tiergrinnik].

Ek weet dit. Net ’n tiergrappie met my spesiale maatjie vandag. Want vandag wil ek met jou oor belangrike dinge praat. Maar eers, gee my een van ons tierdrrrrrukke. [stilte]

Aaaaa, jaaaargg. Dis die lewe. Nou wil ek hê dat jy na jou veilige plek gaan. Onthou: daardie plek waaraan jy dink. Daar waar jy kalm voel en waar ons oor errrrrnistige dinge kan praat. Maar eers wil ek weet: Kan ek jou vertrou? Jy sal dit nie vir die ander tiere oorvertel nie? [stilte]

Toemaar, ek ken jou mos, my maatjie. Goed. Sit my nou op ons storiebankie, jy weet mos, jou regterknie. Eendag speel ek met my beste maatjie, Thoho Tier. Ons was al naby aan die woud. Ek kon die donker gangetjie tussen die bome se stamme sien. Ek het al hoe banger geraak. Maar ek wou nie dat Thoho dit sien nie. So, toe loop ek maar agter my maatjie aan.

Skielik ... KNAL ... KNAL!! [skote namaak]. Iets het gebyt in die stam van die boom waar ek platgeval het, en weggekruip het. Maar wat van Thoho?

Daar sien ek hom lê – op sy sy. Ek sien dis rooi. Bloed! Hy was in die been getref. Raakgeskiet! Toe hardloop ek na hom toe. Maar skielik ... Eina! Ek voel hoe iets my in die stert steek. Iets het my ook gebyt. AAaawwwr, Einnaaaah!! Jy sien hierdie swart klossie aan die einde van my stert? [stilte]

Ja, net dáár het dit my getref. Ek het vir Thoho probeer ophelp. Maar hy kon nie opstaan nie. Ek moes iets doen. Vinnig trek ek hom agter ’n struik in. Daar kruip ons toe al twee weg. My hartjie het gebons. Ek was soooo bang ... ek kon nie asem kry nie. En toe ... hoor ek ʼn geritsel ... agter my. Ek sprrrring in die lug. Jy onthou mos ek kan hoog spring, nè? Maatjie, ek was vrrrreeslik bang. Toe sien ek ʼn grrrroot poot! Dit was my pa, Thandile Tier. Hy het gou gekom toe hy die KNALLE hoor. Maar, weet jy, ek kon nie onthou hoe ons terug in die lêplek gekom het nie.

Thoho Tiertjie het vrrreeslik seergekry. Hy kon nie meer loop en saam met die ander welpies speel nie. Wanneer ek terugdink, wil ek nie weer daardie prentjie sien nie. Maar ek sien dit: Thoho wat daar lê, en die bloed. Ek was so vrrrreeslik bang, ek kon nie ʼn poot roer nie.

Sit my nou op jou skoot. Sê vir my: Kan jy dink aan iets rrrrrêrig sleg, iets vrrrreesliks wat met jou gebeur het? Of dalk met ʼn maatjie? Jy weet, soos wanneer jy ʼn slegte droom het, maar jy slaap nie?

Dit noem ons die grrrooot tierskrik. Hierdie verskriklike ding: die ergste wat kon gebeur het. Hierdie skrik maak ons vrrrreeslik bang en maak ons seer. Dis soos wat met my in die woud gebeur het. Ek maak my oë toe, maar ek sien steeds daardie prentjie: Thoho Tiertjie wat daar lê ... Maar ek sien dit nie meer so helder nie. Ek wil vergeet. So, wat gebeur? Dit kom terug in my drome. In my slegte drome, nagmerries, is ek weer terug in daardie woud.

Hoe kom 'n tier uit die woud? Jy vat klein tiertreetjies. Klein stappies. Eers moet jy vir jouself sê: Hierdie skrik gaan my nie vaskeer nie. Ek wil loskom van die slegte ding wat met my gebeur het. Dan vat jy die eerste tiertreetjie: Sien wat rrrrêrig gebeur het. Dis soos om ’n prentjie in te kleur. Dink terug: jy is weer by daardie plek. Moenie probeer wegkyk nie. Dan kleur jy die prentjie verder in: Voel wat gebeur het. Hoe het jy gevoel, hier binne? As jy sê: “vrrrreeslik bang”, vra dan vir jouself: “Hoekom het dit my so bang gemaak?”

Dan, vir ʼn derde tiertree, moet jy praat: Wat wil jy sê vir daardie een wat jou wou seermaak? Dink aan die man wat op my en Thoho Tiertjie geskiet het. Praat hard en sê wat jy voel. Sien dit of daardie een hier reg voor jou staan. Hy kan jou nou niks doen nie. As jy slegte dinge wil sê, doen dit. Dit is goed so. Jy kan maar vir Tumi vertrou.

En dan, verander jy die prentjie wat jy het. Dis soos: teken ʼn nuwe prentjie. Dink: Hoe kon ek dinge verander het? Ek kon miskien vir Thoho uit die diep woud gehou het; of ek kon gestorm het en die slegte persoon weggejaag het. So gaan jy deur die hele storie, nog een keer. Maar nou teken jy die prentjie soos jy dit wil hê. As jy dit kan doen, is jy reg om van daardie slegte plek af weg te gaan, weg van die donker woud. Dit is die laaste tiertree. Moenie terugdraai nie. Dan sal jy voel jy het losgekom.

Vat hierdie klein tiertreetjies. Soms moet jy dit weer doen. Miskien kan jy nie so mooi sien wat gebeur het nie. Jy onthou nie so goed nie. Dan gaan jy terug en kyk weer. Dit is soos om die prent verder in te kleur. Dink weer hoe jy gevoel het. Miskien wil jy weer iets sê vir die een wat jou seergemaak het. Doen dit. Dit sal jou beter laat voel.

Maar onthou: Dit is net klein tiertreetjie om jou te help dat jy kan teruggaan en kan kyk na daardie verrrrskriklike ding. Die treetjies is nie ʼn wondermiddel of ’n vinnige manier om op jou eie reg te kom nie.

As jy steeds probleme het met hierdie vrrreeslike skrik, moet jy praat met iemand wat kan help. Skakel dan die nommer wat in my pensie weggesteek is. Kyk net daar waar my stem uitkom. Of kry ʼn grootmens vir wie jy kan vertrou, miskien ʼn onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Ek weet hoe ek en jy ons eie klein tiertreetjies kan gee. Eerste, krap my agter my linkeroor ... dan my regteroor ... [stilte] ... dan onder my ken. [stilte] Aaaaa, purrr [spingeluid]. Sien? Tiertreetjies is net die ding ...

Geselsie 32 [Tier verby]

Hallo daar! Dit is Tumi hier. Onthou jy my nog? Kan jy dalk terugdink aan ons tiergeselsies? En al die dinge onthou waaroor ons gepraat het? Natuurlik nie. Dit is waar: tiere vergeet dinge. Maar weet jy, party dinge vergeet ons glad nie. Ons pak dit net diep binne ons weg. Ek het jou mos vertel van daai boeilie in ons bosskool? Onthou jy nog? Dié boelie se naam is Tau Tier. Weet jy wat Tau beteken? [stilte]

In my tiertaal beteken dit: leeu. So, dié een dink hy is ’n groot tier, soos ’n leeu. Hy is nie soos ons welpies nie, en kan doen wat hy wil. Eendag het die boelie my sommer gestamp. Ek het op die grond geval en my ken geskraap. Voel hier onder my ken. [stilte] Net daar, was ʼn baaie lelike seerplek. Dit het ʼn litteken geraak – ʼn lelike merk wat ek rondgedra het. En so sal ek nie vergeet wat gebeur het nie. Ek sê vir myself: Een dag ... slaat ek terug ... wanneer my pote ook so groot is. Wag maar net, Tau.

Oeps, sien jy, hier sit ek en gaan aan. Maar ek het vergeet watter spesiale manier ons ons geselsies begin. Jy het nie vergeet nie, nè? Kom, gee my ʼn lekkerrrr, lang, tierdrrrrruk. [stilte]

Aaaa … ooeeeee, tierrrplesierrrrr. Dit sal ek altyd van jou onthou. Nou, waar was ek? O ja, Tau en ek wat wil terugslaan. So, loop ek toe rond met hierdie prentjie in my kop. Ek sien hoe ek vir Tau stamp. En in my prentjie het hy nie net sy ken geskraap nie. O nee, hy het sommer sy neus gebreek. So ja. Maar ek het aanhou om hierdie lelike prentjie in my gedagtes te sien. Dit was besig om my van binne af op te vreet.

Toe onthou ek vir Thatau Tiertjie. Sit my op ons storiebankie, jip, jou regterknie. Thatau was besig om vis te vang met ʼn pootlyn, soos ons tiere maak. Hy het by die rivier gestaan en ... toe byt iets aan sy lyn. Hy het ʼn klein vissie aan sy lyn gehaak. Toe ... skielik [dramatiese effek] het ʼn groter vis die kleiner een ingesluk. En Thatau het sy lyn ingetrek. Hy het met daai groot vis begin stoei.

Maar, maar ... daardie ding in die water was besig om hom in te trek! “Laat los, Thatau!” skree ons van waar ons bo teen die wal gesit het. Maar hy het net aan daai lyn vasgeklou. Sy pote het begin bloei, maar Thatau het geklou.

Toe, van daar hoog op teen die wal, sien ons dit: ʼn liederlike groen stomp met geel oë! “Krokodil!” skree ons almal tegelyk. Maar Thatau, wat laer teen die rivier was, sien dit nie. So, toe harrrrdloop ek af na hom toe: “Krokodil, laat los NOU!” Thatau laat dadelik los. Sjoe, dit was amper. Maar geen krokodil gaan hom eet nie.

Sien, dis dieselfde as ons nie kan vergeet wanneer ánder lelike dinge aan ons gedoen het nie. Dit gebeur met ʼn klein dingetjie, soos iemand wat jou stamp. Dan raak dit hierdie grrrroter “ding” tussen jou en die een wat jou seergemaak het. En dan raak daardie slegte gevoel nóg grroter. Dit is soos om ʼn krokodil te wil intrek. Jy kan nie laat gaan nie. Jy word net al dieper en dieper ingetrek.

Hou my by ons geheim-oor, jou regteroor, ja. Het jy geweet? Eintlik was dit Thatau wat gevang is, wel amper, nè? Wat moes hy doen? Hy moes kies: hou vas of laat dadelik los. En toe kon hy loskom, soos net daar op die plek. Hy het homself losgemaak, nie die krokodil nie. Jy sien, dis nie oor wat jy voel nie. Dit is wat jy kies om te doen. Wanneer jy kies, doen jy drie dinge:

Laat gaan: Stop daardie gevoel dat jy wil terugslaan. Hou op om daardie prentjie te sien van hoe jy die ander een seermaak.
Laat weet: Hou op om te voel hoe jy seer is en om daardie slegte prentjie te sien. Praat nou daaroor. Jy kan vir die ander een sê: “Ek laat hierdie ding agter ons.” Dit is wat ons vergewe noem. Jy kan dit ook vir jouself sê as die ander een nie hier is nie. Sê saggies: “Ek vergewe jou.” Dan kan jy ook vergeet wat gebeur het. Stop die lelike prent in jou kop en beweeg aan.
Laat groei: Nou is jy reg om die nuwe prent in jou kop te laat groei. Jy wil nie meer die ander tier, errr ... persoon terug seermaak nie. Nou wil jy hê daardie een moet ook losgemaak en gelukkig wees. Só sien jy ʼn mooi nuwe prentjie.

Maar jy onthou, nè, Thatau Tiertjie het sy pote gesny dat dit bloei. Net omdat hy probeer vasklou het aan daardie “ding”. So, jy het klaar losgekom, maar nou is dit: jy moet gesond word. Jy is mos seer aan die binnekant en het dinge erger gemaak deur die lelike prentjies in jou kop te laat bly. So, onthou: dit vat tyd. Maar jy kan klaar begin deur net te sê: “Ek is nou los van daardie ‘ding’ wat my so van binne af opgevreet het.” Jou krokodil is weg, soos gister, dis verby.

Maar jy en ek is nou hier. En as jy dalk my pensie wil vrrrryf, kan ek miskien vergeet dat ek wil ZZZZZZ [Snorkgeluid, kort, wakker tydjie tussen snorke] En o ja, as jy wil gesels oor iets wat jou van binne af opeet, skakel die nommer wat in my pensie weggesteek is. Kyk net daar waar my stem uitkom. Of kry ʼn grootmens vir wie jy kan vertrou, miskien ʼn onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Geselsie 33 [Tier bly] and Geselsie 33B [Jou eie kleurwiel]

Oo, daar’s jy. Dis sommer lekkerrrr om jou te sien. Ons het rrrrêrig ʼn mooi tydjie saam. Nou wil ek eers hê dat jy net so sit en dink: Wat maak jou rrrrêrig ʼn gelukkige tiertjie, errr ... kind? Wat laat jou voel: Die lewe is goed, alles pas mooi inmekaar? Dink aan drie sulke dinge. Noem nou die twee beste dinge. Goed, die eerste [stilte].

Rrraaait, nou die tweede ding [stilte]. Ek hoor jou, my maat. Nou hoef ek nie vir jou te sê wat maak my tiergelukkig nie, nè? Dit is mos om naby jou te wees en wanneer jy vir my een van daai tierdrrrrrukkies gee. [stilte]
Aaaa, tierplesierrrrr.

Weet jy wat ek gedoen voor ons geselsie? Raai [stilte]. Nee nie heeltemal nie. Ek het na my broer, Themba, se tiermobiel gekyk. Dis soos ... wat noem jy dit nou weer? [stilte] Ja, ʼn fiets, maar ... maar net geel met swart strepe. Hoe lyk jou fiets? Het jy ’n fiets? Sê sommer in my linkeroor. [stilte] Ooo!

Nou, my broer, Themba se tiermobiel het twee wiele met sterk speke. Jy weet, wat die wiel mooi bymekaar hou as dit draai. Maar daardie speke is spesiaal. Dis sommer breed en dis blou, en rooi en geel en wit.
Weet jy wat gebeur as hy sy tiermobiel, errr … sy fietsie, ry? Al die speke werk mooi saam, met ’n prrrragtage whrrrrrrr. En dit maak een mooi kleur saam, so ʼn ligte pers. Dan voel jy sommer al die dele pas mooi saam.

Maar een dag toe ... BOEMP! [dramatiese effek]. Ag nee! Hy het ʼn klip in die bospaaadjie getref. Die een speek was gebuig. So, toe hy sy tiermobiel verder ry, hoor ek wakkkkaraa, wakkkkaraa, wakkkaraaa. Nie meer die sagte whrrrrr nie. Die kleure is ook deurmekaar, nie net mooi ligte pers nie.

Hou my nou naby jou regteroor, dis ons geheim-oor. Ek wil jou iets spesiaals vertel [stilte]. Het jy geweet? Dis hoe dinge is wanneer jy gelukkig is en goed voel. Wie jy aan die binnekant is, en wat jy doen, pas mooi bymekaar. Sit my nou op jou skoot, dan vertel ek jou. [stilte]

Dis soos die speke van Themba se tiermobiel. Jy het ook verskillende dele wat jou maak wie jy rrrrêrig is. Sien, ek is ’n tiertjie en jy is ’n menswelpie, errr … kind. Ek het ’n buitekant: dis hierdie lyfie wat jy vashou. Kyk na my arms, my bene en my stert ... en my pensie. So, ek moet die regte kos eet. Ek moet genoeg slaap kry, en ook genoeg oefening om my ʼn mooi, gesonde lyfie te gee. Kyk nou na jou lyfie en voel jou pensie, errr ... magie. Haal diep asem [stilte].

Sorg jy vir jou buitekant, hierdie lyfie van jou? [stilte] Mmmm, ek hoor jou, my maatjie. Maar onthou, hoe jy aan die buitekant lyk, is net een deel van jou, rrrrraait?

Daar is ook ʼn ander buitekant. Dis hoe jy maak wanneer jy saam met ander tiere is, errr ... mense. Maak jy maklik maats? Party tiere is skaam en weet nie hoe om voor ander tiere op te tree nie. Jy het mense om jou nodig. Daarom moet jy leer om ook ʼn goeie maatjie te wees, rrrraaait?

Maar dan is daar ’n heeltemal ander deel van jou. Dis hoe jy voel en hoe jy dink. Ander kan nie rrrrêrig sien hoe jy voel nie. Maar jy kan hulle wys jy’s gelukkig, of miskien hartseer in jou binnekant. Of jy kan net reguit vir ander mense wys hoe jy voel. So, jy kies hoeveel jy vir ander wil wys: wat jy binnekant voel en dink, rrrraaait?

Weet jy hoe jy rrrrêrig oor dinge voel, en dan sê jy dit ook? Voel jy goed oor wie jy rrrrêrig is? In die bosskool moet ons partykeer hard dink! Party tiere kan mooi dink en dinge gouer verstaan. Hulle is goed met somme of rekenaars. Maar partykeer weet hulle nie hoe om mooi met ander tiere te maak nie; of hoe om maats te wees nie. Dan is dit soos daardie gebuigde speek in hulle wiel: wakkkkakaraa, wakkkaraa, wakkakaraaa.

En dan is daar jou gees, daardie deel in jou diep binnekant. Dis die deel wat ander tiere glad nie kan sien nie. Hier is jy ook naby aan dinge wat jy nie kan sien of aan kan vat nie. Maar jy weet dis daar. Wanneer jy naby aan Vader God is, leef Hy in jou binnekant. So, jou gees is waar Vader God met jou besig is. Hy maak jou daardie tier, errr ... kind van Hom, soos Hy wil hê jy moet wees. Maar party tiere bly net naby Vader God en wil nie vir ander tiere ook van Hom vertel nie. Dan is dit ook soos ʼn gebuigde speek: wakkkkakaraa, wakkkaraa, wakkakaraaa.

Rrrraait. Vra my nou: “Hoe is jy”? [stilte] “Dit gaan goed, dankie.” Het jy geweet: Dis net soos om te sê: “Alles pas mooi inmekaar vir my.” So, die verskillende dele van jou lewe, wie jy is en wat jy doen, pas mooi saam. As jy nie inmekaar pas nie, beteken dit: In die binnekant voel jy nie goed nie, en dit wys aan die buitekant. Jaaarrgg, soos die gebuigde speek in jou wiel. Maar as jy inmekaar pas, dan sorg jy vir jouself.

Nou, en dis belangrik: As jy rrrrêrig goed wil voel, moet al die dele netjies pas. En moenie vergeet nie: Jou buitekant, jou lyfie, is ook spesiaal. As jy in die binnekant goed voel, sal dit aan jou buitekant wys. Onthou, Paulus sê in 1 Korintiërs 6:19, jou lyfie is die plek waar Vader God met sy goeie Gees woon. So, sê vir jouself: My lyfie, my buitekant, is net so belangrik. [stilte]

Nou, weet jy wat laat my mooi inmekaar pas en laat my goed voel? Dis as jy my pels kan streel – van die top van my koppie af tot onder by my stert. [stilte] Aaaaa. Nou voel ek mos net goed.

As jy wil praat met goeie vriende oor hoe gelukkig jy is, of dalk pas dinge nie mooi inmekaar nie? Skakel die nommer wat in my pensie weggesteek is. Kyk net daar waar my stem uitkom. Of kry ʼn grootmens vir wie jy kan vertrou, miskien ʼn onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Geselsie 33B [Jou eie kleurwiel] – miskien vir uitdeel

(This chat was not recorded, but is only used as a handout.)

Rrrrraait, wil jy nou jou eie kleurwiel maak? Soos die een wiel van Themba se tiermobiel met die gekleurde speke? Heel eerste moet jy alles bymekaar kry wat jy gaan nodig hê. Skryf dit neer, of vra Ma en Pa om dit te doen. Dan vertel ek jou mooi wat om te doen. Ons vat klein tiertreetjies, goed?

Wat jy nodig het:
Maak seker jy het alles mooi rrrreg.
koerant of skryfpapier om op te werk;
’n stukkie karton, soos van ’n boks of ’n dik stuk papier;
Stukkie tou (omtrent 7 cm);
Twee sterk spykers;
Donker of swart pen (soos ’n merker);
Kleurpen, kryte of waterverf om vier verskillende kleure te maak (soos rooi, geel, blou en groen);
Liniaal of ’n stuk plankie wat jou help om lyne te trek;
Stomp skêr, met ronde punte, om dinge te knip.

Wat jy doen:
Dis hoe jy nou daai wiel maak:
Sit eers die koerant op die plek neer waar jy wil werk. (Dis om seker te maak jy mors nie, rrrrraait?)
Sit nou die stuk karton of dik papier op die koerant nee.
Knoop die stukkie tou aan die spyker of naald aan die een kant vas. Maak ʼn stewige knoop. Maak dan die tou se ander kant aan die merkpen vas.
Druk die spyker of naald in die middel van die karton of dik papier in dat dit regop staan.
Moenie te hard druk dat jy miskien merke op die tafel of vloer maak nie. Trek die tou styf. Dan laat jy die pen al in die rondte loop en trek ʼn prrrrrfekte sirkel. Hier moet jy dalk vir Ma of Pa Tier vra om te help.
Nou knip jy die sirkel uit. Probeer mooi sny en net buitekant die lyn.
Maak die merkerpen van die tou los. Sit dan die liniaal of plankie. Trek ʼn reguit lyn van bo tot onder. Trek dan ʼn ander lyn dwarsoor van links tot regs. Nou lyk jou sirkel mos soos ʼn koek met vier snye (mmmm ... jammmie [klank soos lippe wat smak]), waar was ek ...?
Kyk in die middel waar die vier lyne bymekaar kom. Maak ʼn donker kolletjie daar. Dit sal jou help om te onthou waar die middelpunt is. (Jy gaan later daar ʼn gaatjie maak.)
Gebruik nou die kleurpenne, kryte of verf. Maak elke sny van die sirkel ʼn ander kleur. Probeer om nie oor die lyne te gaan nie. As jy geverf het, gee die verf kans om droog te word. \
Vat nou die tweede spyker. Soek daardie donker kolletjie in die middel van jou kleurwiel. Druk die spyker deur daardie kolletjie in die karton. Nie te hard nie, hoor. Net die puntjie van die spyker moet aan die ander kant wys. Vra weer vir Ma of Pa Tier om te help.
Nou het jy ʼn wiel wat jy lekker kan laat draai. Kyk hoe die kleure mooi saamval, inmekaarpas. Sien jy die geheime kleur van jou wiel? [stilte] Dis waar al die kleure mooi saam pas.

Kyk mooi, die geheime kleur is miskien nie ligte pers soos met Themba se tiermobiel nie. Maar dis jou geheime kleur, nè?

Jy het nou hierdie wiel, rrrrraait? En lekker daarmee gespeel. Nou kan jy ook ander wiele maak, met ander kleure. Kyk dan wat is die geheime kleur. Of, as jy wil, kan jy ’n wiel maak met nie vier nie, maar agt kleure. Dan trek jy net nog twee lyne, presies in die middel van jou vier snye “koek”.

Volg weer die tiertreetjies. Pa of Ma het dit mos vir jou neergeskryf, rrrraait? En dan ... geniet dit om te speel en te kyk hoe die kleure so meng. Kyk hoe dit daai een spesiale geheime kleur maak. Onthou dan: Dis hoe jy ook is: al die dele pas mooi inmekaar om jou spesiaal te maak – soos daai geheime kleur wat net jy het.

Geselsie 34 [Tier Nuus]

Hallo, my maat. Ek’s Tumi Tiertjie, jou speelmaatjie. En nou is ons weer lekkerrr saam. Dis mos goeie nuus. Jy weet waarna ek rrrrêrig uitsien? Een van ons grrrooot en gawe tierdrrrrrukke. Soos nou. [stilte]

Tierrrrrplesierrrr. Aaaa jaaaa. Dit kan ek elke dag geniet. Sê my nou: Ken jy die naam van die koerant wat mense by julle lees? [stilte]

Hmmm, ek sien [voorsien verskillende reaksies]. Ons tiertrop lees die Bosbode. Maar, daar is so baie slegte stories, hartseer nuus in koerant. So, hoekom koop tiere, errr … mense dit dan? Een oggend lees my pa, Tandile Tier, die Bosbode. My ma, Thandiwe Tier sê: “Ek wens daar was goeie nuus vir ʼn verandering.” Maar Pa sê toe: “Nee, Thandi, tiere hou mos van slegte nuus. Goeie nuus verkoop nie koerante nie.”

Kom, tel my op jou skoot, dan vertel ek jou ʼn geheim. Die nuus in die koerante en op die TV: dit is nie net stories van ver plekke nie. Daardie dinge gebeur sommer naby jou. Jy raak deel van die storie. Hoe sê jy? [stilte] Mmmm. Of jy’s sommer bly jy’s nie deel van die slegte nuus nie.

Maar weet jy, nie alle nuus is sleg nie. Dink aan jou gunsteling sportspan. Vertel my, wat’s hulle naam? [stilte] Sê dit weer in my linkeroor. [stilte] Toemaar, ek ken daai span, rrrrêrig ’n goeie span, nè? My span is die Grrroot Grombaarde. Nou, wat gebeur as ons spanne wen? Jong, jarrrrggg, dis mos grrrrooot nuus. En ons is deel daarvan. Huh, hoe sê jy? [stilte] Nee, ek en jy het nie gespeel nie; hulle het mos vir ons gespeel.

Hou my nou naby jou regteroor (vir ons geheime). Ek wil vir jou iets baaaie spesiaals vertel. Jy en ek is deel van ʼn baie Grrrooter Span. Ons hoor nie net die Goeie Nuus nie. Nee, ons is deel daarvan. En hier’s die heel beste nuus: Ek en jy is deel van Vader God se grrrroot Storie. As julle ʼn Bybel het, vra Ma of Pa, of die mense wat vir jou sorg, om jou te wys. Die Bybel is soos ʼn grrrroot biblioteek vol avontuurstories. Kan jy enige Bybelboeke opnoem? [stilte]

Sjooeee. Die Bybel het twee dele. Die eerste deel vertel van Vader God wat die aarde gemaak het en sorg vir sy mense (ja, ook sy tiere, nè?). Dit noem ons mos die Ou Testament. Maar hierdie deel gee ongelukkig ook slegte nuus. Die mense was nie so lief vir Vader God soos Hy vir hulle nie. Hulle het van Hom weggedraai. Dit kon hulle einde wees.

Maar Vader God het beloof: Hy sal ʼn nuwe wêreld maak en dinge weer regmaak. En dit is waar die tweede deel van die Bybel inkom. Weet jy wat is dit? [stilte] Hmmm, die Nuwe Testament. Dit is die nuwe deel van God se grrrooot plan: “Van nou af sal dinge rrrrreg wees.” So beloof Vader God. En toe, stuur Hy sy Seun, Jesus, om ʼn regte mens hier te kom wees. Want Hy laat God se belofte waar word.

Sit my nou op ons storiebanke, jip, jou regterknie. [stilte]
Kom ek vertel jou: Ons bos loop tot teen ’n hoë krans. Tiere uit die ou tyd het daar ’n bordjie opgesit wat waarsku: “Gevaar, krans voor. Draai om.” Maar weet jy wat het die tiere gedoen? Hulle hou aan om na die krans toe te loop. Hulle kyk hoe naby hulle kan kom. Eendag was ek baaaie stout. Ek het na daai krans toe geloop en afgekyk ... en my voet het geglip. HEEELP! Ek gly af. Maar ek voel iets ... gryp ʼn takkie en klou, maar my pote wou nie meer nie. “O NEE! Dis die EINDE!” het ek gedink.

Maar toe ek afkyk, sien ek my maat Tumelo Tier. Hy is ʼn groter tier. Hy het agter my aan gespring om my te help. Rrrrêrig. Hy het ʼn dikker stam vasgegryp, net onder my. So, toe kon ek op sy kop staan. Hierdie maat was rrrrêrig goeie nuus vir my, of hoe? En weet jy wat Tumelo in ons taal beteken? [stilte]

Dit beteken: geloof. Sy naam sê: Jy kan glo en weet: alles sal reg wees. So, my groter maat, Geloof, het amper sy eie lewe gegee. Net om my te red … om seker te maak dat ek veilig is.

En jy weet, dis wat die Bybel ook vertel. Eers is daar die slegte nuus: Tiere, errr ... mense, luister nie na die gevaartekens nie. “Ek kan self regkom,” sê hulle. Dan glip hulle voet ... O NEE! Dan begin mense lelike dinge te dink en sê en doen dit ook – dinge wat Vader God hartseer maak. En, wanneer jy van Vader God wegdraai, eindig jy ook ongelukkig. Maar dan hoor ons die goeie nuus, en dis die Beste Nuus: Ons het ʼn HBV, ons Heel Beste Vrrriend, Jesus. Hy het sy eie lewe gegee om ons te red, om ons weer terug na Vader God te bring, dat ons naby Hom kan wees.
Jesus leer ons hoe om vir Vader God terug lief te wees. Jy weet, sonder Hom is ons sommer in ʼn baaaie slegte plek. Dit is soos om vrrrreeslik siek te wees. Was jy al siek? [stilte]

Ek is seker jou Ma of Pa of mense wat vir jou sorg, het gou die dokter geskakel, en daai dokter het jou die regte medisyne gegee, rrrraaait? [stilte] Nou, hier is die Grrrootste Nuus: Ons HBV, Jesus is soos die Rrregte Medisyne vir ons. Hy sê in Markus 2:17: Hy is hier vir mense wat rrrrêrig gesond wil word, om hulle die regte pad te wys. Sê my, wat dink jy van hierdie Goeie, Beste, Grrrrootste Nuus? [stilte]

Ek dink, kom ons vertel vir Vader God. Jy kan luister, ek sal vir ons beide bid: “Vader God, dankie vir u rrrregte Medisyne, Jesus, ons spesiale Vrrriend.”

Nou, as jy graag met ware vrrriende oor slegte nuus wil praat, skakel die nommer wat in my pensie weggesteek is. Kyk, net daar waar my stem uitkom. Of kry ʼn grootmens vir wie jy kan vertrou, miskien ʼn onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Geselsie 35 [Tierkans]

Haai daar, my maat. Dit is Tumi hier. Onthou jy my nog? Weet jy? Ek sien jou rrrrêrig nie net as my speelmaatjie nie. Ons is mos soos familie, ek en jy. Nou weet jy waarvan familie baaaaie hou? Om bymekaar te wees. So, kom ons doen die familieding. Hou my styf vas vir ons tierdrrrruk. [stilte] Aaaaa, ooeeee, lekkerrrrr, prrrrr [tiergeluide]. Tierrrrplesierrrr.

Kom ons praat ʼn bietjie oor familie, oor ons gesinne. Jy weet, my broer, Themba, ek ek grrrrom soms vir mekaar. Hy maak my partykeer so kwaad. Of selfs my pa, Tandile Tier, kan soms so streng en kwaai wees. Het jy nie ook daai tye wanneer jou gesin jou ongelukkig en kwaad maak nie? [stilte]

Maar ons kan nie ons gesin kies nie, nè? My pa, Tandile Tier, sê partykeer: “So lank as wat jy in hierdie lêplek bly, is jy deel van hierdie trop.” Dan dink ek: “Natuurlik is ek. Ek kan mos nie iewers heen gaan nie.” My maat, jy weet mos: ons is almal gebore as deel van ’n trop, errr … ’n gesin.

Kom ons speel ’n speletjie vir die prrrret. Sit my op ons storiebankie, jou regterknie. Rrrraait! Kom ons sê jy kan ’n nuwe gesin kies. Kies ’n nuwe ma en pa en die res. Sien daai prentjie voor jou. Jy hoef my nie te vertel nie. Hoe sal jou nuwe pa lyk? En jou nuwe ma? En broer, of suster? [stilte] Was dit nou nie pret nie??

Hou my nou by jou regteroor (ons geheim-oor). Het jy geweet? Dit is die goeie nuus, luister [praat sagter, amper tierfluister, beklemtoon die klanke]: Jy kry ’n tweede kans. Jy is in ’n nuwe trop, errr … gesin gebore. Jy glo my nie? [stilte]

O ja, jy kan weer gebore raak. Is dit nie sommer lekkerrr nie? Maar dis nie soos om weer ’n pap, sagte babawelpie te wees wat net skree en rondkruip nie [na-aap babageluide en gehuil].

Nee, dis die Heel Beste Nuus ooit. Jy kan dit lees in Johannnes 3 in jou Bybel. Dit vertel van jou HBV, Jesus. Een aand laat, kom iemand vir Hom kuier. Jesus sê vir hom hy moet “weer gebore word” om ’n kind van Vader God te word. Jy weet, deel van sy grrooot familie, almal wat glo dat Hy ons red. Die man sê: “Wat? Moet ek nou weer soos ’n pap baba’tjie raak. Komaan.” Toe begin Jesus oor die wind praat. Jy ken mos wind. Dit is soos wanneer my snorbaarde begin beweeg. Jy kan nou op my snorbaarde blaas. [stilte]

Sien jy hoe ritsel dit? Só weet ek daar’s wind wat blaas oor my snorbaarde. En so weet ek ook daar’s ’n wind buite. Partykeer waai dit hard en jy weet iets is op pad, soos koue. Ander kere is dit net ’n sagte briesie. Maar jy weet die wind is daar. Jy kan dit nie sien. Maar jy sien wat die wind doen, nè? Kyk die blare beweeg. Partykeer sien ek die riete langs die rivier dans – of daar ʼn deuntjie is wat net hulle kan hoor ... prrrragtag.

So moes Jesus verduidelik aan die man wat kom kuier het. Dit is hoe jy jou tweede kans kry. Wanneer jy aan Jesus behoort, soos familie, verander Vader God jou. Hy maak jou nuut, soos die tier, errr … kind wat Hy wil hê jy moet wees. Hy verander jou deur sy goeie Gees, diep binne in jou. Jy kan nie sien wat gebeur nie. Maar dis soos die wind. Jy sien hoe jy verander.

Jy sien jy hou nie meer van verkeerde dinge nie – wat jy nog altyd gedoen het. Jy is nie lus om met verkeerde tiermaats rond te loop nie; of hou op om lelike dinge vir ander tiere te sê. Jy grom nie meer so baie nie, en probeer nie die beste tier te wees nie. Jy gee om vir tiere wat swak is en ʼn vrrriend nodig het. Dit vir jou lekkerrr om te lees oor Vader God en jou HBV, Jesus, en wat hulle doen. Jy kies om deel van ʼn nuwe familie te wees, die kerk, of julle selgroep.

Sien jy, dis ʼn heel nuwe begin. Jip, soos om ... weer gebore te word. Jy word deel van mense wat glo dat Vader God hulle gered het. En in hierdie familie is jy baaaie bly vir jou tweede kans. Jy kom saam met ander mense wat weer gebore is, en wat graag bid en vir Vader God liedere sing. Jy luister na sy woorde uit die Bybel en aanbid hom

So, onthou, wanneer jy weer die wind in jou gesig voel, sê vir jouself: Ek is ʼn nuwe tier, weer gebore, omdat Vader God my liefhet. En terwyl ons so oor tweede kanse praat: Is daar ’n kans vir ʼn tweede drrrrrukkie? [stilte]

Aaauu, jaaaa, prrrrr [tiergeluide]. Dis lekkerrr. Aaaa. As jy graag wil praat met vrrriende wat dieselfde Wind voel, kan jy ʼn spesiale nommer skakel wat in my pensie weggesteek is. Kyk net daar waar my stem uitkom. Of kry ʼn grootmens vir wie jy kan vertrou, miskien ʼn onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Geselsie 36 [Tiertrane]

Hallo daar. Dis Tumi, jou speelmaatjie. Vandag wil ek met jou praat oor … errr, maar eers, wag, een van daai grrrrooot tierdrrrrrukke. [stilte] Aaaahhrrr jaaaaa. O, hou my nog styf vas. Aaaahhrrr. Tik my saggies agter my koppie. [stilte]

Daar’sy. Aaaahhrrr. Nou is ons sommer naby mekaar. Ek wil praat oor iets wat vrrrreeslik moeilik is. Sê eers vir my: Het jy ʼn speelding wat baaaaie spesiaal vir jou is? [stilte] En sê nou maar jy verloor daardie speelding? Ag nee! Dit sal darem sleg wees. Nou goed. Watter persoon is baaaie spesiaal vir jou? [stilte] En sê maar jy verloor daardie spesiale tier, errr … iemand. Dan is dit soos in baaaie, vrrrreeeslik sleg.

Sit my nou op jou skoot. Ek wil jou vertel van een dag. Ek het net van die bosskool af by ons tierlêplek aangekom. Daar was nog ander tiere in ons lêplek. Ek was sooo opgewonde toe ek oom Themba Tier sien. Hy en tannie Thembeka Tier was baaaie spesiaal vir my. Ek was so bly as hulle kom kuier. Want hulle bring altyd tiertoffies saam. Ken jy dit nie? Dis geel met swart strepe en lekker taai. “Haai da, oom Themba!” skree ek van ver af. “Waar’s tannie Thembe ...”

Toe sien ek vir ma, Thandiwe Tier. Sy het gehuil. Toe sê Pa Tandile Tier: “Tumi, Tannie is baaie siek. Sy het ... luiperdsiekte.” O nee! Ek ken hierdie siekte. Die wit tiere, soos tannie Thembeka, kan seerplekke kry van die son wat hulle ore brand. En baiekeer gaan hulle dood van die siekte. Dit was verskrrriklike nuus.

Ek het na die donkerste hoekie van ons lêplek gehardloop. “Nee, dit het nie gebeur nie. Nee, Tannie het net by die huis gebly. Dit is ʼn slegte droom. Nee, neee, NEEE. Alles sal weer soos altyd wees.” Maar na ʼn paar dae, word ek vrrrreeslik kwaad: “Hoekom het oom Themba haar nie gevat na dokter Donspoot voor dit te laat was nie? En hoekom kon tannie Thembeka nie uit die son uit bly nie? Hoekom wil Vader God haar wegvat? Dis nie rrrrreg nie!” Ek was so kwaad, maar sommer tegelyk net hartseer.

Weet jy, maatjie, toe gaan besoek ons tannie Thembeka in die Tere Tier-hospitaal. Sy het nie vir ons tiertoffies gegee nie. Maar ek het vir haar gekyk. Sy het vir my beter gelyk, haar oë weer so grrrroen. Toe ons by die lêplek terug is, voel ek meer gelukkig. Ek sê vir Vader God: “Goed, ek sal my tuiswerk doen en nie meer met my broer, Themba, baklei nie. Ek sal ook nie so vir Thandi grom nie; wel, nie elke keer nie. So, U sal my tannie Thembeka dan gesond maak. Rrrreg so?” Toe sê ek vir Ma: “Sy sal terug wees.” Ek sien Ma en Pa Tier kyk net vir mekaar.

Toe ... op ʼn dag ... kom pa Tandile Tier ons by die bosskool haal. Ons hardloop hospitaal toe. Daar sien ek tannie Thembeka. Haar oë was ... grrrrys soos die mis in die nag in die woud. Ek was soooo bang. Daardie aand wou ek nie eet nie. Ek kon ook nie slaap nie. Ek was net lus vir niks nie. Ook nie meer besoeke aan Tannie nie. “Tumi, ons moet vir haar gaan totsiens sê,” het Ma saggies gesê. Maar ek wou nie gaan nie. Ek wou ook nie uitgaan en met tiermaats speel nie. Het jy ook al so gevoel? [stilte]

Maar Ma het net gesê: “Tumi, jy moet eet. Pappa en ek het ook poeding gemaak, tiertert.” Daarna het Pa saam met my bosskool toe gestap. Toe ek weer terugkom, het Ma gewag. Sy het my ’n laaaang tierdrrrrruk gegee. Jy weet mos ek hou van sulke drrrrrukke, nè?

En toe gebeur dit. Een oggend word ek wakker. Ek voel die son skyn op my snoet. En daar sien ek tannie Thembeka in my gedagtes voor my. Haar grrrroen oë blink. Toe sê ek vir Ma: “Ek’s reg. Kom ons gaan sê totsiens vir tannie Thembeka.” Ek weet ek sal haar en daai grrrroen oë altyd onthou. Maar toe gaan ek na my deel van die lêplek en ek huil en huil, totdat ek beter voel.

Ma het my buitentoe gevat. Ons het na ’n boom gekyk. “Dis ’n lelike boom,” het ek gesê. Ma het net gekyk: “Dis ’n luiperdboom. Sien jy die kolle?” het sy gevra. “Ja aaklige kolle,” het ek gesê. Toe sê Ma: “Dis omdat dit sy bas bietjie vir bietjie afgooi, om sterker te word. Jy sien, Tumi, ons noem dit rou.”

Ek was deurmekaar: “Wat’s rou, Ma?” Toe wys sy my ander luiperdbome. “Sien jy daardie bome”. Ek kyk: hulle het heeltemal niks bas om gehad nie. “Daardie bome is siek,” het sy gesê. Ek het weer gekyk: “Huh?” Ma het gesê: “Dis omdat ander tiere die bas afbreek, voordat die boom dit self kan doen.” Ek vra: “Wat gebeur dan?” Ma Tier het hartseer gelyk: “Daardie bome kan nooit, ooit weer sterk groei nie.”

Ek het vir Ma gekyk. Toe verstaan ek. Wanneer jy iemand spesiaal verloor, moet jy rou. Jy moet jou hartseer en slegte gevoelens verloor. Dis soos die boom wat sy bas afgooi, bietjie vir bietjie. Jy kan dit nie alles op een slag doen nie. Dan sal jy nie sterk groei nie. So, jy verloor klein stukkies. Soos die eerste: jy wil nie weet nie: “Dis net ʼn slegte droom.” Daar’s ʼn stukkie bas weg. Dan word jy sommer kwaad en wil net grrrrom. Maar jy sien: grom help nie. Daar’s nog ʼn stukkie af. Nou probeer jy met God mooipraat: “As ek ʼn goeie tier is, sal U Tannie laat lewe, rrrreg?” Daar val nog ʼn stukkie af.

Maar daardie spesiale tier, errr ... persoon raak net sieker en ... gaan dood. O nee! Jy voel net hartseer en lus vir niks. Dit is of jy in ʼn donker grrrrot is. Daar is so baaie seer binne in jou. Daar’s nog ʼn stuk, af.

Maar op ʼn dag voel jy die son skyn op jou snoet, errr ... neusie. Dan sal jy weet soos ek geweet het: Ek het al die stukkies hartseer verloor – die rou is oor. Dan is jy sterker. Net soos die luiperdboom wat net die regte stukkies bas op sy tyd afgegooi het. Nou kan jy weer vir ander tiere help wat iemand spesiaal verloor het. Hoe? Vertel hulle van die luiperdboom.

Maatjie, as jy steeds hartseer is en voel jy soek ʼn rrrrêgte vriend wat jou sal help om die stukkies af te gooi, skakel die nommer wat in my pensie weggesteek is. Kyk net daar waar my stem uitkom. Of kry ʼn grootmens vir wie jy kan vertrou, miskien ʼn onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Maar weet jy, daar’s een ding wat ek en jy nie kan verloor nie. Jy laat my spesiaal voel en dat iemand omgee. So, Tumi sê net: dankie.

Geselsie 37 [Tiersterre]

Hallo, my speelmaatjie. Ek is Tumi en ons het lekkerrrr tye saam. Daar is iets waarna ek elke dag uitsien. Ek sien baaaaie uit na ons geselsies. Maar sit my nou op ons storiebank, dis reg, jou rrregterknie. Ek wil jou oor ons tiere vertel.

Ons kom nie so veel buite in die oopte nie. Ons hou daarvan om in die diep bos te woon en te speel. Maar ons kleiner tiere bly maar naby die lêplek. Ons gaan nie in die diep woud in nie. Daar’s dit doooonker en gevaarrrrlik. Ons weet nie wat vir ons lê en wag ágterrrr daai boomstomp nie. Maar, maatjie, moenie bang word nie. Want ek wil jou vertel van ʼn baaaaie spesiale nag.

Een nag het ons tiertrop uitgegaan. Ons het net so lekkerrr saam geloop toe … skielik was daar nie meer boomtakke bokant ons koppe nie, ook nie boomtoppe nie. Ons was in ʼn oopte – niks bome of bosse nie. Ek het opgekyk en wat het ek gesien? Sterrrrre, baaie, baaaaaie, sterretjies, grotes en kleintjies, soos helder ligte wat in die lug hang. As ek dit moet tel, nè, sal ek al die pote moet gebruik van ons trop en van al die tiere in ons bos. En dan sal dit nóg nie genoeg wees nie, nè?

Wanneer jy kans kry in die nag, en dis veilig, of grootmense is daar, gaan buite toe. Kyk op na die sterrre. Vat jou poot, errr ... vinger en teken lyne in die lug tussen die sterre. Dit maak darem mooi vorme, nè?

Ons het al daai baaaie en mooi ligte in die lug gesien. Toe het my pa, Tandile Tier gesê: “Kyk, Tumi, dit wys ons is deel van iets groters.” Hy het met sy groot poot gewys en ek het gekyk. “Lyk soos die kolletjies op ’n tarentaal, of soos sandkorreltjies op die strand,” het Pa gesê. En weet jy, toe ek opkyk na die sterre daai nag, wat het ek gesien? Kan jy raai? Sê maar in my linkeroor. [stilte] Mmmm, dit ook.

Maar weet jy, ek het dinge gesien waarvan ek droom: “Eendag sal ek hierdie goeters hê,” het ek vir myself gesê. Het jy ook dinge waarna jy uitsien? Fluister maar, hier in my regteroor, dat ek hoor. [stilte]

Oooo, dis mwaaauuooi. Rrraaait. Hou my nou naby jou. Dan vertel ek jou. Sommige dinge waarna ek uitsien, kan soos in sommer nou gebeur. Soos dat jy my een van daardie grrroooot tierdrrrrrrukke gee. [stilte]

Aaaaa … ooeeeee … tierrrrplesierrrprrrr [gaan oor na spin]. Maar, weet jy, ander dinge is nie vir vandag nie ... ook nie eens vir môre nie. Dit lê nog verder vorentoe. Dis soos ons tiervakansie op die groen graspolle naby die grrrrroot blou watergat by die rivier se drrrrraai. Vakansie beteken daar’s nie bosskool nie. Ons kan sommer heeldag speel – in die water en [opgewonde] partykeer ry ons op ʼn geel bamboesflot (wat so op die water dryf). Ek sien sommerrrr baaaaie uit na hierdie pret elke somer. Sien jy ook uit na ʼn vakansie in die somer? [stilte]

Maar weet jy waarna sien ek ook uit? My oom Thabo ry ʼn supertiermobiel (vir groot tiere). Dit is geel met swart strepe en maak so ʼn grrrrrrommm-geluid as dit ry. Ek het so ʼn tierfiets (vir kinders) in die boswinkel gesien. Dit is ʼn tiermobiel, maar net vir kleiner tiere soos ek. En dit maak ʼn mooi purrrrrr-geluid.

Weet jy, maatjie, ek spaaar nou ál my geld (ai, niks tiertoffies nie). Eendag gaan ek my eie tierfiets hê. En wanneer ek so groot soos oom Thabo is, sal ek my eie supertiermobiel ry, net soos oom Thabo. Maak nou jou ogies toe. Dink aan jou spesiale droom. [stilte] Rrraait, wil jy dit met ʼn maatjie deel? [langer stilte] Mmmm.

Ek het saam met my oom gegaan toe hy sy supertiermobiel gekry het. Hy het vir Mnr Tumelo Tier, die winkel-oom, gevra: “Wat is die waarborg op hierdie mobiel?” Maatjie, dit was vir my ʼn nuwe woord. “Waarborg, oom Thabo?” Hy verduidelik: “Tumi, dis soos ʼn grrroot belofte wat sommer baaaie lank hou. Mnr Tumelo het beloof dat my fiets vir 20 Tierjaar sal hou voordat dit breek.” Toe sê ek: “Waaarw, dis ʼn laaaang tyd, soos vir altyd.” Maar toe vertel oom Thabo my van ʼn nog grrrrooooter belofte wat nog laaanger hou.

Sit my naby aan ons geheim-oor, jou regteroor. Ons HBV, Heeel beste Vrrrriend, Jesus, vertel ons van Vader God se spesiale waarborg. Dis ʼn belofte van hoe lank tiere, errr ... mense gaan hou. As jy Jesus aanneem as jou HBV, dan word Hy jou HBVE, jou Heel beste Vriend vir Ewig. En dan is jy ook deel van iets wat baaaaie grrrrrooot is. Jy kan al klaar deel wees van Vader God se lewe. Jip, NOU. Jesus het in Johannes 17:3 gesê: Wanneer jy aan Vader God behoort, en Jesus is jou HBVE, kan jy vir altyd gelukkig bly. Want Vader God sal dan by jou wees, virrrr eeeewig.

Onthou, as jy oor jou drome wil praat, kan jy dit sommer nou doen. Skakel net die nommer wat in my pensie weggesteek is. Kyk net daar waar my stem uitkom. Of kry ʼn grootmens vir wie jy kan vertrou, miskien ʼn onderwyser of berader, om oor hierdie dinge te praat.

Rrrrraait! Jy kan nie die sterre tel nie, maar jy kan my strepe tel. Kom ons tel saam: Een, twee, drie, vier, vyf, … ZZZZZZZZZZZZZZZ [standaard snorkgeluid]

Geselsie 38 [Veilige tier]

Hallo weer daar. Dis Tumi, jou tier speelmaatjie. Onthou jy my nog? Natierrrlik onthou jy my. Ons is rrrrêrig naby mekaar, jy weet, soos jy’s my SVV – my spesiale vrrriend vir altyd. Ek voel of ek jou enigiets kan vertel. Of jou enigiets kan vrrrra. Is jy ʼn kind van Vader God? Weet jy hoe om vir altyd gered te word? Kom ons praat bietjie hieroor. Maar eers ... hoe begin ons ons geselsies? O yaaaargg. Gee my ʼn lekkerrrr tierdrrrruk. Hou my styf vas. Kan jy my pels ruik ...? [stilte]

Hoe rrrruik ekke? [stilte]
Oooo?

Sit my nou op ons storiebank – jou rrrregterknie, onthou jy nou? Maak jou ogies toe en rrrruik waarvan ek jou nou wil vertel. Jaaaarrr, ruik [snuif in die lug], ruik rook, digte rrrrook … wat [hoes] jou laat stik … en jy voel jy kry nie asem nie … Rrrruik jy dit? Toemaarrr. Toemaar, ontspan nou. Maak jou ogies oop. Ek wil jou vertel van my maat, Tholakele Tier.

Hierdie tier is altyd in die moeilikheid. Eendag is hy in die veld en toe … was daar rooook oral om hom. Soos in: hy kon nie asem kry nie. Tholakele was in ʼn weghol veldbrand vasgekeerrrr. O nee! Maar, luister … net toe hy wou opgee, sien hy dit.

’n Gedaante kom deur die rook. Waaaat? Dit was ons groter tiervriend, Themba Tier! Themba het binne-in die vuur gespring! Hy tel vir Tholakele op en dra hom uit. “Sjoe, dit was amper,” sug Tholakele [tier sug]. Maar toe sien die ander tiere dit. Net onder sy elmboog. Tholakele probeer dit nog wegsteek. Maar … daar sit die vuuraansteker!

“Haaairrrrrg!” brul die ander tiere. “Wat’s dié, hê? Jy’t die vuur begin. Jy’t met vuur gespeel. So, dit sal mos jou eie skuld wees as ʼn slegte ding met jou gebeur.” “Dis reg,” sê Tholakele Tier en hy glimlag. Ons sien net sy wit tierrrtande skitter in ʼn gesig swart van die rook en sy geskroeide snorrrbaarde. “Ja ek weet,” sê Tholakele, “maar nou is ek gered. En dis nie oor wat ek gedoen het nie, of omdat ek ʼn soet of stout tier was nie.” Hy tik op sy hartjie. Kan jy wys maar jou hartjie sit? [stilte]

Jaarrggg, dis net die plek. Rrrraait. Kom ons hoor wat Tholakele toe sê: “Ek is so dankbaarrr. Ek’t net gedink dis die einde van my en my tierstert. Maar toe vind die vriend my. Nou is ek ’n nuwe tier. Nou is ek ’n geredde tier.” En Tholakele Tier kan nie ophou glimlag nie. En hy hou aan om die ander tiere om hom te vertel.

Weet jy wat Tholakele se naam in ons taal beteken? [stilte]

Tholakele beteken: “gebore” of “jy’s gevind”. Dis soos in: jy was verlore, en nou’s jy ’n nuwe tier, errr … mens. Kom ek vertel jou nou iets spesiaals. Hou my by ons geheim-oor, mos jou regteroor. Die manier om vir altyd gered te word, is soos wat ek nou gaan vertel.

Ons is almal net soos Tholakele Tier. Dis soos om uitgepluk te word uit ’n weghol veldbrand. Maar onthou wat het die ander tiere gesien: Tholakele het met vuur gespeel. Dit was sy eie skuld. Partykeer speel ons ook met vuur. Ons doen dinge wat ons weet: dis verkeerd. Ons maak ander tiere seer. En ons maak Vader God se hart seer.

Oo, ons wil graag goeie, gawe tiere wees. Maar ... dis so moeilik. En dan is dit net soos in: nou gee ek nie meer om nie. En dan is dit soos om in ʼn vuur vasgekeer te wees. Ons het die vuur begin. Daar’s net rrrrook ... ons kan nie asem kry nie. Dis wat ons sonde noem.

Maar net soos Themba vir Tholakele gered het, is Jesus daar om jou ook te red. Dit is Jesus, Vader God se Seun. Hy vat jou weg van daardie plek waar jy net sleg voel en later nie meer omgee nie. Jy kan hieroor lees in jou Bybel, in Titus 3:3-4. Hoekom is Vader God se goed vir ons? Omdat Hy rrrrêgtig omgee. Hy gee om vir almal op aarde. Daarom het Vader God sy Seun, Jesus, gestuur wat sy lewe gegee het om jou te red. Hoe voel jy daarrrroor? Sê weer – in my regteroor ... [stilte]

Sit my nou weer op jou skoot. Jy kan nou met Vader God praat. Sê hierdie gebed: Vader God, ek weet ek doen slegte dinge en maak ander seer. Maar dankie dat Jesus sy lewe gegee het om my te red. Ek wil graag u kind wees. Ek wil ander mense vertel hoe U vir ons lief is en ons vir altyd gelukkig maak. Amen.

En nou? Jy kan sekerrr wees jy is rrrêrig ’n kind van Vader God. Hoekom? Dis omdat Vader God omgee. Hy gee jou ’n nuwe kans. Om gered te wees, is soos wanneer iemand jou uit ’n vuur wegpluk.

As jy verder oor hierdie dinge wil gesels, skakel net die nommer wat in my pensie weggesteek is. Kyk net daar waar my stem uitkom. Of kry ʼn grootmens vir wie jy kan vertrou, miskien ʼn onderwyser of berader, om oor hierdie wonderrrrlike dinge te praat.

Oriëntering vooraf

Oriëntering vooraf

Dit is belangrik om te onthou: Hierdie teks dra hoofsaaklik Christelike lewensvaardighede volgens Bybelse steunpunte oor aan ʼn kind (waarskynlik getraumatiseerde een).

Nie bekeringsmiddel nie: Dit is dus nie bedoel as metode vir bekering nie, soos stappe om ʼn kind na Christus te lei. Die 38 “geselsies” is geskep as onafhanklike eenhede waarop die kind volgens eie keuse kan inskakel en telkens ʼn ander vaardigheid internaliseer vanuit ʼn Christelike perspektief deur Bybelse riglyne. Die eenhede hou wel feite en inligting uit vorige “geselsies” in gedagte. Dit probeer egter nie om ʼn enkele, basiese tema na te spoor nie, wat meestal die geval sou wees met geskrewe teks, soos ʼn storieboek.

Nie wondermiddel nie: Die speelding en spelertjie is sleg ʼn terapeutiese instrument. Dit kan individueel of tydens berading gebruik word om die kind daar en dan te begelei en ondersteun. Die geselsies en stories is slegs aanwysers (“klein tiertreetjies”) na genesing deur bv die siklus te breek, bewusmaking, of om nuwe vaardighede aan te leer. Dit kan (en mag) egter nie as sodanig die probleem probeer oplos nie. Veral by die ingewikkelde temas soos seksuele molestering, trauma, vergifnis en rousmart, is dit noodsaaklik dat professionele ingrype geskied. Daarvoor is byvoorbeeld die noodnommers op die spelertjie in die tier se pensie. Die kind moet egter persoonlik by die toepaslike berading uitgebring word.

Die strategie en struktuur
Tumi Tiertjie, die storieverteller, word as beradingsinstrument ingespan, maar tree nie self as berader op nie. Die kind leer en word begelei deur Tumi se avonture en sy misstappe wat belangrike sake betref.
Tumi die karaktertjie het sy eie verwysingsraamwerk as tierwelpie. Só sien dit, praat met en benader die kind as speelmaatjie, maar en ʼn tiertjie (of ʼn “menswelpie”) Hierdie tegniek is gebruik om egtheid in die interaksie te verseker.
Sommige aspekte of temas wat die teks oordra, kan dalk ʼn probleem skep of vreemd vir bepaalde kulture wees. Die voorstel is dat die uitsonderings nie ʼn algemene “wetmatigheid” gemaak word nie. Hierdie aspekte moet eerder verduidelik of volgens die konteks aangepas word.
Hou in gedagte dat die “geselsies” oor lewensvaardighede ook op selfbemagtiging fokus, wat in veral konserwatiewe kulture probleme kan veroorsaak (bv selfbemagtiging en selfhandhawing). Gevolglik word voorgestel dat die teks, indien nodig, by die konteks aangepas word.
Al is die “geselsies” slegs genommer, word verskuilde titels in hakies voorsien om die temas handig te struktureer, indien ʼn inhoudsopgawe vir bemarkingsdoeleindes opgestel moet word.
Die herhaling van verskeie aksies kan dalk onnodig, of vir lesers selfs irriterend voorkom, veral wanneer hulle die temas deurlopend hanteer. Maar hier moet onthou word dat kinders nie ʼn analitiese benadering het nie; hulle word bekendgestel aan en hanteer ʼn eenheid per keer.
Die stories (geselsies) ontwikkel en raak moeiliker, veral wanneer vlakke bereik word van meer ingewikkelde lewensvaardighede soos: mag, posttraumatiese-stres-sindroom, vergifnis, rousmart en welsyn.

Die opset en opvoering
Moontlikhede vir interaksie is by die geselsies ingebou (sommige kan selfs weggesny word, indien nodig) sonder om die storielyn te raak (bv. “ʼn drukkie per dag laat die trane wag”).
Die rusposes (stiltes) word gebruik om te korreleer met die voorgestelde bewegings en interaksie. Voeg bykomende pouses by indien nodig.
Ons boots tier-geluide na deur woorde wat bv. ʼn rrr bevat (soos “welpies errr kinders”).
Die teks sal die opnamespan en akteur begelei deur vet- of kursiefgedrukte stylvorms oor watter woorde om te beklemtoon wanneer nuwe inligting verskaf word, of vir inskerping.
Ons gebruik standaard emotiewe tiergeluide (bv. Prrr [spin] of Aaaa, ná ʼn tierdrukkie).
Die geselsies is gestruktureer en só beplan dat basiese vaardighede en kennis oorgedra en ingeskerp word (bv. linker-/regterknie of oor, kleure, getalle, of name se betekenis).
Die kinders word gefokus en oefen basiese dissiplines in deur kondisionering: hulle regterknie as “storiebankie” en regteroor as “geheim-oor”, ens.
Die eenhede is ook so gestruktureer en geprogrammeer om selfstandig te staan, daarom die herhaalde inleidings waar Tumi homself bekendstel.
Sekere opsies vir interaksie is ingevoeg (bv. krap die tiertjie se ore of tel die diertjie op die skouers). Die opnamespan moet uiteindelik besluit watter opsies die opname kan ondersteun of onderbreek.
Elke storie se titel is bloot funksioneel om die geselsies volgens temas te sorteer, maar kan ook as opskriffies gebruik word vir die onderskeie seksies van ʼn CD/DVD.
Gedurende die geselsies word bepaalde tiersêdinge gemunt (bv. Tiere wat net grom, groei nie.) Hierdie sêdinge kan vir bemarking ingespan word (bv. slagspreuke op allerlei produkte of plakkers, of vir reklamestukke).

Më shumë informacion

GRN has recorded a version of this script in 2 languages and dialects. See full list.

See different versions of this script in English: Southern Africa ▪ Spanish.