LLL 2 Dagiti Nabibileg a Tattao ti DIOS

Pangrugian

Naimbag nga aldaw tayo amin gagayyem. Ammoyo kadi ti maysa ken pudno a Dios? Bay-an yo nga ibingay ko kadakayo dagiti tattao a nakapadas iti kinaimbag ti Dios. Iti Biblia,makitatayo dagiti istorya a maipanggep iti Dios. Kitaen ti ladawan a maris kahel a libro ket iyakar iti sumaruno a panid no mangngeg yo iti kastoy nga uni.

Umuna a Ladawan: Ti Agkabsat a Lallaki

Genesis 25:21-34

Kalpasan iti adu a tawen, saan pay a naaddaan ni Isaac ken ti asawana a ni Rebecca iti anak. Ngem saan a nagbayag nagsikog daytoy ket naganak iti singin a lalaki. Sakbay pay nga ipasngay ni Rebecca dagiti annakna, nagkari ti Dios kenkuana maipanggep kadagiti agbalin nga annakna. Kinuna ti Dios, “Dua a nasyon ti adda iti tianmo. Ipasngaymonto ti dua a kapuonan. Dua a puli ti agbinnusor a tattao. Napigpigsanto ti maysa ngem ti kasinginna, ket agserbinto ti inauna iti adina.” Iti daytoy a ladawan, makitatayo ti agkabsat nga agar-aramid iti tulag. Esau ti nagan ti inauna gapu ta nalaing a mangnganup. Idi nga agawid isunan iti balayda a naggapu iti adayo a lugar tapno aganup nakitana ni adingna a ni Jacob aglutluto iti makan. Kastaunay bannog ken bisin ni Esau. Immasideg isuna ken Jacob tapno dumawat iti makan. Ngem kinuna ni Jacob ken ni Esau, “Ikkanka no la ket itedmo kaniak ti kalintegam a kas inauna nga anak.” Simmungbat ni Esau, “Matayakon iti bisin. Ania pay ti serbina kaniak ti kalintegak?” ket inlakona iti maysa a makan iti karbenganna a kas inauna. Idin a lakayen ni Isaac ket mariknana a dandanin matay, pinaayabanna ni Esau tapno mangtiliw iti ayup ket lutoenna a maipaay kenkuana. Ket kalpasanna bendisionannanto ni Esau kas inauna. Nangngeg ni Rebecca ti saritaanda ket pinaayabanna ni Jacob tapnu agpammarang a ni Esau. Nagluto ni Rebecca iti maysa a kalding ket binalkotna iti lalat ti kalding dagiti takiag ni Jacob, innalana dagiti kasayaatan a kawes ni Esau. Kalpasanna, imbaonna ni Jacob ken ni Isaac. Imbaga ni Jacob nga isuna ni Esau. Saanen a makakita ni Isaac iti dayta a panawen gapu iti kinalakayna. Iniggaman ni Isaac ni Jacob tapno maamoanna nga isu ni Esau. Idi a maiggaman ni Isaac ti nabarbon a nabalkot a takiag ni Jacob, ti ammona isu ni Esau. Nangan ni Isaac ket kalpasanna intedna ken Jacob iti bendisyon a maipaay iti inauna nga anak. Idin nga nakasubbli ni Esau ket naammoanna nga inted ni tatangna ken ni Jacob ti bendision a maipaay koma kenkuana. Nagpungtot isuna ket nagikkis iti napigsa.

Maikadua a Ladawan: Ti Tagtagainep Ni Jacob

Genesis 27:1 - 28:22

Kalpasan iti dayta nga aldaw, naimula iti pungtot ken ni Esau gapu ken ni Jacob ket gandatenna a patayen daytoy, isu a ni Jacob ket pimmanaw iti balayda tapno malibasanna ti kabsatna. Idin a rumabii bayat a nakaidda ni Jacob iti igid ti kalsada, nakaturog isuna. Nagtagtagainep ni Jacob. Natagtagainepna nga adda agdan a dumanon sadi langit ket adda dagiti angheles ti Dios nga umuli-umulog sadiay. Pagammoan nakitana ni Yahweh nga agtaktakder iti dennana ket kinunana ken Jacob, “Siak ni Yahweh a Dios ni Abraham ken ni Isaac. Itedkonto kenka ken iti kaputotam daytoy a daga a pagid-iddaam. Umadunto ti kaputotam – kaslanto tapok ti kaaduda. Agwarasdanto iti amin a lugar ket dawatento dagiti amin a nasyon a bendisionak met ida a kas iti panangbendisyonko kenka ken kadagiti kaputotam. Laglagipem nga addaakto kenka ket salaknibankanto iti amin a papanam. Isublikanto ditoy a daga ket dikanto baybay-an agingga a maaramidko ti amin nga inkarik kenka.” Ay-ayaten ti Dios ni Jacob sakbay pay a maipasngay isuna. Pinili ti Dios ni Jacob saan a gapu kadagiti inaramidna no di ket gapu ta isu ti kayat ti Dios. Ti Dios ket addaan karbengan ken pannakabalin a mangaramid kadagiti aniaman a pagayatanna.
3

Maikatlo a Ladawan: Ni Jacob ken ni Laban

Genesis 29:1 - 31:55

Napan ni Jacob iti ulitegna a ni Laban, naam-ammona idiay ti inaudi nga anak ni Laban a ni Raquel ket kayatna daytoy a pakasaran tapno agbalin nga asawana. Kinuna ni Jacob ken ni Laban, “Agserbiak kenka iti pito a tawen no la ket ipalubosmo nga asawaek ni Raquel.” Immannamong ni Laban ken ni Jacob. Pito a tawen a nagserbi ni Jacob tapno maasawana ni Raquel. Idin a dimteng ti panawen ti kasar, saan a ni Raquel ti impan ni Laban iti kuarto ni Jacob no di ket ni Lea nga anakna nga inauna. Pinagtrabaho manen ni Laban ni Jacob iti pito a tawen tapno itedna ni Raquel. Binendisyonan ti Dios ni Jacob kas iti inkarina, binendisyonan met ti Dios ni Laban gapu ken Jacob. Innala ni Jacob dagiti kasasayaatan a taraken ni Laban kas bayad iti panangaywanna kadagiti sanikuana. Maysa nga aldaw, nangngeg ni Jacob nga agsasarita dagiti lallaki nga annak ni Laban, kinunada, “Naala aminen ni Jacob dagiti kasayaatan a sanikua iti amatayo ket umad-ado pay iti kinabaknangna a naggapu iti amatayo.” Nadlaw ni Jacob a saanen a kas idi a naasideg ni Laban kenkuana. Kinuna ti Dios ken Jacob, “Agsublika iti daga dagiti kapuonam ken kadagiti kakabagiam. Addaakto kenka.”

Maikauppat a Ladawan: Nagsarak da Jacob ken ti Dios

Genesis 32:1-32

Kayat ni Jacob a makasubli iti lugarda ngem mabuteng pay laeng isuna ken Esau. Maysa a rabii, bayat iti panagdaliasatna, adda maysa a lalaki nga immasideg kenkuana. Nakigabbo daytoy ken Jacob agingga nga agbannawag. Idi madlaw ti lalaki a dina maparmek ni Jacob, tinapikna ti padingpading ni Jacob ket nagligasi ti nagsuopan dagiti tulangna. Kinuna ti lalaki “Ibbatannakon ta bumigaten.” Ngem insungbat ni Jacob, “Dika palubusan no dinak umuna a bendisionan.” Kinuna ti lalaki, “Manipud ita, saanen a Jacob ti naganmo. Gapu ta nakigabboka iti Dios ken iti tao ket nangabakka, Israel iti naganmon.” Kalpasanna binendisionanna ni Jacob. Kinuna ni Jacob, “Nakitak ti Dios iti rupanrupa ket sibibiagak pay laeng.” Kalpasanna, napan ni Israel ken Esau ket nagsubli iti pamiliana. Nagbalin nga ama ni Israel iti dakkel nga ili a dagiti tattaona ket agdaydayaw iti Dios.

Maikalima a Ladawan: Ti Tagtagainep ni Jose

Genesis 37:1-11

Ni Jacob a pinanaganan ti Dios iti Israel ket naaddaan sangapulo ket dua nga annak a lallaki. Ni Jose iti magusgustoan ni Jacob kadagiti annakna. Ni Raquel nga ay-ayaten ni Jacob ti ina ni Jose. Inikkan ni Jacob ni Jose iti napintas a pagan-anay. Agim-imon dagiti amin a kakabsat ni Jose kenkuana. Maysa a rabii, nagtagtagainep ni Jose ket imbagana daytoy kadagiti kakabsatna. Kinunana kadakuada, “Addatayo kampay idi iti taltalon nga agrepreppet kadagiti trigo idi pagamammoan timmakder ti rineppetko. Linikmut dagiti rineppetyo ti rineppetko ket nagruknoyda.” Nagpungtot dagiti kakabsat ni Jose kenkuana idi mangngegda daytoy. “Kayatmo a sawen nga agarikanto kadakami? Iturayannakamto kadi?” ad-adda manen ti pungtotda kenkuana gapu iti daytoy ket nagbirokda iti panawen tapno madangranda ni Jose.

Maika-innem a Ladawan: Inlakoda ni Jose

Genesis 37:12-36

Agpaspastor ti arban dagiti kakabsat ni Jose ket adayo iti pagtaenganda. Imbaon ngarud ni tatangda ni Jose tapno kitaenna ti kasasaad dagiti kakabsatna. Ket binagaan na pay ni Jose nga agsubli a dagus tapno ipakaammona ti kasasaadda. Idin a makita dagiti kakabsat ni Jose a sumungsungad isuna, nagtutulagda a patayenda ni Jose. Tinengngelda ni Jose sada inuksob ti pagan-anayna ket napanda intappuak ni Jose iti naatianan a bubon. Maysa kadagiti kakabsat ni Jose ti nagkuna, “Ania ti maganabtayo no patayentayo ti kabsattayo ket ilemmengtayo ti pannakapapatayna? Ilakotayo laengen kadagiti Ismaelita ket saanen a masapul a dangrantayo, ta kabsattayo met.” Adda met dagiti komersiante a lumablabas iti dayta a disso ket inlakoda ni Jose iti duapulo a bagi ti pirak. Kalpasanna, nangpatayda iti kalding sada impasagepsep ti darana iti kagay ni Jose ket impanda iti amada. Pinanunot ni Jacob a pinatay ti narungsot nga animal ni Jose. Dinung-awan ni Jacob iti manu nga aldaw ti anakna a ni Jose.

Maikapito a Ladawan: Intarayan ni Jose ti Asawa ni Potifar

Genesis 39:1-20

Dagiti agtagtagilako ket impanda da ni Jose idiay Egipto, ket inlakoda ken Potifar tapno agbalin nga adipenna. Ni Potifar ket addaan nangato a saad iti panagserbina iti ari ti Egipto. Siaadda ti Dios ken ni Jose iti Egipto ket iti amin nga aramidenna, agballigi ken mabendisionan. Ket nagbalin a katalek iti balay ken mangaywan iti amin a sanikua ni Potifar. Nabaked ken naguapo ni Jose. Nakayawan kenkuana ti asawa ni Potifar. Ket ginargari ti babai nga agkaiddada. Ammo ni Jose a saan a nasayaat daytoy ket nagkedked isuna. Iti maysa nga aldaw, ginuyod na ti kagayna ket kinunana, “Kaiddaennak!” Ngem nagtaray a rimmuar ni Jose ket nabati ti kagayna. Innala ti babai ti kagay ni Jose ket impanna iti asawana ket pinabasolna ni Jose a kayatna a gundawayan isuna ket gapu itoy pinatiliw ni Potifar ni Jose ken impabaludna.

Maikawalo a Ladawan: Ni Jose iti Pagbaludan

Genesis 39:20 - 40:23

Ngem saan a pinanawan ti Dios ni Jose uray pay iti kaaddana iti pagbaludan. Inpariknana ken Jose ti panagayat ken kinaimbagna. Iti saan a nabayag ni Jose ket nagbalin a mangimaton kadagiti balud. Iti naminsan, adda saan a nasayaat nga inaramid dagiti agiserserbi iti arak ken ti pangulo dagiti agtintinapay iti apoda nga ari ti Egipto ket impanda iti pagbaludan. Maysa a rabii bayat iti pannaturogda, nagtagtagainep dagitoy a dua ket ti ammoda awan makaipatarus ti kayat a sawen ti tagtagainepda. Ngem kinuna ni Jose kadakuada, “Ti Dios laeng ti makailawlawag iti kaipapanan dagiti tagtagainep.” Ket sinarita na ti agserserbi ti arak ken Jose ti tagataginepna , “Adda kampay sangapuon nga ubas iti sangoanak. Tallo ti sangana. Apaman a nagbulong, nagbusel ket dagus metten a nagluom dagiti bungana. Ig-iggamak idi ti baso ti ari, isu a pinurosko dagiti ubas ket pinespesko ida iti baso sako inted ken Faraon.” Imbaga ni Jose iti kaipapanan ti tagtagainepna, “Tallo nga aldaw ti kayat a sawen dagiti tallo a sanga. Tallo nga aldaw manipud ita, wayawayaannaka ti ari, pakawanennaka, ket isublinaka iti sigud a saadmo. Sinarita met ti pangulo dagiti agtintinapay ken ni Jose ti tagtagainepna, “Nagtagtagainepak met. Nakasusuonak kampay idi iti tallo a basket ti tinapay. Iti akingngato a basket, adda amin a kita ti tinapay a maipaay iti ari, ngem tuktoktoken ida dagiti tumatayab.” Kinuna ni Jose, “Tallo nga aldaw ti kayat a sawen ti tallo a basket. Tallo nga aldaw manipud ita, wayawayaannakanto ti ari sanakanto paputolan. Paibitinnanto ti bangkaymo iti kayo ket tuktokento dagiti tumatayab.” Iti maikatlo nga aldaw, nawayawayaan ti agserserbi ti arak ket pinapatay met ti ari ti agtintinapay a kas iti impakita ti Dios ken Jose.

Maika-siam a Ladawan: Ti Tagtagainep ti Ari

Genesis 41:1-40

Nagtalinaed pay ni Jose iti pagbaludan iti uneg ti dua a tawen. Maysa a rabii, nagtagtagainep ti ari ti Egipto. Nakitana ti pito a nalulukmeg a baka nga agar-arab iti igid ti karayan. Madamdama, timmakdang met ti pito a nakukuttong a baka ket inalun-onda dagiti nalulukmeg a baka. Awan iti siasinoman idiay Egiptpo iti maikalawlawag iti ari iti kayat a sawen ti tagtagainepna. Immasideg kenkuana ti agserserbi ti arak nga impabalud idi ti ari ket imbagana iti maipanggep ken Jose. Pinaayaban ngarud ti ari ni Jose manipud iti pagbaludan. Inlawlawag ni Jose ti kayat a sawen ti tagtagainep ti ari, ket kinunana, “Impaltiing kadakayo ti Dios ti dandanina aramiden. Addanto pito a tawen ti kinawadwad iti entero a daga ti Egipto. Sumarunonto met ti pito a tawen ti panagbisin ngem malipatanto dagiti amin a tawen ti kinawadwad iti entero a daga ti Egipto. Masapul nga agbirokkayo iti masirib ken nasaririt a tao ket isaadyo a mangituray iti Egipto. Mangdutokkayo met kadagiti dadduma nga ofisiales ket pakolektayo ti apagkalima iti apit bayat ti pito a tawen ti kinawadwad. Masapul a maurnong ti amin a taraon iti dayta a panawen, maipempenda iti sarusar iti tunggal siudad ket maguardiaanda a naimbag. Reserbanto dagitoy a taraon nga agpaay iti pagilian bayat ti pito a tawen ti bisin a dumtengto iti Egipto. Nakita ti ari ti Egipto ti Espiritu ti Dios ken Jose ket inaramidna ni Jose nga ari a mangituray iti pagilian ti Egipto.

Maikasangapulo a Ladawan: Agturay ni Jose iti Pagilian ti Egipto

Genesis 41:47 - 42:28

Iti uneg ti pito a tawen a nawadwad ti apit iti Egipto, inurnong ni Jose ti amin a makan ket impempenna kadagiti siudad. Idin a dimteng ti panagbisin iti Egipto, inlako ni Jose dagiti irik nga indulinda. Dimteng met ti panagbisin iti daga ti Canaan. Ket dagiti sangapulo a kakabsat ni Jose ket napan iti Egipto tapno gumatangda iti makan sadiay. Saanda nga ammo a ni Jose ti mangiturturay iti Egipto ket saanda a nabigbig ni Jose. Inakusaran ni Jose dagiti kakabsatna nga espiya ket imbaludna dagitoy. Kalpasan iti tallo nga aldaw, kinuna ni Jose kadagiti kakabsatna, “No mapaneknekanyo a mapagtalkankayo masapul nga agsublikayo a kaduayo ti inaudi a kabsatyo.” Pinalubusan ni Jose dagiti kakabsatna tapno ipanda dagiti taraon a maipaay iti pamiliada , ngem impaibatina ti maysa kadakuada iti pagbaludan.

Maikasangapulo ket Maysa a Ladawan: Nagpabigbig ni Jose kadagiti Kakabsatna

Genesis 43:1 - 45:27

Mabuteng nga agsubli idiay Egipto dagiti kakabsat ni Jose ngem gapu ta maib-ibusen dagiti ginatangda a makan, masapul nga agsublida manen idiay. Intugotda ti inaudi a kabsatda a ni Benjamin ket nagsublida ken Jose idiay Egipto. Ngem saan pay a nagpakaammo ni Jose kadagiti kakabsatna. Linakoan ni Jose dagiti kakabsatna ket binilinna ti adipenna nga isublina ti kuarta nga inggatangda iti supotda ken ikabilna met ti kopa ni Jose iti supot ti inaudi a kabsatda. Kalpasanna, nagawid dagiti kakabsat ni Jose, nangibaon met ni Jose ti adipenna a kamakamenna dagiti kakabsatna ket pinabasolna ida a nagtakaw iti kopa a pagin-inumanna. Nagsubli dagiti kakabsat ni Jose iti balay na. idi a makitada ni Jose, nagtamedda kenkuana a kas iti nareppet a trigo iti tagtagainep ni Jose. Nagpakpakaasida ken Jose a kaasianna ida, ngem nagsangit ni Jose ket saannan a mailimed ti kinasiasinona. Ket imbagana kadagiti kakabsatna no siasino isuna. “Siak ni Jose a kabsatyo nga inlakoyo ken naipan ditoy Egipto.” Nagsangit ni Jose a nangarakup ken ni Benjamin ket inagkanna amin dagiti kakabsatna. Inikkanna dagiti kakabsatna ken ti amada iti agkakasayaat a sagut. Kinuna ni Jose nga agsublida a dagus iti Egipto ket itugotda dagiti pamilyada ken ti amada. Nagawid ngarud dagiti kakabsat ni Jose ket kinunada iti amada, “Ama, sibibiag pay gayam ni Jose! Isu ti agdama a mangituray iti entero nga Egipto.”

Maikasangapulo ket Dua a Ladawan: Ni Jacob ken ni Jose idiay Egipto

Genesis 45:28 - 50:26

Intugot ni Jacob ti pamilya na ken dagiti amin a sanikuana ket napanda idiay Egipto ken idiayda a nagnaed. Idi a makita ni Jacob ni Jose, inarakupna daytoy ket nagsangsangitda. Kalpasanna, impatay ni Jacob dagiti imana kadagiti annak ni Jose ket binendisionanna ida. Nagbalinda a nalalaing a pangulo iti tribu ti Israel. Natay ni Jacob idiay Egipto gapu iti kinalakayna. Idi a matay ti ama ni Jose, nagbuteng kenkuana dagiti kakabsatna gapu iti saan a nasayaat nga inaramidda kenkuana iti napalabas. Ngem kinuna kadakuada ni Jose, “Dikay agbuteng. Diak mabalin nga alaen ti lugar ti Dios. Dakes ti pinanggepyo nga aramiden kaniak, ngem pinagbalin ti Dios a naimbag daytoy tapno maispal ti adu a tattao a sibibiag ita nga aldaw gapu iti napasamak. Awan ti rumbeng a pagbutnganyo. Siak ti makaammo kadakayo ken kadagiti annakyo.”

Maikasangapulo ket tallo a Ladawan: Ti Maladaga a ni Moises

Exodus 1:1 - 2:10

Kalpasan ti tallo gasut a tawen kalpasan ni Jose, naipasngay ni Moises idiay Egipto. Dagiti Israelita ket nagbalin a nabileg nga ili. Nagbuteng kadakuada ti ari ti Egipto ket nagrugi iti saan a nasayaat a panakikadwana kadagiti Israelita. Pinarparigatna dagitoy ken pinilitna ida nga agtrabaho a kas tagabu. Nangtedda iti bilin a papatayenda amin a maladaga a lallaki dagiti Israelita. Ngem idi naipasngay ni Moises, inlemmeng ti inana. Idi a dumakdakkelen ni Moises, inkabil ni inana iti basket sana inlimmeng iti karunoan iti igid ti karayan. Ti babai nga anak ti ari ket agdigdigugs idi iti karayan. Nakitana ti ubing a ni Moises iti uneg ti basket ket agsangsangit. Naasian ti anak ti ari a babai iti ubing ket innalana daytoy ket inbilangna daytoy a kas bukod na nga anak. Dimmakkel ni Moises iti uneg ti palasio ti ari. Nasursuro ni Moises iti amin a klase ti panagbiag idiay Egipto ket nagbalin a maysa a kangrunaan a tao ni Moises iti nasion nga Egipto.

Maikasangapulo ket Uppat a Ladawan: Ni Moises ken ti Gumilgil-ayab a Kayo

Exodus 2:11 - 4:17

Maysa nga aldaw, nakita ni Moises ti maysa nga Egipcio a mangkabkabil iti maysa a tagabu nga Israelita. Kayat ni Moises a tulungan ti padana nga Israelita ket pinatayna ti Egipcio. Kalpasanna, pimmanaw ni Moises gapu iti pungtot ti ari. Nagtalinaed ni Moises iti uppat a pulo a tawen iti let-ang a maaw-awagan Sinai. Maysa nga aldaw, nakitana ti maysa a nakakaskasdaaw a banag. Naimatangan ni Moises iti maysa a kayo a gumilgil-ayab ngem saan a mapupuuran. Inawagan ti Dios ni Moises manipud iti tengnga ti kayo ket kinunana, “Nakitak ti nakakaasi a kasasaad dagiti tattaok idiay Egipto. Ita, ibaon ka iti ari tapno iruarmo dagiti tattaok nga Israelita manipud Egipto.”

Maikasangapulo ket Lima a Ladawan: Nagsubli ni Moises iti Ari ti Egipto

Exodus 5:1 - 10:29

Nagbuteng ni Moises a mapan idiay Egipto, ngem nagtalek isuna iti Dios ket nagsubli isuna idiay Egipto. Nakikuyog kenkuana ti kabsatna a ni Aaron. Napanda ket kinunada iti ari, “Kastoy ti kuna ti Apo a Dios ti Israel: ‘Palubosam dagiti tattaok a mapan idiay let-ang tapno rambakanda ti piesta a pangpadayaw kaniak.’” Ngem insungbat ti ari, “Diak am-ammo ti Apo, ket diak palubosan dagiti Israelita.” Kalpasanna, ad-adda a pinarigat dagiti Egipcio dagiti Israelita iti panagtrabahoda. Kinuna ti Dios ken ni Moises, “Maam-ammodak ita dagiti taga Egipto a siak ti Apo a Dios mo iyunnatko dagiti imak a maiparbeng kadagiti Egipcio tapno mawayawayaan dagiti tattaok.” Kinuna pay ti Dios, “No ibaga ti ari a mangipakitakayo iti milagro a pammaneknek a naibaonkayo, ibagam ken Aaron nga ipurruakna ti sarukodna iti sangoanan ti ari ket agbalinto nga uleg.” Tinungpal ni Aaron ket inaramidna ti imbaga ni Moises kenkuana. Ngem adda met dagiti salamangkero ti Egipto a makaaramid iti kasdiay a banag. Nagbalin met nga uleg dagiti sarrukodda. Ngem inalun-on ida ti sarukod ni Aaron. Nakita ti ari ti pannakabalin ti Dios ngem saanna latta a pinalubosan dagiti tattao ti Dios. Isu a nagaramid ti Dios kadagiti adu a nakakaskasdaaw a banbanag a maiparbeng iti ari ken kadagiti salamangkero ti Egipto. Pinagbalin ti Dios a dara ti amin a danum ti Egipto. Nangyeg ti Dios kadagiti agduduma a saplit iti entero nga Egipto, tukak, timel, ngilaw, pannakatay dagiti animal, letteg dagiti tattao, panagtudo ti yelo, sipnget ken dudon. Binay-an ti Dios a maaramid dagiti salamangkero ti Egipto dagiti nakakaskasdaaw nga inaramid ti Dios. Ngem ad-adu dagiti inaramid ti Dios a nakakaskasdaaw nga imapakitana iti ari ken kadagiti salamangkero iti Egipto. Iti daytoy a wagas, impakita iti Dios ti ari ti Egipto a nabilbileg ti Dios ngem kadagiti salamangkero. Ngem kaskasdi ti ari ket saan nga nagtulnog iti Dios ket saan na nga pinalubusan dagiti Israelita nga pumanaw.

Maikasangapulo ket Innem a Ladawan: Ti Panagidaton iti Kordero

Exodo 11:4-8, Exodo 12:1-36

Inbaga ni Moises iti ari a patayen ti Dios dagiti amin nga inauna nga anak ti Egipto. Kalpasanna, kinasarita ti Dios ni Moises ket kinunana, “Ibagam kadagiti Israelita a mangalada iti urbon ket patayenda; mangalada iti dara dagitoy sada iwaris kadagiti ruangan ti balbalayda. Iti dayta a rabii, sursorekto ti Egipto ket papatayek ti amin nga inauna nga annak. Labsakto dagiti amin a balbalay a makitak nga adda darana. Awanto ti pakaan-annoanyo inton dusaek ti Egipto.” Tinungpal ti Dios ti karina. Iti dayta a rabii, amin nga inauna nga annak ti Egipto ket natay. Ngem awan iti uray maysa nga anak dagiti Israelita ti natay. Iti dayta met la a rabii, pinaayaban ti ari da Moises ket kinunana, “Pumanawkayon, dakayo ken dagiti Israelita! Panawanyo ti pagiliak ket inkayo agdaydayaw iti Apo a kas dinawatyo.”

Maikasangapulo ket Pito a Ladawan: Ti Panagballasiw iti Baybay

Exodo 13:17 - 14:31

Indaulo ni Moises kadagiti Israelita a rummuar iti pagilian ti Egipto. Kinadwa ida ti Dios babaen iti monmon nga ulep iti aldaw ken monmon nga apuy iti rabii. Idi a mangngeg dagiti Egipcio a pimmanaw dagiti Israelita, nagpungtot ti ari agraman dagiti Egipcio ket pinanunotda nga awanen ti tagaboda. Inummong ti ari dagiti amin nga adipenna tapno kamatenda dagiti Israelita nga isubli iti Egipto. Dagiti Israelita ket addadan iti asideg ti baybay ngem saanda a makaballasiw. Adda met iti malikudanda dagiti armada ken ti ari ti Egipto. Awanen sabali a pagturongan dagiti Israelita. Kinuna ni Moises kadagiti Israelita, “Dikay agbuteng. Patibkerenyo ti pakinakemyo. Ita nga aldaw, makitayo ti panangisalakan ti Apo kadatayo. Diyonton makita dagiti Egipcio.” Pinagbisngay ti Dios ti danum ket amin dagiti Israelita nakaballasiwda iti namaga a baybay. Pinadas dagiti Egipcio a kamaten dagiti Israelita ngem nagsubli ti danum ket nalmesda, ngem naisalakan dagiti Israelita.

Maikasangapulo ket walo a Ladawan: Dagiti Makan ken ti Danum iti Let-ang

Exodo 16:1 - 17:7

Indaulo ni Moises dagiti Israelita iti let-ang. Awan iti kanenda ket nagreklamoda ken ni Moises, ni Aaron ken iti Dios. Isu nga iti tunggal dumteng ti rabii, mangted ti Dios kadakuada iti pugo ket iti bigat met mangted ti Dios kadagiti babassit a bukel a kasla tinapay a naggapu sadi langit ket nagpidotda tapno adda kanenda. Inawaganda daytoy a “manna.” Idin a dagitoy a tattao awanen iti maalada a danum a mainom, nagreklamoda manen ken Moises. Ket kinuna ni Moises kadagiti tattao, “Apay a pabasulendak? Apay a suotenyo ti Apo?” Nagkararag ni Moises iti Dios ket sinungbatan isuna iti Dios a kinunana, “Itugotmo ti sarrukodmo ket ibautmo iti bato ket agpussuakto iti danum nga inumen dagiti tattao.” Napasamak amin nga imbaga ti Dios. Iti uneg iti uppat a pulo a tawen pinakan ken inaywanan ida ti Dios idiay let-ang.

Maikasangapulo ket Siam a Ladawan: Ni Moises iti Bantay ti Dios

Exodo 19:1-20; Psalm 19:11; John 14:15

Dagiti Israelita ket nakadanun iti bantay Sinai. Manipud sadi langit, bimmaba ti Dios iti bantay a nabuyugan iti guruod, kimat, ulep ken apuy. Simmang-at ni Moises iti bantay tapno makiuman iti Dios, ket kinuna ti Dios kenkuana, “Siak ni Yahweh a Diosyo a nangiruar kadakayo idiay Egipto, iti daga a nakatagabuanyo. Dika agdayaw iti sabali a dios no di laeng siak. Dika agaramid iti agpaay kenka a kinitikitan a ladawan wenno aniaman a kapadpada ti parsua iti langit wenno iti daga wenno iti danum nga adda iti uneg ti daga. Dika agrukbab wenno agdaydayaw iti uray ania a kinitikitan a ladawan agsipud ta siak, ni Yahweh a Diosmo, ket managimonak. Dimo aramaten ti naganko iti dakes a panggep. Ngilinem ti Aldaw a Panaginana ket ibilangmo a nasantoan. Iti las-ud ti innem nga aldaw, siak, ni Yahweh, inaramidko ti langit, daga, dagiti baybay agraman dagiti amin a linaonda, ngem naginanaak iti maikapito nga aldaw. Isu’t gapuna a binendisionak ti Aldaw a Panaginana ket intuyangko nga aldaw a nasantoan. Dayawem da amam ken inam. Dika mamapatay. Dika makikamalala. Dika agtakaw. Dika agsaksi iti ulbod a maibusor iti padam a tao. Dika aguman dagiti sabali a tao.” Insurat ti Dios dagitoy a bilin iti taptapi ti bato ket inbaba ni Moises daytoy manipud bantay tapno agbalin a bilin kadagiti tattao. Ita, makitatayo dagitoy a bilin ti Dios kadagiti sasaona, iti Bibliya.

Maikaduapulo a Ladawan: Ti Uleg a Naibayog iti Kayu

Numero 21:4-9; Deutoronomio 18:18

Iti maminsan pay, nagsao dagiti tattao iti saan a maiparbeng iti Dios ken ni Moises, ket kinunada, “Apay nga impanawnakami idiay Egipto? Tapno papatayennakami iti daytoy a let-ang nga awan taraon wenno danum? Maumakamin iti kastoy a kanen nga awan serserbina.” Gapu iti daytoy, nangibaon ti Dios kadagiti nagita nga uleg iti ayanda. Adu nga Israelita ti nakagat a puon ti nakatayanda. Napan dagiti tattao ken ni Moises ket inaklonda a nagbasolda. Dimmawatda iti tulong ken Moises ket nagkakarag a maipaay kadakuada. Imbaga ti Dios ken ni Moises a mangaramid iti sinan-uleg a bronse sa ibayogna tapno ti siasinoman a makagat umimbag no kitaenna ti sinan-uleg. Nangaramid ngarud ni Moises iti sinan-uleg, ket inkabilna iti kayo. Ket amin a makagat iti uleg, umimbag no kitaenna ti sinan-uleg. Ni Moises iti maysa kadagiti kaatatan-okan a pangulo ken propeta ti israel. Iti uneg ti uppat a pulo a tawen, indauloanna dagiti Israelita iti let-ang. Sakbay a natay ni Moises, kinuna ti Dios kenkuana, “Mangibaonakto iti propeta a kas kenka nga agtaud kadagiti kakabsatmo. Ibagakto kenkuana ti isaona ket ibagananto met kadagiti tattao ti amin nga ibilinko.”

Maikaduapulo ket Maysa a Ladawan: Pinakan ni Hesus dagiti tattao

Juan 6:1-58

Iti adu a tawen, nagsapul dagiti Israelita iti profeta a kas ken Moises. Iti saan a mabayag, naipasngay ni Hesu-Kristo iti Israel. Sinuroan ni Hesus dagiti tattao a kas iti inaramid ni Moises. Maysa nga aldaw, adu a tattao iti simmurot ken Hesus iti maysa nga adayu a lugar tapno agdingngeg kadagiti panursurona. Nagbisin dagiti tattao ngem awan tugotda a makan. Maysa nga ubing a lalaki ti nagbalon iti lima a tinapay ken dua nga ikan. Innala ni Hesus ti tinapay ken ikan ket nagyaman iti Dios. Kalpasanna pinakanna dagiti tattao iti ikan ken tinapay. Nasurok a lima ribo ti pinakan ni Hesus. Kinuna dagiti tattao, “Awan duadua a daytoy ti Propeta nga umay ditoy lubong.” Iti sumaruno nga aldaw, kinuna ni Hesus, “Siak ti tinapay ti biag. Ti umay kaniak, dinto mabisinan, ket ti mamati kaniak dinto mawaw.” Dagiti sumaruno a ladawan ket mangisuro pay kadatayo iti maipanggep ken Hesus.

Maikaduapulo ket dua a Ladawan: Nakisarita ni Hesus ken Moises

Mateo 17:1-8; Lucas 9:28-36

Maysa nga aldaw, intugot ni Hesus dagiti adalanna iti maysa a bantay tapno agkararag. Kabayatan iti panagkarkararag ni Hesus, kellaat a nagraniag ti rupa ni Hesus a kas iti init ket rimmangrang a kas lawag dagti pagan-anayna. Pagamammoan, nagparang ni Moises ken Elias kadakuada. Ni Moises ken Elias ket propeta ti Dios sakbay nga immay ni Hesus. Pagsasaritaan da Moises ken Elias iti umadanin a pannakatay ni Hesus. Nangngeg dagiti tallo nga adipen ni Hesus nga agsasaritada. Kalpasanna, adda naraniag nga ulep a nanglinong kadakuada. Nagsao ti Dios manipud iti ulep ket kinunana, “Daytoy ti Anakko a dungdungngoek ken pakaragsakak unay. Dumngegkayo kenkuana!” Kalpasan a nagsao ti timek a naggapu iti ulep, ni Hesus laeng ti nakita dagiti adalan ni Hesus.

Maikasangapulo ket Tallo a Ladawan: Natay ni Hesus a Maipaay Kadatayo amin

Adu a tattao ti saan a nangawat ken namati ken Hesus ket nagballigida iti panangpapatayda kenkuana. Inlansa dagiti soldado ni Hesus iti kayo a krus kadwana dagiti dua a kriminal. Maysa kadagiti kriminal iti nanglalais ken Hesus a nagkuna, “Saan kadi a sika ti Kristo? Isalakanmo ngarud ta bagim ket isalakannakami met!” Ngem binabalaw ti kaduana a kriminal ket kinunana, “Dika aya agbuteng iti Dios? Agpapadatayo amin a madusdusa. Rebbengna nga agsagabata gapu iti inaramidta. Ngem daytoy a tao, awan dakes nga inaramidna.” Ket kinunana ken Hesus, “Laglagipennak Hesus inton mapanka iti pagariam.” Kinuna ni Hesus kenkuana, “Ibagak kenka daytoy: Ita nga aldaw, makipagyankanto kaniak idiay Paraiso.” Kayat ti Dios nga agbiagtayo amin ken maaddaan, naddikket ken naayatan a pannakirelasyon kadagiti amin a tattao a mabuyugan iti pammendisyon ti Dios ken maitedtayo ti pammadayaw Kenkuana. Ngem amintayo nagbasol iti Dios. Ket maikaritayo nga umawat iti pannusa a naggapu Kenkuana. Ngem ay-ayatennatayo ti Dios. Isu nga imbaonna ti Anakna a ni Hesus tapno agbalin a bayad kadagiti amin a basbasoltayo. Kinuna ni Hesus, “Awan ti makaala iti biagko. Itedko kas pagayatak. Adda kalintegak a mangted iti biagko, ket adda met kalintegak a mangala met laeng.” Inaramid ni Hesus daytoy babaen iti pannakatay ken panagungarna manipud ken patay. Babaen iti inaramidna, naikkat ti pannakabalin iti amin a pangulo iti sangalubungan a maibusor kadatayo. Pinabainan ni Hesus dagiti kabusor babaen iti balligina iti pannakatayna iti krus. Isu nga kadagitoy a panawen, nawayatayon nga umasideg iti presensya ken awaten ti Dios. Inikkannatayo ti Dios iti pannakabalin nga agbiag a mangted dayaw ken agbalin a makaay-ayo kenkuana. Iti panawen ni Moises, iti dara ti karnero a maisagut ket masapul tapno maisalakan dagiti Israelita iti dusa a pannakatay gapu iti basol. Iti kasta met la a wagas ni Hesus ti naisagot iti Dios nga nangala kadagiti amin a basbasol ken natay ken nadusa a maipaay kadatayo. Ti laeng pannakaparigat ni Hesus gapu iti basbasoltayo iti maikari iti sangoanan ti Dios. Ket uray kadagitoy a panawen, ar-aramiden ti Dios daytoy. Ti panagsayasay ti dara iti krus iti nangisalakan kadatayo manipud iti pannusa ti Dios iti awan inggana a pannakaparparigat idiay impierno. Inlawlawag ti sao ti Dios “ti Biblia” kas iti inaramid ni Moises iti sinan-uleg a naikabil iti kayo, nasken met a maikabil ni Hesu Kristo iti krus tapno ti siasinoman a kumita ken mamati kenkuana ket maisalakan ken maaddaan iti biag nga agnanayon. “Gapu iti kasta unay a panagayat ti Dios iti lubong, intedna ti bugbugtong nga anakna tapno ti siasinoman a mamati kenkuana saan a matay no di ket agbiag nga agnanayon.”

Maikaduapulo ket Uppat a Ladawan: Nagpangato ni Hesus sadi Langit

Juan19:38; Aramid 1:6-11

Idi a natay ni Hesus, innala dagiti adipenna ti bangkayna ket inkabilda iti maysa a tanem. Ngem kalpasan iti tallo nga aldaw, nagungar ni Hesus manipud ken patay ket kalpasan iti uppat a pulo nga aldaw manipud iti pannakaimatang dagiti adipen iti yuulina sadi langit. Sibibiag ni Hesus uray kadagitoy a panawen ken nakatugaw iti makannawan ti Dios. Maysa nga aldaw, agsublinto manen ni Hesus iti disso a nakaimatanganda iti panagpangatona. Alaen ni Hesus dagiti amin a mamati ken agkammatalek kenkuana ket isurotna sadi langit. Nakasagana ka kadin a sumurot ken Hesus?