Buku ra 7: Insa - Bwana na Nvushi

Mwanzo

Salama, marafiki zangu. Echi kitabu-chi tiwona na tisikira vinu vyema vya Insa Kristu vyasemire na vyatendire myaka mingi ipitire, fala novyo, vyankutifai mpaka rero. Sikiriza sana-sana wakati wauwona more-more marembo a kitabu cha rangi ya maluwa. Unang'anize marembo mengine-yo wakati wausikira shauti kamba eyi. (*) "alama"

Nfano wa 1: Kupongoriwa ka Insa

Yahaya 1:1-14

Injili ya Yahaya ikwanza kwereza habari za kwinshi ka Insa na usowezi wa kufulata : "Pakwanza ukiwa usowezi, na usowezi ukiwa na Mwenyezimungu. Eo usowezi ukumbikana nyama na kwikala ka ofwe." Echi chisema kamba "usowezi" wa binadamu. Na sura ya kwanza ya injili ya Yahaya tirifunda kuwa eu "usowezi" ukiwa Bwana Insa. Eyi iwa namuna ya Insa Kristu kuja mulumwengu-mu.

Mwari mmoja wakwitiwa Mariyamu akikalanga sidadi noto ya Izraeli, inti ya kwitiwa Nazereti. Akiwa ujukulu wa rikolo ra Ibrahima. Mariyamu aalombiwe, fala kapofiwa na mwana-nlume mmoja wa kwitiwa Yusufu. Suku moja Mwenyezimungu kampereka laika mmoja na habari za kumwambira Mariyamu : "Mariyamu, kwa Roho Takatifu ukwimita mimba, na umpongola mwana nlume, Mwana wa Mwenyezimungu eyo mwana-yo umwita Insa, konta Iye avusha umati piya madambi yao."

Laika wa Mwenyezimungu ire kajisa novyo habari mmoja ka Yusufu, kuwa usope kumpokerera Mariyamu kuwa nkawako, konta mimba ilawa ka Mwenyezimungu, siyo ya mwana-nlume. Ntamana toto ire akitiwa "Mwana wa Mwenyezimungu."

Mariyamu na Yusufu wakiwa wanu wamoja wakosofu fala wakati paufikire kuwa kisimana ajuzi kupongoriwa, mala pamoja pawatafitire, mala sipo mukiwa nkitundu. Na toto Insa ire akiwanao kinanda kitoto, chombo chawakiriranga mifuwo ire. Wanu wengine wambiriwa na Mwenyezimungu kuwa kapongoriwa Nvushi wa mulumwengu, kweli-kwelini newo woka kummona toto ire na jamaa zake ku kitundu nokure. Insa kaja kamba Mwana wa Mwenyezimungu.

Nfano wa 2: Maajuza akwanza ya Insa

Insa akikula na wijiwifu na laula mbere ya Mwenyezimungu na wanu. Suku moja Insa, mama-ye, na rafiki zake pamoja na wanafunzi wake, walarikiwa kujambo ra harusi wakuka. Sarinamba jambo rire, watumishi wa mwenyewe nyumba wamba : "Vinyu isa." Mariyamu, mamaye Insa, kasikira visoweriwe vire, akimwambira Insa. Iye akijiwa kuwa Insa akiwa Mwana wa Mwenyezimungu, ntamana akiwambira watumishi wa pakaya-pare: "Mutende piya Iye chasaka kukutumani kutenda chonse."

Ikiwepo karibu-nopo mikanfu ya utope yawakitumiranga mayaudi pa majambo a dini. Insa akiwambira watumishi : "Mwijaze ei mikanfu-i maji." Na ewo wakijaza kamba vyawambiriwe novire. Insa akiwambira tena : "Sambi twalani muke nao ka fundi wa kibanda akaeze", na ewo watenda novire. Wakati fundi wa kibanda ire payezire, kakubali kuwa ei vinyu-i ipunda nyengine, yaniudumiwe pakwanza ire. Fala aawakijiwa kamba maajuza, maji ndi atadusiwe vinyu. Wanafunzi wa Insa wawona kuwa Insa ndi atendire. Basi Iye wantumaini na wamwamini kuwa Iye Bwana, kaja kulawa ka Mwenyezimungu.

Nfano wa 3: Nikodemu wasimanana na Insa

Kwa suku moja usiku nripisi nsoko, komana nao mayaudi. Mayaudi wasimanana na Insa konta wakisakula wejiwe tena kuusu mambo a Mwenyezimungu. Insa akijiwa kamba Nikodemu kweli akenendera usowezi wa Mwenyezimungu, ntamana akamba : "Kamba munu-yo aapongoriwe upya, aajuzi kwingira ufalume wa Mwenyezimungu." Nikodemu ire akisusuka we!, akindairi : "Namunani munu vyapongoriwa upya?"

Insa akimwambira : "Wakati wapongoriwa mwana ntoto, eko kupongoriwa ka kwimitiwa mimba, fala kupongoriwa ka Rõho Takatifu kwengine : kupongoriwa upya.

Eku kwambiwa-ku ndi mwenye kunsakula Mwenyezimungu nrõho mwake basi, na kuntumaini Mwenyezimungu, kunlebela kukuswamii madambi ako, na kwasa piya vitendo vibaya. Roho yako kumpa Mwenyezimungu na kuntumika Iye tu basi. Eku ndi kupongoriwa ka roho nyipya takatifu, vinu vya mida vire kupita, kubaki piya vya sambi. Roho ya Mwenyezimungu ikuja nao mainsha mapya na kutipa uwezo wa kuntumika Mwenyezimungu. Piya mwenye kuntumaini Insa onse, kantukufu Mwen-yezimungu konta atumaini kuwa Mwenyezimungu ndi nvushi wa milele.

Nfano wa 4: Insa na ntumwa wa nfalume

Yahaya 4:46-54

Kinani uwe chaukisaka kutenda inawa kuwanao mwanao nlwere pakulu, nanga kunsakula ntabibu mmojiwapo wa kujuzi kuntibu? Sidadi ya Kafarnaumu akiwepo mwananlume mmoja bora na akiwa ntumishi wa nfalume, fala moyo wake ufugika konta mwanawe akiwa nlwere pakulu futi. Wakati wasikire akisifiwa Insa, akitenda safari nrefu ipate akawonane naye. Wakati waasimanane na Insa, kanlebela kuwa woke kwao. Kweli-kwelini mwananlume ire kâkubali kuwa Iye amponesa mwanawe. Ntamana akamba : "Uka vyako mwanao-yo ainshi!"

Mwananlume ire akamini usowezi wa Insa akiludira kwao. Ari munjira watumishi wake wakija, wakimwinza na kumpa habari za kuwa mwananwe kapona. Nopare-pare mwananlume ire akikumbuka noure wakati Insa wawambire : 'Mwanao ainshi! Kweli kisimana ire akiwa sana." Na iye akinkubali Insa pamoja na jamaa zake. Uwezo wa Insa wa kutenda maanjuza aukiwa na mpaka wa kitambo. Airini Insa akamba : "Nipewa uwezo piya binguni na mpaka mulumwengu."

Nfano wa 5: Insa kantibu munu wa kufwa yanzi

Sidadi ya Yerusalemu rikiwapo tanda rimoja ra maji, wanu wakikubali kuwa ranao uwezo wa kuponesa wakati waatikinyika maji are. Suku moja Insa akuka nopare mala pare, kamona mwananlume wa kufwa yanzi, kalala pakinanda karibu ya tanda rire. Insa nakummona kejiwa kuwa iye kekala mala pare myaka mingi, ntamana akindairi : "Uwe usaka kupona?" Nlwere ire akitikiza : "Hee, nisaka Bwana. Fala omi sina munu wa kunavya kunimgiza nkati ya tanda rire wakati maji are waatikinyika!" Insa kwa kumonera utungu na mashaka myaka mingi yekare mwananlume ire, akimwambira: "Sukula kinanda chako-cho, uke vyako kwenu!" Kwa mpunde noure nlwere ire akilamuka wakupona wawenye nfululu, akuka kwao. Pafikire kwao, akintukufu Mwenyezimungu.

Wanu wengine wakimiwa na Insa ire, wakati wamponese mwananlume ire kwa kuwa ikiwa suku ya sábadu. Ewo wakimiwa konta dini yao awakikubali kutenda kazi isaka kuwa yonse suku kamba ire. Fala kitendo chatendire Insa chire, acharibire shariya ya Mwenyezimungu. Insa kafunda namuna itijuzi daima-zi kuwavya wenzetu.

Nfano wa 6: Insa katadusa mikate kuwa mingi

Wakiwepo wanu wengi wasikire kuwa Insa kamponesa munu kitewe na wengine tena. Ntamana wakilawa kipinga kizima kunfulata mpaka mala pakunyamazikana ndu. Wóka kusikira chasaka kusema, wekala wakati nzima nopare. Sambi yanza kuwakola njala. Na Insa kwa kuwaona javire, akiwambira wanafunzi wake ware: "Tafitini kinu muwape wanu-wa warye." Na pawakiwa pare apakiwepo mala pakuziwa chakurya. Iye akisaka kuona kamba wanafunzi wake ware wantumaini ; Iye akijiwa kinani chakisaka kutenda.

Mwanafunzi mmoja akimonerera nnemba ari na vinu vyake, akimwita, akilavya mikate mitanu na inswi mbiri. Echi kinani ? achiwatosha kurya wanu piya? Konta aba, na wanu-wa wengi, wa elefu ntanu we! Falakini Insa akiwambira wanu ware ikalani. Ikisa, akitwala mikate ire na inswi mbiri zire, akinshukuru Mwenyezimungu, na akiwatuma wanafunzi wake, akamba : "Meyani mikate-i, muwatongere wanu-wa." Kweli, wakimeya mikate ire, wakiwatongera wanu ware, na inswi mbiri zire. Wakati wawakilavya mikate ire nvikalala mure, ndi paikizidi kuwa mingi, wakitosha wanu ware piya, na myengine ikibaki. Wanu ware wakiwa sawanamba kuwona tangu maanjuza kamba are, wanza kutajabu: "Mama! Namunani? Mikate-i titafuna piya-fwe tikuta na mwengine ibaki namunani?." Insa akiwambira javi : "Musikore kazi ya chakurya mmwiri basi, fala na chire cha roho zenu mpaka mainsha a milele. Omi ndi nkate wa mainsha na ire mwenye kunitumaini onse afwa njala."

Nfano wa 7: Insa kenenda julu ya maji

Wakati walayane nao umati ure, ware wanu pawakuka kwao, Insa kawambira wanafunzi wake kuwa, wengire mungalawa waloke tanda woke Galileya. Iye akuka mpaka mala pakujumana pare, kuka kulebela duwa. Pawanzire safari ikiwa usiku, mbari munyata, mbari mutenda maluwimbi makulu-makulu. Nopare-pare ikanza kuvuma mepo. Insa na kuwona javire akilawa luwansi, akenenda julu ya maji are. Wanafunzi ware wawona kinu chikija vuu! Iye kinu chire kinani? Podi kuwa nsoka? Kuwona nokure basi, uwengira wofi. Insa ndi paamba : "Musope, ndumi." Na kwingira Insa munglawa mure, mepo na maluwimbi piya vinyamala. Wanafunzi ware watenda radi, wanza kudairiana watupu! Munu-yu nani noyu wa kwa mepo na bari vinsikiriza kunyamala nduu! Podi kuwa Mwenyezimungu? Konta Mwenyezimungu tu basi ndi atenda maanjuza akutajabisa kamba eya mulumwengu-mu!

Rafiki zangu, wakati watiloka na duku-duku, tina kinu cha kuntumaini Insa daima-zi, tikintumaini na iye atavya.

Nfano wa 8: Insa na kipofu wakupongoreriwa

Suku moja wakati wakenenda munjira, wanafunzi wake wammona kipofu akilebela zimola akiwa nanyenje ya njira. Wanafunzi ware wakidaniza kuwa kutowa kuwona kure ikiwa ukumu ya Mwenyezimungu. Fala Insa kawambira kuwa siyo ukumu, ikiwa namuna wa Mwenyezimungu kuwa mwananlume ire akaponesiwe. Insa akisuna pansi mata ake, akisanganya na utope, akimpaka kipofu ire julu ya maso are, akimwambira kuwa akose maso ake munrimbu wa Siloe. Mwananlume ire katenda novire na kapona nfululu, akanza kuwona. Marafiki zake pamoja na jamaa zake aawakidanizira kuwa akuja kuwona konta kapongoriwa novyo saona. Sambi wakiwa radi pakulu sana, wakintukufu Mwenyezimungu. Insa akamba : "Omi niwa nlangaza wa mulumwengu, na anifulata onse enenda ngiza ila iye akuwa nao nlangaza wa mainsha ake."

Rafiki zangu, piya-fwe tipongoriwa, roho zetu kamba vipofu satiwona, na atenenda njira ya Mwenyezimungu. Falakini Mwenyezimungu kampereka mwanawe mulumwengu-mu kuja kutilavya madambi yetu kwa kufwa na kufufuka kwake ka wafwi. Kutipa Roho Takatifu ya mainsha etu ntamana tiwanao uwezo wa kwenendera njira ya Mwenyezimungu.

Nfano wa 9: Insa na kuzilibusiwa ka Lazaru

Insa akiwanao marafiki wengi wakumwajibu na kati yao akiwapo Lazaru na walumbuze wawiri, Mariyamu na Marta. Suku moja Lazaru akiwa nlwere pakulu. Walumbuze ware iwengira wasi-wasi wapereka habari ka Insa kuwa akaje amponese nlumbwetu. Insa akiwambira wanafunzi wake : "Ulwere wa rafiki yangu siwo wa kufwa, fala Mwenyezimungu akolota uwezo wake." Ntamana Insa narero kankukawa mala kákiwa kure muda wa suku mbiri. Nakisa akamba : "Rafiki Lazaru kafwa, falakini Omi nikuka kunlamusa, nakisa mukubali kuwa niwa Bwana."

Wakati wafikire sidadi ya Lazaru, iri kuwa kazikiwa mida, zipita suku nne. Mariyamu na Marta wakiwa na uzuni pakulu konta ya kufwa ka nyenye yao na Insa kakawa aajire kumponesa mpaka kafwa. Fala Insa kawambira ewo-po: "Omi niwa nzilibusi na nikumpa mainsha munu. Mwenye kunitumaini Omi onse akifwa nakisa akwinshi." Iye akidairi : "Ndepi kaazikiwe?"

Insa nakuwawona walumbuze Lazaru ware wakirira kwa kuwaonera nlumbuwao utungu pakulu, neye akanza kurira. Paafikire pajonga paazikiwe rafiki yake pare, katumiza kulaviwa riwe rikiwa pakwingirira pare, na akamba na shauti ulu : "Lazaru, njoo panja-pa!"

Kwelikwelini Lazaru afwire suku nne ire, akilawa kamba vyaakafiniwe novire, fala nkomu. Sambi mayaudi wajire kuwawona walumbuze Lazaru ware, kuwona vyatendire Insa vire, piya ware wankubali. Kweli Insa kunzilibusa Lazaru kukólota kuwa Iye kawanao uwezo julu ya kifo. Na kamba ofwe tintimiza usowezi wake, Iye akuja kwikala nkati ya roho yetu, kutipa uwezo wa kuinshi milele. Na ukifwa uludira kuinshi tena.

Nfano wa 10: Kufwa ka Insa

Insa akolota maanjuza kuwa Mwana wa Mwenyezimungu. Fala maduwi wake, wafalume wa mayaudi, awakinkubali ila ewo-po wakisaka kumulaiya tu basi. Kabula sanamba kufwa, Insa kâwajumulanisa wanafunzi wake, akiwambira kuwa kifo changu nafsi ya Mwenyezimungu, ipate umati uvuke kati ya madambi yao. Namunani Insa vyakijuzi kutenda javi? Namuna yaakisaka kutenda kulavya hukumu zetu ka Mwenyezimungu bila ofwe. Saana dambi ndi akijuzi kufwa, koliko ofwe tiri na dambi-fwe. Iye ndi alendirire.

Insa kaamba : "Piya wenye kunitumaini wanao mainsha a milele. Na alaumiwa suku ya kiyama. Fala kawa julu ya kifo kawa nao mainsha."

Insa kasema na ukweli wake kuwa antumaini Iye onse akwikala naye daima. Iye akuwa kati ya Roho Takatifu yatipa ofwe ndi yatikala nao daima-zi.

Mwanafunzi wake, Yuda, kampereka Insa ka mayaudi apate nzuruku. Insa kawa nfungwa, mwisho ukumu yake iwa yakuulaiwa kugomezeriwa pansalaba. Piya vinu aviwoneka kuwa Iye kaulaiwa, fala nfalume wa Romanu avimwajibire kuwa olaiwe. Wakiwepo walume wawiri, newo novyo wolaiwa, wagomezeriwa pansalaba mala pamoja nopo fala ewo wakiwa wabaya. Ewo wajuzi kufwa konta ya madambi yao. Fala Insa kafwa konta madambi yetu, tipate kuswamiwa ka Mwenyezimungu. Insa "Kondoo wa Mwenyezimungu", maana ake, Iye ndi nguvu ya kulavya madambi yetu.

Nfano wa 11: Insa kafufuka ka wafwi

Insa pamarizike kufwa, rafiki zake watwala maiti pansalaba pare, wakuka wakintula njonga karibu mala pawamulaye nopare. Watwala riwe rikulu watula panryango wa jonga-rire wasije kumwiwa. Suku ya tatu Mariyamu Madalena, mwanafunzi wa Insa, koka mpaka pa jonga pare, kasingana riwe rikiwa panryango rire rilaviwa, na maiti a Insa are aapo.

Mariyamu karira akidanizira kuwa kaja munu akiwa maiti wa Bwana wake. Wakati wanang'anize nkati ya jonga mure, kawawona malaika wawiri wemira mala paazikiwe Insa pare. Malaika ware wakamba : "Kinani chamusakula-emu? Konta emu aapo munu nkomu mala mwa wanu wakufwa."

Sambi Insa akija nyuma ya Mariyamu Madalena ire akamba : "Unsakula nani?" Iye akidaniza kuwa mwikazi wa nopare. Mariyamu ire akamba javi : "Mwiri wa Bwana wangu kutula ndepi?" Fala Insa kamwita : "Mariyamu!" Basi Mariyamu nakusikira shauti ya kuntaja zina rake ire, iye kamwijiwa, kamba haa! Iye sambi nkomu! Nopare-pare Insa kamwambira javi : "Uka ukawambire wanduzangu kuwa Omi niwa nkomu!"

Rafiki zangu, Insa Kristu kufwa kwake akukire baidi, konta Iye kawanao uwezo wa kukidiri kifo, ntamana kankwinshi mpaka rero. Nofwe tikinfulata Iye tikwinshi novyo.

Nfano wa 12: Insa kafika ka warafiki zake

Wakati aba bandi ya kufufuka Insa, kafika ka wanafunzi wake tanda ra Galileiya. Vikuna javi: Peduru kawambira wenziwe : "Omi nankuka kuvuwa." Wanafunzi wengine wakuka onse, falakini usiku nzima wawokire ure, awapatire kinu. Subuu yake pakuchere kafika mwananlume nlufuko mure, akiwadairi : "Rafiki zangu, amuna kinu chakuriwa?" Wanjibu : "Atina." Sambi nopare akiwambira : "Mutaiye nyavu-i nkono nriro ya ngalawa." Kweli wakikubali. Na watenda novire, sambi anta kukidiri kuvuta nyavu ire konta inswi zire zikiwa nyingi.

Sambi nkati mwa wanafunzi nomure akiwepo mmoja akitiwa Yahaya, akimwambira Peduru : "Eyu Bwana!" Peduru akirefya mmaji mure chubuu, akanza kowera ipate wakawonane na Insa. Wakati wawafikire nlufuko mure, Insa basi akiwarinda, akiwanao mikate na inswi. Piya ware wakiwa radi pawamwene Bwana ire, wakikala, wakirya.

Nakwisa kurya, Insa akimwita Peduru anfuraishe. Wakati Insa pakiwa nfungwa, wanafunzi wake wakopa, wakitira. Na Peduru kânkana kuwa amwijiwa Insa. Fala Insa kamolotera Peduru kuwa kanswamii. Kumpa kazi tena ya kuwasunga wanu na kunfunda umati.

Insa wanu piya awejiwa roho zao. Fala Iye kawa tayari kutiswamii wakati watinsakula Iye. Insa atita kuwa tinkubali na tinfulate mwanzo wa rero. Majibu ako uwe-po ndi epi?

Nfano wa 13: Kusimanana ka munjira

Umati wa mayaudi wakinrindira nvushi aje awafungure roho zao kwa kutawariwa na wabaya wa maromanu. Kwanza, paakitenda Insa maajuza mengi, wengi wakidanizira kuwa iye ndi mwananlume wawenye nvushi. Fala wakati Insa pafwire kwa amuri ya ware mayaudi, wengi ziwapoteiya tamaa.

Nakisa, bandi ya kufwa Insa, wanafunzi wake wawiri waludira inti yao, Emau, wakipakanira julu ya vire viwakunire suku za mwinsho. Nopare-pare Insa kaja akenenda kwa upande wao akiwadairi kinani chawakipakanira. Mwenyezimungu kawakataza kuwa wasimwijiwe kwa upesi munjira mure, fala wakipita wakimwambira vinu vyakunishe Insa na namuna zafwire. Ewo wasikira kuwa Insa kafufuka, fala awakijiwa sana cha kuwaza.

Insa akiwasutumu kwa sababu ya myoyo yao kurimba kwamini, na akiwambira kuwa maandiko matakatifu nkati ya Bibiliya isema kuwa : Kristo, nvushi wa ulumwengu, iye akuja kutabika na mashaka, akulaiwa fala akuja kuinshi suku ya tatu. Pawafikire Emau, wankaribisha Insa usiku kunyumba kwao, na pawakirya, wakati Insa pameire nkate ure, ewo wamwijiwa. Mpunde noure, Insa akilainika. Ware wanafunzi-ware pawaludire Yerusalemu wawambira wenzi-wao kamba wamona Insa. Ewo wakiwa radi pakulu sana. Sambi wakijiwa kamba Insa kweli-kwelini nvushi.

Nfano wa 14: Mwana kasika

Insa iye katamba hadisi mmoja . Hadisi yatambire íkiwa ya mwananlume akiwanao wana wawiri. Suku moja mwana wapiri, esirize kupongoriwa akimwambira wawaye akamba javi : "Baba, omi nisaka irati yangu sambi nopa." Wawaye ire kakubali kwawanya vinu vire ka wana wo wawiri. Suku karibu mwana ire kalawa koka inti ya baidi sana. Kokire nokure-kure akaribu vinu vyakiwa nao mpaka vikisa piya. Sambi, aakiwa nao nzuruku wala marafiki, akanza kwinshi chaputu. Na kazi ya patire ikiwa ya kusunga nguluwe, neyo kaziyo aikiwa ya mana. Na nomo nluwani mwakikalanga-mo yanza kukola njala mpaka akisaka kurya chakurya cha nguluwe, fala arire. Sambi kengira kuwaza namuna ya kwinshi. Nnyumba mwa baba kila kinu chiwapo, fala omi niwa nkukuna mashaka namunani? Sambi iye kasikitika kwa uzuni wa wawaye palawire pare kakubali makosa ake are. Iye kawaza mwanyewe: "Omi nijiwa sambi cha nisaka kutenda. Niludira ka baba nikawambire javi : "Baba, omi nukukoserani na nipata dambi kati yenu umwe-po, omi sijuzi kunita mwanenu, nukulebelani munipe kazi ya kuwa kamba nipata chakurya." Sambi iye akilamuka akuka ka wawaye.

Nfano wa 15: Mwana asike kaaludira kwao

Nnemba ire akija baidi, pammonire wawaye kwa kuntendera radi, akintuwirira akimpatika, akimbejari, ikisa akimwambira. "Mwananguuu, mwananguuu." Konta akiwa radi pakulu kuludi ka mwanawe wa kumpenda pakulu. Sambi mwana ire kamwambira wawaye: "Baba, omi nikola dambi kwenu, wala sijuzi kuwa mwanenu..." Fala wawaye ire kannyamaza kwa radi, akiwatuma watumishi wake ware, wajenazo nguo ngema na viratu vya mwanawe aludire ire, na wategeze jambo rimoja rikulu, konta noire suku ire ikiwa suku ya radi pakulu. Konta mwanawe âsike ire kaludi. Na hadisi ikisa.

Basi Insa katamba eyi hadisi-i kutolotera Mwenyezimungu vyaari. Mwenyezimungu ndi kamba wawa wa wanemba wawiri ware. Ofwe mainsha etu titanukana na Mwenyezimungu kwa madambi yetu, fala Iye vimwajibu tiludire upande wake. Kwa namuna mmoja noyo, yaawere nao nnemba ire akiwaza kulamuka kuka kwao ka wawaye, akuka kusema kweli makosa ake na kanywa yake, na kila mwenye madambi onse ndi vyajuzi kutenda novyo. Tikinlebela Mwenyezimungu atiswamii, Iye atiswamii, tikiludira upande wake atipokerera kamba wanawe. Na Bibiliya isema kuwa munu akitubiya dambi, binguni ikuwepo radi pakulu sana.

Nfano wa 16: Tajiri wa kuzozoka

Kwa kufunda faida ya kutengeza roho, kusakula kupata mainsha a milele. Insa katamba eyi hadisi-i. Muananlume mmoja akiwanao masamba ake. Mmasamba mure karuwerya vyakurya vingi futi, fala vikuti vyake avikiwa vya kutosha kutula vyakurya vyake. Sambi, mwananlume tajiri ire akiwaza ajenge vyengine vikulu, vya kupata kutula vinu vya vunire piya, mpaka auzanye piya. Wakati waakitafiti vinu vyake vingi vire, akirambira mwanyewe: "Omi niwa mwananlume wa baraka, eya mavuno anivunire-ya, nízidi kuwa tajiri pakulu na myaka isaka kuja-yo mainsha angu akuwa mema, na niinshi sana kwa nzuruku wa kuza cha nisaka ."

Wakati waakiwaza uwezo wa kutenda javire, Mwenyezimungu akimwambira: "Uwe kuzozoka na ikisa kubanga. Usiku wa rero-u mainsha ako akwisira mulumwengu-mu, sambi uwe vya ukusanye-vyo vibaki na nani?"

Basi mwananlume ire, akiinshi basi kutafiti maluziki ake na furaha yake awe na nguvu, fala kariwala kutegeza roho yake kwa mainsha ake a milele. Utajiri wa mulumwengu-mu kinu cha kupita. Fala mbere ya Mwenyezimungu mwananlume ire umwigira usikini pakulu futi. Wakati wa wazimwisire nguvu zake katanukana naye Mwenyezimungu daima milele. Ntamana Insa kasema javi: "Anikubali omi onse akuwa na mainsha a milele. Alawa nkati ya kifo akuwa nao mainsha."

Nfano wa 17: Masikini tajiri, Tajiri masikini

Luka 16:19-31

Insa katamba hadisi mmoja ya mwananlume mmoja tajiri na mwananlume masikini wa kwitiwa Lazaru. Mwananlume tajiri ire akikalanga nyumba ulu, na akiudumiwa na watumishi wengi wawenye. Paweru panryango wa nyumba ya mwananlume tajiri ire, ndi pakikalanga Lazaru, masikini wa kulebelesa, mwiri wake piya unlawa vijarãa. Chikimwikaza pakulu suku zonse Lazaru, anzima yake ikiwa ya kulokota songolo za chakurya zikigwiriranga pansi zire nnyumba mwa tajiri mure, fala akituwiwanga. Tajiri ire akiriwalanga iye tu basi. Anta suku moja aawazire kuntenda mema munu, kuzidi Lazaru, konta masikini ire kwikala maala pare vikinnyatira. Mainsha a Lazaru azidi kuwa mabaya, iye kawa wa kwikala kulebela tu basi. Fala Lazaru kantumaini pakulu sana Mwenyezimungu.

Wakati wafwire Lazaru, malaika wa Mwenyezimungu wantuwala wakintula maala pema pa matajabisa sana-sana. Maala nopo ndi pokire akisimanana na Ibrahima, mwananlume mmoja wa umati wake unkubalire Mwenyezimungu. Basi, piya wakiwa radi pakulu konta wariwala tabu zawakikunanga pawakiwa hai. Zikipita suku kiyasi, na mwananlume tajiri ire novyo akifwa, na kufungula maso kariwona kuwa kawa maala pa mashaka pakopesa. Sambi, nakulamusa maso akiwaona novyo baidi aba, Lazaru na Ibrahima. Iye kânlebela Ibrahima kuwa antume Lazaru, amperekere maji aba, konta ikinkola nyota ya kofya. Fala Ibrahima kamwambira kuwa asitende, konta rikiwepo pondo rikulu rikitenda mpaka.

Tajiri ire akinlebela Ibrahima tena upya, kuwa antume Lazaru oke ka wanduze watanu, akawambire kuwa wasuke maala pa mashaka pare. Ibrahima akinjibu kuwa avina kazi konta ewo wanao usowezi wa Mwenyezimungu wajuzi kunfulata. Ikiwa kamba awakifulata usowezi wa Mwenyezimungu, anta paaludira munu uhai, bandi ya kufwa nanga kawapindula mainsha.

Marafiki zangu, munu kuwanao na kutowa kuwa nao nzuruku, ka Mwenyezimungu aachipo chisiyane, kwa piya-vi kinu kikulu mulumwengu-mu, ndi kwinshi vya kumwajibu Mwenyezimungu na kumpendana jirani. Insa kâlanga kuwa bandi ya kufwa, aipo namuna ya kupindula njira yako, sambi rero-vi kikulu ndi kusikiriza usowezi wa Mwenyezimungu na kufulata.

Nfano wa 18: Munu koka ka rafiki yake kulebela

Luka 11:5-13

Kwa suku moja, mwananlume mmoja kanfikira n'yeni wake usiku. Afikiriwe ire usiku-usiku akuka ka rafiki yake akinlamusa akimwambira : "Ukwijiwa rafiki yangu, nongongore, nikopeshe mikate mitatu, kanifikira n'yeni wangu usiku nowu-wu."

Fala rafiki yake ire alarire pakinanda nopare-pare kanjibu kasema javi : "Usinandibu usiku kamba-u! Miryango ifungiwa, omi nkawangu pamoja na wanangu piya tilala, silamuka kuja kukupa mikate." Mwananlume ire aonire aya, akizidi kwita : "Hodi, hodi, hodi, .." mpaka mwenziwe ire akilamuka akimpa mikate mingi yawenye, kamba vyakisaka.

Insa akamba javi : "Kwa namuna kamba ei ndi vyajuzi kulebeliwa duwa. Lebela na uzidi kulebela mpaka Mwenyezimungu akupe konta kila mwenye kulebela apewa, mwenye kusakula apata, na kila mwenye kwibiya nriyango afunguririwa.

Mwenyezimungu ndi mwenye uwezo wa kutipa kila kinu chatisaka, ntamana tiwa pamoja naye. Iye atijanliya wakati watidikika.

Nfano wa 19: Duwa za wanu wawiri wa kumwabudu Mwen-yezimungu

Luka 18:9-14

Insa kasema kamba javi : "Mwenyezimungu akummweri kunang'aniza umbo wetu. Ila kummweri kunang'aniza myoyo yetu. Ndi ntamana akereza hadisi kamba ei : "Kwa suku moja walawa wanawalume wawiri wakuka ku jumati kwa anzima ya kulebela duwa. Mwananlume mmoja ire akimwambudu pakulu Mwenyezimungu na mwananlume mwengine ire akiwa munu wa madambi. Basi, ire mwenye kumwambudu ire, akilebela duwa yake akiritula kuwa bora akamba : "Nishukuru kwa kuwa siri kamba wenzangu: wevi, sawana kweli, wazinzi wala siri kamba eyu awaripisa wanu nsoko-yu. Kila sumana nifunga mara mbiri na nilavira zaka kwa kila kinu chaniri nao chonse."

Fala ire mwenye kuripisa nsoko ire, mmadambi ire bila kurionera haya, akiribiya pakifuwa akamba : "Mwenyezimungu! Omi siri bora kwako, omi niwa munu wa madambi!" Insa akamba: "Mwenyezimungu kapokerera duwa ya ire mmadambi ire na kanswamii dambi zake piya. Fala duwa ya ire mwenye kuritula ubora ire, nakwisa pare, kaludira ukaya na dambi zake piya, konta Mwenyezimungu ajibiyana naye munu wa kuritula ubora. Fala, tikinyenyekeya kwa madambi atire nao, tipata kuswamiwa na tipewa sherehe myoyo yetu."

Nfano wa 20: Nvyari mbeyu

Luka 8:4-8

Kwa suku moja, wajumulana wanu wengi wawenye, wakisikiriza mafunzo a Insa Kristu. Insa akijiwa kuwa wanu wengi wafezei kunfulata. Iye akisakula wanu wengi wejiwe faida ulu iripo katika kusikira na kwenendera usowezi wa Mwenyezimungu. Ntamana akikola kuwatambira hadisi kamba ei :

"Munu mmoja kalawa kapita akivyala mbeyu mmasamba mwake. Wakati wakivyala, mbeyu nyengine igwirira nanyenje ya njira, wapita wanu waluwata, mwinsho zija nyuni zidodola piya zuka vyao. Mbeyu nyengine igwirira mmawe, maala mwa kuwa misanga aba-aba. Mbeyu ire iwota, ikula fala pariwarire juwa, ilungula ifwa na juwa kwa kuwa aikipata maji. Mbeyu nyengine igwirira mmiwa. Iwota, ikula fala kwa kuwa ikinyika na miwa aitendire mana inyala. Fala mbeyu nyengine igwirira mu nsanga wa rutuba. Mbeyu ire ikula na rutuba sana-sana, ipa visumo miya vizima kwa mbeyu moja noire."

Basi wanafunzi wa Insa ware, wasikira hadisi ire sana-sana, fala awereriwa maana ake. Ikiwa wakinlebela Insa awambira maana ake. Mwaja? Uwe kwereriwa sana-sana maana a hadisi-yi? Basi fungula kurasha rengine-ro usikire sana-sana ei hadisi-yi maana ake.

Nfano wa 21: Maana a nfano wa nyvari mbeyu

Luka 8:9-15

Ei hadisi-yi maana ake ndi javi : Mbeyu yavyarire mwananlume ire, ndi usowezi wa Mwenyezimungu na maala jisi-jisi mwaikigwirira mbeyu ire ndi myoyo ya wanu. Mbeyu igwirire nanyenje ya njira ire, ndi wanu wa kusikira usowezi wa Mwenyezimungu, ikisa akuja shetwani awapindula myoyo yao ire, awalavya niya ya kwenendera usowezi ure, awakubali kufulata na awanusurika tena. Mbeyu igwirire mmawe ire, ndi ware wenye kusikira usowezi wa Mwenyezimungu, wapokerera kwa radi. Fala kwa kuwa awana mizipe, wakubali kwa muda aba sana na wakwasa nfululu, mwinsho ya kuyereriwa na shetwani kwa shida mojiwapo.

Mbeyu igwirire mmiwa, ndi wanu wasikira usowezi wa Mwenyezimungu wakasa kwa ajili ya kuritaya mashuguli mengi a mainsha ao, aula tena ajili ya mali pamoja na kunowiwa na vinu vyengine-po tena. Kwa javyo, aawapa mbeyu tena. Na mbeyu igwirire mu nsanga wa rutuba, ndi wanu wasikira habari za Mwenyezimungu na kufungula roho zao kutaya myoyo ka kwamini mpaka kufika kupa visumo.

Sambi uwe upokereranga mwaja usowezi wa Mwenyezimungu? Mwenyezimungu asaka tenendere na tifulate usowezi wake ipate tipate faida kwake Iye na tiwe pamoja na majirani wetu.

Nfano wa 22: Nafasi ya kumuudumu jirani

Luka 10:25-37

Kwa suku moja mwananlume mmoja nswanifu wa shariya kandairi Insa : "Kinani cha nijuzi kutenda nipate uhai wa milele?"
Basi Insa akindairi munu ire : "Usowezi wa Mwenyezimungu usema kinani?"
"Usema javi : 'Mpende Mwenyezimungu kwa moyo wako piya, na roho yako piya, kwa nguvu zako piya, pamoja na ankili zako piya. Na mpende jirani wako kamba vyauripenda uwe mwenyewe.'"
"Epo kujibu sana. Sambi tenda novyo, upate uhai wa milele."
Fala iye kwa kusakula kwakikisha, kamwambira Insa javi :"Omi jirani wangu ndi wepi?" Basi Insa noparepare akintambira hadisi kamba ei.

"Mwananlume mmoja akilawa Yerusalemu akuka Yeriko wakinlawirira munjira wevi, wakimwiwira nguo zake piya, wakimwibiya, wakimwasa karibu ya kufwa, wakuka vyao. Basi kwa nlungu mwenyewe, nkulungwa mmoja wa dini kapita noire njira ire. Nakummona munu ire alarire munjira kansapuka, kapita kwengine koka vyake.

Ikisa tena, noparepare akipita imamu nakummona na iye novyo kasapuka. Falakini nsamaritanu mmoja akipita na safari yake, pafikire karibu ya munu ire, nakummona kammonera utungu. Akinfika karibu, akintafiti sana-sana, akintaya tiba vijaraa, akinfunga, akimpakira mburu mwake akinsukula akuka naye kukaya, akintafitira malazi ku nyumba ya wayeni, akilala. Subuu yake, akuka akiripa malazi are nnyumba ya wayeni mure na akamba : "Nsungeni mwananlume-yu. Omi panisaka kuludi, niripa piya deni chamusaka kuntendera chonse."

Insa akindairi nswanifu wa shariya ire : "Kwa ewa watatu-wa alandire kuwa jirani wa munu anyongiwe ire ndi wepi?"
Iye akijibu : "Jirani wake ndi ire antendire mema."
Mwinsho Insa akimwambira kuwa : "Basi, uka nowe ukatende novyo."

Nfano wa 23: Kurindira kuja ka Mwenye

Luka 12:35-48

Insa kenderekeza kasema javi : Daima ritengezeni na nlangaza wenu. Muwe kamba wakolakazi wari kunrinda mwenye wao aludi kukufuraikira arusi, ipate wakati wasaka kuja kukoma nryango, wanfungurire.

Heri ware wasaka kuwasingana mwenye wao wari maso pasaka kuludi, kubalini chanukwambirani-chi javi : "Mwenye ire akukaribishani mwikare nviti, na iye mwenyewe audumu chakurya. Anta afike usiku pakati, aula alufajiri. Heri wasaka kufurai wari maso. Kumbukirani javi: kamba mwenye nyumba akijiwa wakati wa kuja mwivi, singari kasa kupapaturiwa nyumba yake. Basi sambi ritengezeni novyo, kuwa suku mojiwapo akuja suku samunrindira."

Basi piya tijuzi tiinshi kamba Mwenyezimungu vyasaka kauli yake, tipate kuwa mashaidi mulumwengu-mu. Konta Insa Kiristokawa nao uwezo wa kutiswamii madambi etu. Kwa ajili ya kuwa Iye kafwa kwa sababu ya dambi zetu. Na yaribika damu yake kwa sababu zetu, ipate tiwe pamoja na Mwenyezimungu.

Mwenye Insa kasema javi : kwa ukweli nukwambirani kuwa kusalimika kwenu, heri mwanadamu asaka kusinganiwa na mwenye wake pasaka kuja akitenda sana kwa namuna kamba javi. Nukwambirani kweli kuwa akuja kukwaminini."

Nfano wa 24: Suku ya kujire kuvuka

Luka 19:1-10

Uwe udaniza kuwa Mwenyezimungu akuja kunusuru wanu na mpaka wenye kuwa na lawama-wa? Akiwapo mwananlume mmoja akikalanga sidadi ya Yeriko, mwananlume ire akisutumiwa na kukashifiwa na wanu piya, zina rake akitiwa Zakeu. Iye kazi yake ikiwa ya kuripisa nsoko. Pengine akipundisa kuripisa nsoko ure vyaukiripisiwanga.

Kwa noire kaya ire zikilawa habari kuwa Insa apita. Basi nkaya mure wanu piya wakifazaika kusakula wammone Insa Kristu pamoja na Zakeu mwananlume wa kusutumiwa nkaya mure ire. Fala kwa wipi wake, angari kammona Insa pawanu wengi. Basi akiwaza kukwera njulu mmuti ipate ammone sana-sana. Na kweli-kwelini Insa akipita noire njira ire. Insa pammonire akimira akimwambira : "Zakeu, isuka njulu-mo upesi-upesi, rero omi nilala kwako." Kweli-kwelini Zakeu akisuka wakilongozana na Insa kwa radi moja ka moja, wakuka mpaka kwake Zakeu.

Basi wanu wengine wakitajabu sana. Ndi namunani Insa kuka kufikira ka Zakeu na iye munu wa madambi? Nopare-pare wanu ware wakikola kuduguda, na kuteta kwa kuwa aviwaire Insa kuka kufikira ka Zakeu. Wakati Insa pafikire ka Zakeu, Zakeu kakimiwa pakulu sana, kwa namuna zakiinshi nkaya mure. Akikola kumwambira : "Mabaya anitendire, nikidiri kulavya vinu vyangu piya, niwape masikini na wanu waniwakosere piya niwaripa mara nne-nne." Insa pammonire akitubiya javire kamwambira kuwa epa rero salama ifika nnyumba mwako na kunusurika kwako kufika.

Kwa sababu, mwana wa binadamu wa binguni kaja kuwanusuru wenye kwasika. Basi Insa akidiri kupindula myoyo yetu, ipate tajibiwe naye Baba wetu ari binguni. Mwaja uwe moyo wako upinduka? Ikiwa kwanao vitendo vibaya, Insa kawa tayari kupindula moyo wako, upate kunusurika mainsha ako.