Matendwaa Mooyo Mutakatifu

D’abhîîlo

Hab’ari yeenwa usiido. Katîka utaratib’u ûwû nimukupejee kukwaabîla kuhusu mooyo mutakatifu ywa Wak’i aa mooyo. Lola fula îyî yûû katîka kitaab’u kya ranjyaa purple ikiwa ukusikîlîleeni. Bana olole fula îgî guya usikîle ubhina ûwû

Fulaa 1: Yîîsu ûlîdhini Binguuni

Matendo ya mitume 1:1-11

Loola picha îyedhini. B’wana Yîîsu mukupaale Izûûlû kûûka dunieeni kweeda Biinguuni. Weeri weyye (waa bira niiye) wîkazanyize kolola izûûlû. Yîîsu ni Wak’i d’ugha na wizie kûûka binguuni mpaka apo dunieeni miaka elfu bîîlî ilotie. Ubhyaazilwe ni b’ikira îkutanwee Mwaryaamu tauni ikutanwee Bethlehemu. Yîîsu itta molome konyiisa aka aadhini. Dagha chwee wamukoseiye Wak’i kwa kweera Gîla zao bîîbî. Wiryize madhambi. Adhabwaa madhambi ni mauti na kwita gagara naWak’i . Amû Wak’i ujhamie dagha chwee. Da’apejie wakweda muleeloni , addaa adhab’u. Yîîsu izie kûûcha adhab’u izûûlwaa madhambi yeeto. Adhab’u iyo ni mauti. Dagha wawîîwî wamuula Yîîsu kwa kumubheghelyeza musumari musallab’eeni. Dagha boto wamoone aka afiile musallab’eeni, amû weeri weyye wabhoto na walya wekumulubheeni iwolîa weemone mala ab’okie kûûka mautiini. Yeenu wakatinu iwo mala awabîle katîîni, " . . . mwakopokeya nguvu wakati mooyo mutakatifu awakumwiizela ; na mwakwita mashahid’i weemi kûûka Yerusalemu, na yud’eya chwee na Samariya, na hata mwishwaa Duniya." Baad’a kuwanyiiga amuri îye, Yîîsu edda mawinguuni akanu îlyaa okoone piicha îyye dhini. Siku mooza jwanukooya apo dunieeni Jwanukooya apo dunieeni akanu iyo kuwahukumu dagha chwee wa dunieeni . Dagha chwee wasikeele lagho , wakaamini na kumutii, wakad’ak’abha zawad’i kwa wak’i ya uzimaa d’aima.

Fulaa 2: Mooyo mutakatifu wizie na mulelo

Matendo ya mitume 2:1-12

Wakatinu iwo baad’aa Yîîsu îzie izûûlû Binguuni, Weeri weyye wasikelana kûlelana adda mooza nyubeeni ko’omba. Mooyo mutakatifu wa Wak’i awizeela akanu îlya Yîîsu îwa’ahid’ie. Saanu iyo kweena shauti kûûka Binguuni, kamaa llalla gûlû. Dagha woona jai kamaa lûlomi lwa mulelo. Lûlomi illo lwa mulelo lukatufa lûlomi mibhoto kamaa kak’aati ambao yokwedee kwa killa mûdû ûlyaa a’aminie. Wazalwa ni mooyo mutakatifu wa Wak’i na wad’abhela kualimela kuhusu ma’aj’abwaa ghirwa wak’i kwa kab’ila îge. Yîîsu killa wakati kiryaa aka îlya a’ahid’i; ûmûtûmi mooyo mutakatifu kwa dagha chwee walya wamutii na kumu’amiini.

Fulaa 3: Pita mukuhub’irelee Dagha

Matendo ya Mitume 2:13-41

Mooya mutakatifu awizela weeri wa Yîîsu naîge mûzî mûkûlû wa Yerusalemu inchyaa wayahud’i dhini.

wakati iwo kweena wayahud’i wabhoto naîge Yerusalemu, wa kûûka inchi tofauti. Weku’alimee lugha boto tafauti. Mooyo mutakatifu awaponya weeri wa Yîîsu ku’alima lugha izo chwee aka dagha wakusikela na kuelewa ujumbe kuhusu Yîîsu kiristo na lughaa kubhyalwa naayo.

Amû dagha îge wamanyûzoo kuwa weeri wa Yîîsu warhumie ûki. Kisaana momooza manab’ii akutanwee Pita, îîma aîme wali na manab’ii wagî ikûmu na mooza. A’alima na ummati iwo gyaaba, "Mwaale awa dawarhumie, aka mûkumamatee (think)." Pita awahub’irela lagho fai ya Yîîsu. Dagha boto wa’amiini mwabwaa Pita. Wab’atizwa kamaa isharaa kutakaswa dhambi. Wapokeya mooyo mutakatifu na wad’abhela kweera gîla za Yîîsu.

Fulaa 4: Kanisa lya kwanza lya Kikiristo

Matendo ya mitume 2:42-47; 1 Wakorintho 11

Siku iyo dagha boto kûûka Yerusalemu wamu’amini Yîîsu na wiita weeri weyye. Dagha îyye wapokeiye mooyo mutakatifu nijai wakolelana adda mooza kamaa mûzî mûkûlû na îyye dûû mwanzwaa Kanisa lya kiristo mooyo mutakatifu wa Wak’i. Kisaana dagha îyye wakatanwa wakiristo. Wakapanana mawaidha na kumanyanana. Killa siku nijai wakeeda musikiti mûkûlû û Yerusalemu. Naîge wakaomba gimusifu Wak’i wali. Weeri witiye mituume , Wawabarsiisa mwabwaa Wak’i. Wakiristo lîa waaza mizeeni kwao, adda wekûlyîî bhiito wali. Saa îge wakatûûna mikate gyîînwa ûki wakati wakûlya bhiito ma’aluumu bhikutanwee karamu. Yîîsu uamurishize weeri weyye kwiirya akaîyî. Halkuma iyo kab’ula asakusulub’ishwa, wakati ashukurie, alya bhiito na weeri weyye, ûcha mukate, autoona nusunusu na awanyiiga weeri weyye. Mukate yîî dalilyaa kuwa mîîlya Yîîsu uwakuvuvujwa musallab’eeni. Yîîsu lîa ûcha kikombe kya divai na awanyiiga weeri weyye wakûnwa. Divai iyo jakuwakumbusha sakame yeyye ipubhuj’ekie musallab’eeni. Yîîsu uwa’amurishize weeri weyye kwiirya aka îyye kwa kumuk’abhata.

Kwa hivyo kila mûdû a’aminie na kumutii Yîîsu B’wana iyîlîa jwakweera karamwaa Wak’i ya mwabwaa Wak’i waabie, "... guya uleele mukate ûwû na kûnwa kikombe îki, wakuk’abhata kûfa kwa Yîîsu mpaka wakati awakooza."(1 Wakorinthû wa kwaanza 11:26)

Fulaa 5: Mûdû yûû nnafa usanyisiisizwe

Matendo ya mitume 3:1 - 4:4

Siku mooza Pita na Yohana weeda Nyubaa Wak’I ko’omba. Mwaepi îîma babalaa kupacha naayo. Iyyî yîî nnafa tangu kubhyaalwa na daekutembee. Awatanya Pita na Yohana mapeeni. Pita amwabya ateeni, "Fedha wala dhahab’u danonaayo, amû jai nonaayo nakukunyiiga. Kwa iziina lya Yîîsu kiristo ywa Nazarethi, tembeya!" Pita amukiiba mokonwaa kûlûme mûdû iyo na amoponya kweema ayîme. Mara mooza maûlwaa Mûdû iyo na mad’we yad’iya na kûmûma. Edda Hekalu lya Wak’i dhini wali na Pita na Yohana. Ekutembeeni gihokola na kumusifu Wak’i. Dayîî pita amusanyisiisize mûd iyo. Imanyaa Yîîsu na nguvu za Wak’i za mooyo mutakatifu dûû zimusanyisiisize. Opokeiye zawadi boto kuliko mapeeni.

Fulaa 6: Mûlûme na mûka wakîdheene

Matendo ya mitume 4:32-36, 5:1-11

Mûdû îkutanwe Barnaba ûlyîza goode yeyye na Eeza mapeeni Kaniseeni ya kuwaponya masikiini. Mûka na mûlûme, wîkutanwee Ananiya na safira, wa’amuwa kwiirya aka mooza. Amî Ananiya akod’ela mîîlî iye na mûka weyye mapeeni yage nanias. Amuletela mapeeni bhit’ok’o Pita. Kisaana amukadhana Pita, Gimwabîla ni mapeeni chwee. Pita îmanyie kuwa akîdheene, Kisaana amwabîla Ananiya, "Ananiyaa, Wagîni shîîtani auzazize mooyo wewwe oloogo mpaka ukakadhanee mooyo mtakatifu na okod’ele mîîlî mapeeni yage opokeiye kûûka godeeni ? . daumukedheene mûdû amû Wak’i."

Saanu iyo Ananiya aabana aafa. Soro wîî îyegî wamûchûkûla weeda wamuzika. Saanu iyo Safira apacha. Daîmanyie jai imwitaheele Ananiya. Safira lîa amukadhana Pita kuhusu mapeeni. Dûû Pita amwabize katîîni, "Waakub’ali aka îpeeni ko’onja mooyo mutakatifu wa B’wana? Loola! Maûlwaa dagha ambao wamuzikie mûlûme wewwe yamumulangooni, na bwakokochokola wakweze b’aatiini uwelîa." Na kamooza aabana muchaagûlû maûlwaa Pita izûûlû na aafa.

Ni laazima tuwanyiige walya wanaa shida Amû tusumukadhane Wak’i au mûdû yeyote . Wak’i umanyie mafai na fikira bîîbî kweeto ase chwee.

Fulaa 7: Stiviin mukulwîîni

Matendo ya mitume 6:1 - 8:3

Loola! Kikundi kya dagha wamukumutaye na majiwe mûdû akutanwee stiviin. Iye kirya ghiryo kamaa muzee ywa Kanisa, Giwaponya masikiini naîge Yerusalemu. Îkubarsiise mwabwaa Wak’i na laazima, na kwirya miuj’iza kwa uwezwaa mooyo mutakatifu. Amû Wayahud’i wagî wamupiinga. Wamûcha stiviin wamweeza kotiini na kumwekeleela kuwa akumunyiinyaane wak’i na aku’alimelee ologo kuhusu mwaabo weyye. Amû stiviini da’alamie, Izûûlwa Wak’i imunyiigie uweezo kûlûtela mooyo mutakatifu. Stiviin awabîla Wayahud’i kuwa wîîmuleele Yîîsu ambaye îyizie kuwapa dagha uziima d’aima. Wayahud’i wakalala saana mpaka wamûcha Stiviin wamunuudîla b’aatiinyaa mûzî mûkûlû na kud’abhela kumub’aya na maj’iwe. Mala wîî mub’ayee na maj’iwe, Iye a’omba, "B’wana Yîîsu, opokeye mooyo weemi." Ghama afiile, Aleela saana, "B’wana, usuwekeleele madhambi dagha iyye." Dagha iyye wamub’aiye Stiviin, Wabhidha maghuo yaao nadhinyaa maûlwaa mûkûlwaa muyahud’i munyai îkutanwee Sauli. Ashuhud’ia kûfa kwa Stiviin.

Hata aleelo dagha wanahaj’aa hishima na kumutumikela Yîîsu, wakadhanyizwe ni dhagha wawîîwî. Amû Wak’i na mooyo mutakatifu da’akuwasia, Hata guya dagha wawakuwuula.

Fulaa 8: Wasafiri Wa Kûûka Ithiopia

Matendo ya mituume 8:4-8, 26-40

Siku iyo Sauli na ma’ad’ui wagî wa kanisa lya kikiristo wad’abhela kuwanaseesa walya wa’aminie naîge Yerusalem. Wabhoto wabak’ata kûûka mûzî iwo dhini.

Mûdû îkutanwe fillip edda muzî mûkûlû wa Samaria. Naîge awabîla dagha boto lagho fai kuhusu Yîîsu na wabhoto wa’amiini. Kisaana, Kûlûtîla Malaika, Wak’i amwabîla fillip akweeda na gîlaa bhadharhi ikweedee Yerusalemu mpaka. Filip amutii Wak’i. Piicha yedhini tomokomonee Mûdû mashuhuri saana ywa kûûka Inchyaa Ithiopia. Îkusafirii na mokokoteeni weyye wa Farasi. Îkosomee mwabwaa Wak’i kuhusu mûdû awakunasaawa akabîîbe saana, Amû waithiopia Dawaelewie kosoma iko. Mooyo Mutakatifu wa Wak’i wamwabya Filip akweeda farasi yeyye dhini. Filip ayooya edda iyîge asikîle Mûdû iyo akosomeeni. Ad’abhela kuwa’akîkîla Waithiopia kuhusu B’wana Yîîsu ambaye Wak’i amûtûmie. Waithiopia iwo wapîîja iwolîa kumweera Yîîsu. Wakati wekusafiri whali amwabîla filip, "Loola, Apo kuna maazî. Wageeni nisakud’uuna nib’atizwe?" Filip amub’atiza muithiopia agalîîle inchi yeyye dhini na shoobha golo. Filip a’endelea kuhub’iri lagho fai tauni boto.

Kamaa filip, Laazima tutii na kuwa na kubarsiisa wagî kuhusu Yîîsu, kisaana aka wakumu’amini na kwiita na uziima d’aima.

Fulaa 9: Maonwaa Pita Kwa Wanyaama

Matendo Ya mituume 10:9-18

Siku mooza Pita eeda nyuuba izûûlû ko’omba. Iye akalala na peeja jayaa kulya. Wakatinu iwo ona maono ya aj’ab’u , yûkie kwa Wak’i. Oona Tarab’ala likoolo lyûkozee kûûka binguuni linaa killa aina munyama mibeeni. Shauti yamwabîla Pita, "ûkela izûûlû, Pita. Ula na ûlye." Pita yîî muyahud’i na sheriyaa wayahud’i ikaaba ikatîîni wanyama awoone iyîge yûû nnaj’isi dawafaiye kuleewa. Kisaana Pita alimmana, "D’ugha Daam, B’wana! Taka danileele jai yûû haraamu ama nnaj’isi." Kisaana shauti yaaba yatîîni, "Usutane jai yoyote haraamu Wak’i aitwaarishize." Îye igheghelekie mara dato na tarab’aala lyochwa kweeda Binguuni. Mala Pita ashengawee maana maono iyo, Mwaale watato waaza wakumutukureeni.

Fulaa 10: Laagho Fai kwa mataifa chwee

Matendo Ya Mituume 10:1-8, 19-48

Mwaale watato waaza kûûka tauni îge na wetomilwe ni mûdû atanwee kornelias. Kornelias yîî mûkûlwaa amyaa Roma. Upîjie kumuhishimu na kumutumikela Waki. Malaikaa Waika amufumîla na kumwabîla akweeda amutukure Pita. Wayahud’i wakawoocheza Waroma kuwa yûû manaj’iisi, Amû Wak’i amûnyiisa Pita na maonooni kuwa asamutana mûdû yoyote kuwa yûû nnaj’isi.

Wak’i akub’ali dagha kûûka killa inchi walya wakumulameeni na kwiirya mambo mafai. Pita eeda na mwaale iwo nyuuba asikari iyo ywaa. Ghama Kornelias amoone Pita, aabana muchagûlû maûlwaa Pita izûûlû na kumu’ab’ud’u, amû Pita aaba atîîni, "Emma aîme . . . Emi ni mwanad’amu tu . . . Ayaa nikooze wageeni unisekeene?" Kornelias amwabîla Pita kuhusu Malaika. Kisaana Pita amwabîla Kornelias kuhusu Yîîsu ambaye awabîîle dagha kuhusu Wak’i. Kornelias na mûzî weyye wamu’amiini Yîîsu, Wapokeya mooyo mutakatifu Wa Wak’i na kwiita mutamishyaa Wak’i.

Wak’i ujhamie dagha chwee, Wiite wakab’ila eeza , goosa ama rangi. Yîîsu daizie ko’okowa wayahud’i ipeeka . upeejie kunyiiga dagha chwee uziima d’aima. Mukupeeje mataifa chwee yakumu’amiini na kumutumikeela.

Fulaa 11: Pita mu Kifuungooni

Matendo ya mituume 12:1-11

Haywaa wayahuud’i, Herode, Kisaana ad’abhîla kuwanaseesa weeri wa Yîîsu, Kanisa lya kikiristo. Apîîja Nab’ii Yak’oobho akuulwa, na amweeka Pita kifungooni. Halkuma mooza Pita afuugwa na cheeni bîîle, îweezi katîkatî ka ma’asikari. Saanu iyo malaika amulamocha Pita na kumwaabya, "Haraka b’ula,!" Nakamooza cheeni zamu’arhoka Pita mikonooni. Amweerela Malaika iyo b’atiinyaa prizon. Getyaa prison ya’arhoka iyye mweenye, na dakunaa mûdû awemyize. Pita amanyûzoo iyo chwee yûbhiloosa, Had’i atumie b’atiini gîleeni na Malaika iyo asukaana.

Fulaa 12: Pita na sawera zeyye za maombi

Matendo ya mituume 12:12-19

Wakatinu iwo mala Pita afumie na kifuungooni, eeda j’erunuma nyuuba mwaryaamu thini, yîî ininaa momooza manab’ii. Wabhoto walya wa’aminie wîî iyîge halkuma iyo, Wîkomo’ombeele Pita. Pita ayoga mulangwaa kupacha b’atiini, kisaana mutumishi ywa mudurha îkutanwee Roda eeda abana mulango. Ghama asikeela shautyaa, da’abanie mulango gula ayooya eeda kwabîla dagha, "Pita mumulangooni!" Dawamu’aminie na wamwabya watîîni, "Wona maratu." Amû Pita a’endelea koyoga mulango. Ghama wabanie mulango wakamoona îme îyege, Washîngawa saana. Pita awabîla aka Wak’i allimmene Maombi yeyye kwa kumuarhola kûûka kifuungooni.

Wa’amiini laazima wolelane adda mooza giomba. Wak’i nijai kasikela gilimmana maombyaa walya wamkumu’aminini. Yîîsu j’erunuma aaba atîîni, " ... guya anye waîlî apoa dunieeni mukub’aliene kuhusu jai yoyote monayofed’i, mwakugheghelelwa ni Baaba yeemi a Binguuni. Adda dagha waîlî ama watato woleleene adda mooza kwa izina lyeemi, Iyîge nimu wali niiwo." (Matt 18:19-20)

D’abhîîlo 2

Katîka piicha îzi bhit’ok’o niwakumwabîla kuhusu Mûdû akutanwee Sauli, Mûdû îiyege mala Stiviin îkulweeni. Kisaana Sauli a’amuwa kweeda Mûzî mûkûlû ûkutanawee Damaskas. Îkupîjee kuwakiiba walya wa’aminie, na kuwîîka kifungooni naîge (take) Safarhiini mambwaa aj’ab’u yitaheka.

Fulaa 13: Mwaangaza na shauti kûûka Binguuni

Mateendo ya mituume 9:1-9

Mwaangaza mûkûlû waaka kûûka Binguuni na Sauli aabana muchagûûlû. Shauti ya’alima yaaba yatîîni, "Sauli, Sauli Wagîîni ûkuninaseeseni?" Sauli ûza atîîni, "Uwe ni ani, B’wana?" Shauti yalimmana yatîîni, "Emi ni Yîîsu, Ambaye ûkumunaseseeni, ..." Mwaale waa wali na Sauli iwolîa waisikela shauti iyo, amû dawoone jai yoyote. Sauli ûkela izûûlû, amû yîî balla. Mwaale iwo yawab’idhi wakumukiiba mokono wamweeze mpaka mûzî mûkûlû wa Damaskas. Kwa mud’aa siku dato Sauli ita balla. Da’ekolyeeni wala konwa. Oo, Sauli yîî muj’auri saana kwa weeri wa Yîîsu. Amû Wak’i kad’uuna ku’anya mûdû yoyote God.

Fulaa 14: Balla Sauli na Ananiya

Matendo ya mituume 9:10-20

Apo tomokomoone Sauli yûû balla nyuuba mibeeni naîge Damaskas. Wak’i amûtûma mûdû akutanwee Ananiya kweyye. Ananiya yîî mu’amiini na mweeri ywa Yîîsu Kiristo. Iye îmanyie kuwa Sauli irize mambo mawîîwî ya hatari kwa daghaa Yerusalemu. Anania, J’apokuwa, amutii Wak’i na kweeda kwa Sauli. Anania amwabya Sauli atîîni , "Abeleesa; Sauli B’wana Yîîsu, Ambaye îkufumele gîleeni mala wîîkozeeni apo – Unitomie emi aka ûkud’uuna kona cheena na uzaazwe ni mooyo mutakatifu." Anania amwekeleela mokono Sauli na uballa wa sauli wamusiya saanu iyo. Apokeya mooyo mutakatifu kûûka kwa Wak’i na ab’atizwa konyiisa dagha kuwa sasa iyye yûû mweeri ywa Yîîsu. Kisaana Sauli eeda kwa Wayahuu’di na kuwabîla kuhusu Yîîsu.

Kamaa Ananiya laazima tumutii Wak’i na tusillame dagha. Kisaana Wak’i jwakututumia ase kuwabîla dagha îge akaa ko’okoka.

Fulaa 15: Kanisa lya ma’ombi lyawatoma mamishonari

Matendo ya mituume 11:25, 26, 13:1-3

Katîka muzi ikutanwee Antioki, Kikundi kikûlû kya wa’amiini waaza aada mooza ko’omba Wak’i. Kikundi îki kikûlû kya dagha ni Kanisa lya Antioki. Wakatanwa Wakiristo. Sauli eeda na Barnaba kubarsiisa dagha naîge. Siku mooza bhiongozi wa Kanisa wafuuga na ko’omba wali. Mooyo mutakatifu a’alima niiwo aaba atîîni, "Watengee Barnaba na Sauli kwa ghiryo niwataneele." Wak’i upejie Sauli na Barnaba wakweeda kwa dagha takka wasakusikeela kuhusu Yîîsu. Mukuweza koona Sauli na Barnaba watorie na mad’we apo piicha îyye dhini. Bhiongozi wa Kanisa wawekeleele mikono na kuwa kuwaombela. Kisaana wawatûma Sauli na Barnaba kuhub’iri lagho fai ya Yîîsu biyya kolakola kûûka Antioki.

Mwabwaa Wak’i ukatubarsiisa, "Eddani duniya muziima na muhub’iri lagho fai kwa wanad’amu chwee." (Mark 16:15)
Katîka muzi ikutanwee Antioki, Kikundi kikûlû kya wa’amiini waaza aada mooza ko’omba Wak’i. Kikundi îki kikûlû kya dagha ni Kanisa lya Antioki. Wakatanwa Wakiristo. Sauli eeda na Barnaba kubarsiisa dagha naîge. Siku mooza bhiongozi wa Kanisa wafuuga na ko’omba wali. Mooyo mutakatifu a’alima niiwo aaba atîîni, "Watengee Barnaba na Sauli kwa ghiryo niwataneele." Wak’i upejie Sauli na Barnaba wakweeda kwa dagha takka wasakusikeela kuhusu Yîîsu. Mukuweza koona Sauli na Barnaba watorie na mad’we apo piicha îyye dhini. Bhiongozi wa Kanisa wawekeleele mikono na kuwa kuwaombela. Kisaana wawatûma Sauli na Barnaba kuhub’iri lagho fai ya Yîîsu biyya kolakola kûûka Antioki.

Mwabwaa Wak’i ukatubarsiisa, "Eddani duniya muziima na muhub’iri lagho fai kwa wanad’amu chwee." (Mark 16:15)

Fulaa 16: Paulo mukuhub’irii Kuhusu Yîîsu

Acts 13:4-52

Sauli na Barnaba weeda myîîzî mibhoto na bhijijini biyya kolakola n Barnabas. Yîînu wakatinu owo Sauli atenwe na izina lyeyye, Paulo. Watungana na dagha addaa nyubaa maombi ya nyubaa Wayahud’i, akanu îyye okonee apo. Wawabarsiisa gyaaba gyîîtîni, "Wak’i ywa daghaa Iziiraili wachala wa baaba na kuwirya taifa likûlû. Awanyiiga Nab’ii mûkûlû, Bhiongozi na Mamalimu. Wa’alimela kuhusu mûdû awakooza kuwa’okowa kûûka madhambiini. Iyye ni B’wana Yîîsu. Wakati Yîîsu îyizie, wayahud’i wabhoto dawîmu’aminie. Dawekuelewee iyye ni ani na dawekumu’ab’ud’uu iyye Wak’i amotomie." Paulo na Barnabas iwolîa wawabarsiisa dagha kuwa japokuwa Yîîsu dairize makosa, Uleelwe. Amû Wak’i omob’ochize kûûka mautiini. Da’awakûfa cheena.

Killa mûdû amu’aminie Yîîsu na kweeka imaani kweyye, ukub’alekie ni wak’i, na uhusiano weyye na wak’ i bwakwaita sausau. Amû walyaa wakweeke shaka na kucheka mwabwaa Wak’i wa ud’ugha, bwakuadhib’iwa ni Wak’i. Wayahud’i wage na dagha boto wa mataifa yage waamini lagho îyye, na makanisa mabhoto, amû wagî dawa’amini.

Dagha dawakutu’amiini ase guya tokuwabîlee kuhusu Yîîsu. Amû Wak’i mukupeeje killa mûdû akusikeela na kuamini lagho fai ya Yîîsu na ko’okoka.

Fulaa 17: Wak’i amulongoza Paulo cheena

Matendo ya mituume 16:6-10

Baa’da miaka ilotie Paulo ayatembeela Makanisa aya cheena. Aaza na mwaale wagî , wali na mûdû akutanwe Sailas. Wîkupejee kweeda inchi îge ya Bithiniya, amû mooyo mutakatifu wa Yîîsu dauwaruhusiize wakweeda. Halkuma iyo Paulo ona maono. Namaononi ona mûdû kûûka inchyaa masedonia amwabîle katîîni, "Jûû mpaka masedonia na otoponye." Saanu iyo Paulo îmanyie kuwa Wak’i amuteene akweeda Masedonia.

Wak’i jwakuwalongoza walya wanafed’yaa kumweera Yîîsu. Wakati ûgî kawalongoza na bhiloseeni ama na maonooni, amû Wak’i nijai katolongoza kûlotîla mwaabo ûkitab’u kyeyye dhini, Bibiliya, na kûlotîla ghirwaa mooyo mutakatifu mioyo yeeto dhini. Wa’amiini laziima wamwabye Wak’i akuwalongoza kwa killa jai wakuiryeeni. Laziima wamu’amiini na komonyisa akaa kumuhishimu.

Fulaa 18: Paulo na Silasi in the Earth

Acts 16:16-35

Paulo na Sila wamuhishimu Wak’I na weeda filipi naîge Masidonia. Naîge wawabarsiisa dagha kuhusu Yîîsu. Kwa izina lya Yîîsu wahad’a beepo wawîîwî kwa mudurha. Aya yirya dagha wagî wakukalala na Paulo na Sila wabheghwa na kutaywa Kifungooni. Gamama wîko’ombeeni na kongoona gimusifu Wak’i naîge kifungooni. Saanu iyo kweena mutetemeko mokolo wa ardhi. Milango ya’arhoka na cheeni za wafungwa chwee zasololaha. Asikari amanyozoo kuwa wafungwa chwee wabak’atie. Anaha kwelikweli hata a’amuwa kuula mîîlî. Kisaana Paulo amutana, "Manya usaakula mîîlî! Tumu apo ase chwee!" Asikari iyo awaleeta Paulo na Sila b’atiini na kowooza, "Anye, Niwakwirya jeeza niku’okoka?" Walimmana, "Amiini B’wana Yîîsu kiristo, na wako’okolewa – uwe na nyuuba yewwe." Asikari na nyuuba yeyye witan a imaani kwa B’wana Yîîsu Kiristo na wita shoobha boto. Asikari awanya Paulo na Sila na ghama lyeezie aweka huuru. Weeda lyaao kamaa daghaa waa huuru. Guya wakati yûû mûmûlolo laazima tumusifunu Wak’i.

Guya tumuaminie na kuhishimu mwaabo weyye, Tuwakumutumikela adda yoyote toodhini.

Fulaa 19: Paulo na madhab’ahu ya sanamu

Acts 17:16-34

Piicha îye dhini Paulo mokololee madhab’ahu. Mahandishi yeyye dhini yamaanishiz 'Kwa Wak’i asakumanyeekana.' Madhab’ahu lyeeme mûzî mûkûlû wa Athens. Kuna masanamu wabhoto, Izûûlwa daghaa Athens waka’ab’ud’u masanamu ya killa aina. (Guya dagha wagheghezie jai na kui’ab’ud’u, b’asi iyo ni sanamu yaao). Dawamanyie Wak’i ywa ud’ugha na akuishii. Mwaalyaa Athens wapîjie kumanya kuwa jai Paulo îkuibarsiiseni, Kisaana awbîla atîîni, "Daghaa Athens! Nimukoone kuwa kwa killa aka muwa diini saana. Kweeto ase nitembeiye biyya chwee na noona akafai biyya mokuab’ud’uuni, hata noona madhab’ahu adda îyye: Kwa Wak’i asakumanyeekana. Kwa hivyo jai mokuiab’ud’uuni kamaa jai isaakumanyekaana niwakumwabîla what. (Sasa ninafed’yaa kumwabîla kuhusu Wak’i,(ûlyaa musakumumanya.)" Paulo awaabîla kuhusu Wak’i ywa ud’ugha ambaye agheghezie killa jai. Iyye ni Wak’i ywa Binguuni na dunieeni. Da’akuishii Hekaluuni litorilwe na mikonwaa mwanad’amu. Paulo awabîla kuwa wakud’uuna kumumanya Wak’i kûlûtela B’wana Yîîsu, ambaye Wak’i amob’ochize kûûka mautiini.

Mwaale wagî wamucheka Paulol, amû wagî wapîîja kumanya mabhoto kuhusu Yîîsu kiristo na wagî wîizie kumu’amiini.

Yîîsu Kiristo ni mwookozi ipeeka. Dakunaa miungu yoyote au diini ambayo iwakuwaokowa dagha kûûka madhambi yaao dhini (Acts 4:12).

Siyaani twiite kamaa Paulo na tumu’amiini B’wana Yîîsu. Guya tumu’amiinie, Tusullameeni kuwabîla dagha kumuhusu, Aka iwolîa wakud’uuna kumutumikela. Kisaana aka wakud’uuna kutayarisha mîîlî kakozee apo dunieeni wakati awakuwahukumu dagha chwee.

Fulaa 20: Paulo mukwezwee Kotiini

Acts 18:1-17

Akanu îyye okonee piicha îyye dhini, Paulo mumashakeeni. Mumûzyaa Wakorintho. Kweena daghaa wawîîwî saana mûzî iwo dhini. Wayahuud’i wa naîge Korintho iwolîa wamupinga Paulo, Izûûlwa awabîle kuwa Yîîsu yîî Kiristo (Messiah). Halkuma mooza B’wana a’alima na Paulo aaba atîîni, "Usullame;” endeleyanu kwaaba, manya usakullama. Maana emi nimu nuuwe, na dakuna mûdû awakukuvamia na akuumize, izûûlwa nina dagha boto mûzî ûwû dhin." Kisaana Paulo akagî Korintho biyya abarsiisize dagha Paul, na wabhoto wa’amiini mwaabo weyye. Amû wayahuud’i wîkumupiingee wamoneela wiivu saana. Siku mooza wamuvamiya Paulo na kumweeza Kotiini. Wamushitaki na kwaaba kuwa akuarsiise mafundishwa oloogo. J’apokuwa, Gavaana da’awasikeleele gulaa awahad’ela b’atiinya Koti. Iyeege b’atiini Kotiini wayahuud’i iwo weenye hasiira, wamubhegha kiongonzi ywa wayahud’i ambaye iyelîa amu’amiinie Yîîsu. Amû Paulo ab’ak’ata asakuumizya na a’endelea ku’alimela kuhusu Yîîsu, Hata ba’ad’aa kupiingwa iko chwee.

Fulaa 21: Ma’asikari wamuokowa Paulo kûûka kwa ma’ad’ui weyye

Matendo ya mituume 21:1 - 22:24

Paulo agala kweeda kolola makanisa yatorilwe rhîfu. Awapa mooyo wa’amiini wakuendelea kumweera Yîîsu. Wa’amiini wagî wamogogola Paulo asakoyadhini Yerusalemu cheena. Wîmanyie ma’ad’ui weyye wabhoto wîî naîge na kuwa winafed’yaa kumuula. Amû Paulo aaba atîîni, "Emi nimutayari hata ikakufuugwa, amû hata kufeleela Yerusalemu kwa izina lyaa B’wana Yîîsu." Ghama atumie Yerusalemu, wayahuud’i wakusanya dagha wakumupiing. Kikundi wad’eema kumuula iyîge gîleeni. Ma’asikaryaa Roma wamochomola Paulo mikonwaa kikundi ikyo kinaa wanaa hasiira. Paulo eeda îîma b’aatinyaa mulangwa ma’asikari. A’alima na dagha. Amû wad’abhela kukuya , "Tumuleeni! Da’afaiye kuishi!" Ma’asikari yab’idhi wakomocha Paulo wamweze prison wamuokowe na dagha iyo. Paulo da’ekullame kûfa.

Emanyienu dhawab’u goolo ikumurhemeeni Binguuni kwa walyaa wakunasawe izûûlwa izina lya Yîîsu.

Fulaa 22: Paulo mukuhub’irelee dagha muhimu

Matendo ya mituume 23:11,25,26

Naîge Yerusalemu B’wana amufumela Paulo na aaba atîîni, "ûsefe mooyo! Aka unushuhud’ii emi naîge Yerusalemu, b’asi ni laazima ushuhud’ie naîge Roma." Bhiongozi wa wayahuud’i wamushitaki Paulo oswaa Gavaana ywa Roma na amweeza Paulo kwa Agripa Haywaa Wayahuud’i. Paulo da’ekullame mûdû yoyote. Amwabîla Gavaana, Hayu na mkaaza Hayu kuhusu Yîîsu. Awabîla aka Yîîsu amufumelee gîleeni mala îkweedee Damaskas na aka amûtûmie akweeda abîîle dagha lagho fai killa aada. Hayu Agripa îshawishizizwe kumu’amiini Yîîsu. Emanyie Paulo asakwirya makosa. Paulo ashitakiwa kwa mûkûlwaa Roma . Epîjikanee kushitakiwa kotiini Naîge. Agripa amuruhusu Paulo akweeda. Roma ni mûzî mûkûlû saana utawazilwe, Watawala muhimu saana, wakaishi naîge. Wak’i îîna mipango mifai na Paulo.

Fulaa 23: Paulo Muu Hatariini

Matendo Ya mituume 27:13-44

Ma’asikari wamûcha Paulo wali na wafungwa wagî wamweeza Roma. Wîpejikeene kusafiri na b’ooti nyai kutîîlela mwuu ûlya. Kwa siku ikûmu na nnaha mashuwa iyo ikibilwe ni mawîîzo makalî. Dagha wîî mashuwa iyo dhini wîkumanyûzû wawakûfa mashuwa iyo dhini. Malaikaa Wak’i a’alima na Paulo amwabya atîîni, "Manya usaakullama, Paulo. Ni laazima wîîme oswaa maj’arib’waa Kaisari (the emperor); na wak’i wiseene kala kukunyiiga uwe (kuku’okowa) maishaa iwo chwee wakutîlelee wali nuuwe." Saanu iyo mashuwa yaaza karib’waa mûzî yad’abh’îla kupaheka aada isaa dhina. Dagha wach’eha B’ahariini. Wagî wad’una kowela, wagî warharha’îla phipande bhya mashuwa iyo. Iwo chwee watuumaa salaama. Kûlûtîla aya tubarsiisize mîîlî, guya Wak’i ana mupangwaa kwiirya neeto, Ana nguvu za kutu’okowa ase kûûka hatariini.

Fulaa 24: Paulo kamaa mufungwa Naîge Roma

Matendo ya mituume 28:16-31; Warumi 8:38-39

Apo tumukomoone Paulo aa Roma. Ukîgi iyîge kamaa mufungwa kwa mud’aa miaka mîîlî. Iruhuseezwe kukaagî rumu yeyye ya kukod’isha na asikaryaa kirumi akumuleeda. Îkirya giwakarib’isha walya wizie kumutembeela. Kawabarsiisa kuhusu uhayumaa Wak’i na B’wana Yîîsu Kiristo. Paulo ahandika mab’aruwa kwa makanisa îyatembeele kab’ulaa asakukiibwa, kuwabarsiisa zaidi. Mab’aruwa aya yamu Bibilieni kwa dagha chwee wakosoma gîîla za Wak’i. Paulo utesekie saana kwa niab’aa Yîîsu (na injiili ). Îkirya gibhîghwa na kub’aywa na maj’iwe, jalla na da’ena biyya kuishi. Mwiisho ulwaa ni Waroma. Amû b’aruwa Îihandikiye d’iyooni kwa walya wa’amiinie, " . . . Nina imaani kuwa dakuuna mauti wala uziima, Malaika wala majiini, wala sasa au ba’ad’aye, ama uwezo wowote, wala ulaila au kiimo, wala jai yoyote kwa bhiumbe chwee, Bhiwakud’uuna kutwîka ase gagara na jhamyaa Wak’i, iyo ni Yîîsu Kiristo B’wana yweeto."

Wak’i kawanyiiga uweezo walya wa’aminie na kumutumikela Yîîsu Kiristo. Siani tumunyiige maisha yeeto. Siyaani tumutumikeele na ku’eneza lagho yeyye aka ulimweengu chwee wakumanya kuwa Yîîsu akutunyiigee uzimaa d’aima na Wak’i (gives).