Buku ra 5: Kuinshi nkaya na Mwenyezimungu na namuna zake za kuntumaini

Mwanzo

Salama na habari ngema marafiki zangu. Ezo hadisi ziri mu buku ra masamba, ziwapo nkati ya maandiko matakatifu, mbibiliya. Ezo hadisi-zo zitereza masemo a walume pamoja na waka watendire mambo makulu-makulu. Mwenyezimungu kawasaidiya wakati wawakiwa nao tafauti zao. Tengemana sana-sana usikirize ezo hadisi ngema-zo na unang'anize nfano wakati wausikira shauti kambi ei. ***

Nfano wa 1: Naama kôka kummona Nabii wa Mwenyezimungu

2 Reis 5:1-12

Inti ya Izraeli akiwapo nabii mmoja wa kwitiwa Elizeu. Suku moja akilawa masikini mmoja, akúka akifikira pakaya pake, konta kasikira kuwa noire ntumwa wa Mwenyezimungu ire akiwa nao uwezo wa kukidiri kutibu ulwere wake nkulu wa magundula. Iye kalawa inti ya baidi na vinu vyake vingi vyawenye, kwa kuwa asáka kuntibu onse ampe na iye aakimwijiwa Mwenyezimungu. Masikini ire, wakati wakirindira kufunguririwa miryango ya Elizeu, nabii ire nnyumba mure, akimpereka ntumishi wake na habari kamba ezi za kumwambira masikini ire : "Úka mpaka muto wa Yordãu ukówe mara saba, magundula ako apona piya, ukuwa swafi."

Noparepare Naama akikimiwa pakulu futi, konta akidanizira kuwa Elizeu ndi asaka kulawa nnyumba mure kundairi habari na kunlebelela dûwa iye mwenyewe. Basi noparepare akilawa wakukimiwa wawenye pamoja na marafiki zake wampereke ware wakúka vyao.

Nfano wa 2: Naama katibiwa magundula

2 Reis 5:5-19

Munjira pawakiludi wakúka ukaya, watumishi wake wakola kumwambira javi : "Úwe usikimiwe wala usirishuku pakulu, ujuzi usikirize vyakwambire ire munu ire, ntumwa wa Mwenyezimungu ire."

Mwinsho, watumishi wake ware pamoja na wenziwe wakati wawankidirire, Naama akiwaza kuludi, akúka mpaka Muto wa Yordãu ure akowa mara saba novire. Kweli-kwelini noure mpunde ure Naama akipona magundula are piya.

Kwa radi yake yawenye, akiludira ka nabii nokure, ntumwa wa Mwenyezimungu ire, akimwambira javi : "Sambi nisa kwijiwa kuwa aapo Mwenyezimungu wa kumpunda wa Izraeli. Mwenyezimungu wa Izraeli ndi Mwenyezimungu wa ukweli."

Naama akimwambira tena Elizeu kuwa, kwanza ka noire suku ire mpaka mbere iye antukuza Mwenyezimungu wa ukweli. Basi iye kwa kunshukuru kwake Elizeu akisaka kumpa vinu vyasukure vire, fala Elizeu ire wakati wapewe, akikatala.

Kwa piya vire, Naama akiludira kwao na radi mmoja ka mmoja.

Nfano wa 3: Elizeu na malaika wa Mwenyezimungu

2 Reis 6:8-17

Kwa suku moja, nfalume wa Siriya kawapereka makava wake kúka kutenda vita inti ya Izraeli. Fala Mwenyezimungu akinfahamisha Elizeu kinu chawalengele kutenda makava ware, na namuna ya kufuja anzima ya maaduwi ware.

Kinu kamba echi chikuna mara nyingi yawenye, mpaka wakisokeziwa. Basi, nfalume wa Siriya akibaki wakukimiwa wawenye, mpaka kudanizira kuwa nkati ya makava wake kawapo nasonde mmojiwapo. Fala makava ware wakimwambira kuwa chiwatenza kutowa kukidiri konta Nabii Elizeu, Mwenyezimungu wa Izraeli akumpa fahamu ya kwijiwa kinu kabula sachinamba kukuna.

Nfalume wa Siriya akiwalavya makava wengi, akiwapereka wakanfunge Elizeu. Suku moja, subü namapema, ntumishi wa Elizeu akilawira paweru kaona maala pare piya pazunguriziwa. Ntumishi ire ukimpata wofi, akitetema akuka akimwereza nabii : "Epa tisaka kutenda mwaja?" Elizeu akinjibu : "Usiwe na wofi, konta wengi ndi makava watiri nao ofwe, koliko wawari nao ewo."

Nopare-pare, Elizeu akilebela duwa ka Mwenyezimungu, akilebela afungure maso annang'anize. Kweli-kwelini, kwa mpunde noure Elizeu akiona maringisho a moto na malaika wa moto nanyenje ya nopare maala pawakiwa makava wa Siriya pare. Ewo wákiwa makava wa Mwenyezimungu, waja kuwasunga wanu wa Elizeu. Basi, Mwenyezimungu mmoja noyo akitendanga mambo kamba ewo, ndi mmoja noyo ari kutisunga mpaka rero-vi.

Nfano wa 4: Elizeu na makava wa kupanjika maso

2 Reis 6:17-23

Masiriyu wakati wawafikire karibu kunkola Elizeu, iye akilebela duwa ka Mwenyezimungu akamba : "Mwenyezimungu walumize masiriyu-wa uwapanje maso wasiwone."

Kwa noure mpunde ure makava ware piya wakipanjika maso, basi Elizeu akilawa mala pekare pare akiwambira javi : "Omi nukuperekani ka mwananlume wamuri kunsakula."

Nabii wa Mwenyezimungu ire akiwapereka makava ware mpaka kaya ulu ya inti ya nfalume wa Izraeli, pawafikire, akiwalebelela duwa kuwa afunguke maso, wanze tena kuwona kamba vyawakiwonanga. Kweli-kwelini Mwenyezimungu akiwaponesa giza yao ire wakanza kuwona. Noparepare, waona wazunguriziwa na makava wa Izraeli. Basi nfalume wa Izraeli akisaka kuwolaya, fala nabii ire akilavya amuri wapewe kurya warye na waludire mmakwao.

Marafiki zangu, Mwenyezimungu wakintukufu Elizeu na ofwe ndi Mwenyezimungu wetu noyo, iye ndi nkulu koliko maaduwi wetu. Ntemana aitibidi kopa kinu ikiwa tinkubali iye. Na mafunzo mengine tena aatifundire Bwana Insa ndi kuwa : "Tiwapende maaduwi wetu na tijuzi tilebele dûwa ka wenye kutilumbata ipate tiwe wana wa Mwenyezimungu."

Nfano wa 5: Kuzunguriziwa ka Samariya

2 Reis 6:24 - 7:2

Bandi ya kupita wakati mwingi wawenye makava wa Siriya wakúka wakizunguriza piya kaya ulu ya ufalume wa Izraeli, noparepare, ipita atuwa ulu yawenye. Apana vinu vikingira wala apana vikilawa nkaya mure. Wanu wa muinti mure wengira kutabika na vinu vyakusakula konta awakiwanao vyakurya. Anta suku moja, nfalume wa noire inti ire akipita nanyenje ya luwani rikulu rijengeriwe kaya ire, basi akisimanana nao wanawaka wawiri wakinfika karibu yake. Wanawaka ware, wakinsakula nfalume ire alamure tafauti yao ya kuwa nani akidiri kumurya mwanawe wa kufwa? Nfalume akikimiwa pakulu futi kwa kuwa avimwajibire, konta Mwenyezimungu aawavire tafauti yao ulu ya kutabika kamba kure. Basi nfalume ire akisaka kumulaya Elizeu, konta akiwa nabii wa Mwenyezimungu. Elizeu wakati wasikire javire, wanu piya akiwaperekera habari ya kuwa javi : "Mwenyezimungu kwa nowu wakati-u vikuwapo vyakurya vingi vyawenye panriyango wa ei kaya-i ... javyo ndi vyaamba Mwenyezimungu."

Basi ofwe wanadamu piya zitilawirira tafauti za kutirigariga, fala wakati piya Mwenyezimungu atitunza na atiwazira. Tunzani namuna Mwenyezimungu vyawaperekere wanu ware vyakurya.

Nfano wa 6: Wanu wane wa magundula

2 Reis 7:3-20

Íkiwa jironi karibu ya kuswa juwa, wakati waikinyangula mikukuta ya vita, na shindo za makavalu pamoja na vilulu vya wanu kwa sababu ya uhuru wa wanu nkaya mure. Basi makava wa Siriya pawamangire pare pawasikire girita ire, wadanizira kuwa inti nyengine jirani ya Izraeli wawaza kuwavya. Noparepare, kwa kuwa wasinganiriwa gafula, wakituwa wakúka vyao, vinu vyao piya wakasa nopare pamoja na vyakurya.

Wanu wa Samariya wawaona wakituwa bila kwijiwa kinani chikunire. Upande mwengine, nanyenje ya noire kaya ire, wakiwapo wanu wane walwere magundula, wakikola kwambirana watupu : "Mukwijiwa, epa tikikala nopa tikufwa njala, na tikúka karibu kawari wasiriya kure watulaya. Falakini novyo sivyo tukeni tikawalebele vyakurya. Ikiwa wationera utungu watimera vyakurya aba."

Wakati wawafikire pamangisa a ware maaduwi ware, awammonire munu anta mmoja, wakikola kurya vyakurya vire vyawasakire vyonse, ikisa wakambirana watupu javi : "Javi sivyo vyema, evi vinu-vi tisirisukuze ofwe basi, rero suku ya habari ngema ya umati wenzetu, konta viwapo vyakurya vingi kafyala-kafyala."

Wamagundula ware wakiludira ukaya, wakúka wakiwambira wanu vikunire vire piya. Na wanu wa Samariya wakipokerera habari ngema zire na radi nyingi, na mwanzo wa noire suku ire vikiwapo vyakurya kafyala-kafyala ulumwengu piya. Basi wanu wakola kuntukufu Mwenyezimungu kwa namuna ngema yawapasarire pamoja na kupata mainsha mema akuwatuwisa maaduwi wao.

Marafiki zangu, na ofwe novyo tiwanao habari ngema za Insa Kristo, zawambira wanu piya, Insa ndi kurya ka mainsha, mwenye kutiswamii madambi etu na atipa mainsha a milele.

Nfano wa 7: Inusu kantira Mwenyezimungu

Jonas 1:1-7

Bandi ya kufwa Elizeu aupitire wakati mwingi, Mwenyezimungu kamolota mwana-nlume mwengine kuwa awe nabii wake, zina rake akitiwa Inusu. Mwenyezimungu akimwambira habari ngema za faida pakulu sana. Kamwambira javi : "Lawa uke mpaka kaya ulu ya Nenive ukaseme javi : "Mwenyezimungu adangula kaya-i piya kwa sababu ya ubaya wenu." Fala Inusu aasakire kutenda vyamuriwe na Mwenyezimungu.

Nenive ikiwa ndi kaya ulu itawariwe na wasiriyu na ikisa tena wakiwa maaduwi wa Izraeli. Na Inusu akijiwa sana-sana kuwa Mwenyezimungu kawanao uwezo wa kuwonera utungu kudangula kaya ire, ikiwa watubu wanu wa noire kaya ire. Ntamana akiwaza kwingira mbatela kutira kúka baidi pakulu futi.

Nfano wa 8: Inusu mmatumbo mwa inswi nkulu

Jonas 1:8 - 2:10

Mwenyezimungu akipereka gaibu, mbari piya mukinyata, mabaariya piya ukiwengira wofi. Mabaariya ware kwa kusakula kuvuka, wakitenda nguvu wakipinga mizigo wakefya mbari ipate wapungure farumu na kila mmoja akilalamika akirishuku ka nlungu wake, fala Inusu noure wakati ure kesukira mungama akilala usingizi.

Naoda ire, akilawa akúka akinlamusa Inusu na iye alebele ka nlungu wake.

Basi noparepare mabaariya ware wakiwaza namuna ya kusakula kwijiwa mashaka are, ankuwapata kwa sababu ya nani? Na mbatela mure Inusu ire akiwatikinisa mabaariya ware. Ewo wakindairi : "Nowe kazi yako ndi yepi? Na nowe ndepi kaulawa?"

Inusu ire akiwajibu javi : "Omi nankulawa Izraeli, omi niwa nabii wa Mwenyezimungu mwenye uwezo piya, mwenye kumba Bingu na Ardhi, epa paniri-pa nankutira kutenda vyanamuriwe na Mwenyezimungu."

Mabaariya ware wanza kufazaika, konta wejiwa kuwa ikiwa awatendire juwabu rimojawapo, wakufwa.

Basi Inusu akiwambira kuwa juwabu ra kusakula kunusurika umwe, rimoja basi, kunitwala omi kunefya mmaji.

Noparepare gaibu izidi na mbari mure muzidi kunyata. Mabaariya ware wakitenda kamba vyambire Inusu, wakintwala wakimwefya mmaji mure chubu.

Kwa mpunde noure mepo ire ikipita na mmaji mure mukinyamala ndu.

Basi Mwenyezimungu akimpereka inswi nkulu ipate kwa noure wakati ure, ammize Inusu apate kuvuka. Inusu kêkala mmatumbo mwa inswi mure suku natu.

Mwenyezimungu akimwamuru inswi ire, akúka akinchukula Inusu nlufuko.

Nfano wa 9: Inusu kafika Nenive

Jonas 3:1-10

Nokure kungulu kure, Mwenyezimungu kamwamuru tena Inusu kuwa oke kaya ya Nenive akereze habari zantumire Iye.

Inusu kweli-kwelini akilawa akúka. Wakati wafikire Nenive, kaona kaya ire kuwa ulu sana na akanza kuwereza waNenive ware habari zire kuwa javi : "Mwenyezimungu kaona ubaya wenu wamuri kutenda piya, ntamana kabula ya suku arubaini asaka kudangula kaya-i pamoja na wanu piya." Na wanu wa Nenive wakikubali habari zereze Inusu zire na wakasa kutenda ubaya wao ure na wakanza kila suku kulebela dûwa ka Mwenyezimungu wa ukweli, ipate awaonere utungu. Anta na nfalume wa Nenive neye kakubali kuwa kinu kimojiwapo kibaya Mwenyezimungu awaperekera umati wake.

Basi, kwa kuwa javire, ikiwa sababu nfalume ire akilavya amuri wanu nkaya mure piya wafunge na watubiye vitendo vyao vibaya. Piya vyawari kutenda wase, walalamike kunkumbuka Mwenyezimungu mwenye uwezo piya, podi Iye kawaonera utungu.

Mwenyezimungu akisikira duwa zao zire na akiwona kuwa myoyo yao ire iwazung'unuka kwa kutubu vitendo vyao vire. Mwenyezimungu akamuru kutowa kudangula tena kaya ire.

Basi wakati watisikira hadisi ya Inusu, ndi wakati watikumbukira Insa. Bandi ya iye kufwa kekala nkaburi suku natu, fala ikisa kafufuka akiinshi tena, kamba Inusu vyekare suku natu mmatumbo mwa inswi, akichukuriwa kungulu.

WaNenive waoneriwa utungu kwa sababu ya kutubu dambi zao kwa myoyo yao piya. Na kinu kamba echi na ofwe novyo chitikuna. Konta tiwa wanu wa kukola dambi, tijuzi tihukumiwe na hukumu mojiwapo. Fala Mwenyezimungu kawa nao uwezo wa kupindula, ikiwa na ofwe novyo tipindula mainsha etu, na timwereza Mwenyezimungu vinu vya madambi vyatitenda, Iye mwenye kutiswamii.

Nfano wa 10: Eshita na nfalume

Eshita 1:1 - 2:18

Bandi ya Inusu, ipita myaka mingi yawenye, ilawirira inti nyengine ulu ikanza kutenda vita na Izraeli, wakingira Yerusalemu wakiwakola wanu wengi wakiwafunga. Bandi ya kupita myaka mingi, nfalume wa noire inti ire akinsakula rainya mupya. Basi nopare-pare wakija wari wengi wawenye fala kwa piya ware akintondola mmoja basi, zina rake akitiwa Eshita. Eshita kazi yake akiwa nvini fala nfalume ire aakijiwa.

Wanu wa kwao Eshita, Izraeli, wajisiwa kutendiwa watwana. Jamaa yake Eshita nkaya mure akiwa mmoja basi, mwananlume wa kwitiwa Mordekai na iye ndi akiwa ntumishi nkulu wa nfalume ire.

Kwa kuwa Eshita akiwa muka wa nfalume, basi Mordikai ire akijanga akimpa habari za kumpa nguvu. Konta kusema kweli, siyo bure novivi Mwenyezimungu kantondola kuntula kiti bora pakulu kamba chire.

Umati wa Mwenyezimungu, noire inti ire watenda namuna piya wawe makamilifu mbere ya Mwenyezimungu fala ewo wakiwa nao maaduwi wengi na vikiwajibu waulaiwe piya maaduwi wao ware.

Nfano wa 11: Mordikai kakatala kunkokorera ntumishi nkulu wa nfalume

Nfalume wa Peresiya, ufalume wake ukiwa wa tisho pakulu sana, pamoja na nfalume mmoja wa makava wa nfalume wa kwitiwa Hama, na iye novyo akitishanga pakulu futi. Hama wakati wa kupita mbere ya makava wawapundire iye, wasimana wake, wakijuzi watenge malundi wakokore alama ya kumwishimu. Munu mmoja tu basi wakwitiwa Mordikai aakisaka kunkokorera konta akijiwa kuwa mwanadamu aajuzi kutenda javire, kunkokorera munu kamba iye ndi Mwenyezimungu. Basi Hama kwa kuwa akiwa munu wa kuridãi pakulu, vikinkima.

Hama kwa kuwa akiwa munu wa kuridãi pakulu na kuwa mbaya, katenda juwabu ra kusakula kumulaya Mordikai. Wala si iye basi, pamoja na mayaudi.

Hama kwa vinu vingi-vingi vyawenye vyakimpanga nfalume ire, kakidiri kulavisa amuri zake mu inti mure, kuwapa wanu mamulaka watumire nguvu ya nfalume ire, waolaye noware wanu wabishi ware, "wakikatalanga kufulata shariya za nfalume ware."

Hama, kwa kuwa ateme, kabula sanamba kutenda ubaya wake ure, akitumiza kujenga maala pakutunduka kiruzi cha kumulaira Mordekai. Na kumbe Eshita kejiwa mida mipango ya ubaya yakipanga Hama ire piya.

Mordekai akinfunda Eshita kuwa na iye ajuzi engire kati ya mwaa ure ipate anvushe. Ila tafauti ikiwapo ikiwa moja basi : "Apana munu akijuzi kúka ka nfalume bila kwitiwa. Na mwenye kúka setiwe, ikimwenendera ajali ya mainsha ake."

Eshita akiwalebela wanu wa umati wake, wanlebelele dûwa, ipate akúka ka nfalume kure aasiulaiwe.

Nfano wa 12: Furaha ya Eshitari

Eshitari 5:1 - 7:10

Mwenyezimungu zikinfika dûwa za mayaudi ware. Kweli-kwelini nfalume ire akimpokerera Eshitari na akimolosera ngombo yake ya kifalume. Eshitari akimwarifu nfalume ire kwake ku jambo rake ra furaha, nfalume oke pamoja na Hama, kwa kuwa pajambo nopo viwapo vyasaka kunlebela vya maana sana. Nfalume ire akimpenda pakulu sana rainya wake Eshitari ire.

Paifikire suku na wakati wa kutendiwa ire furaha ire, nfalume ire kashugulika kwijiwa kinani chasaka kulebeliwa na rainya wake, noparepare akindairi kinani chasaka.

Eshitari akiwona kuwa noure ndi wakati wa kujuzi kuwalebelela wanu wa umati wake, akamba javi: "Omi nisaka niinshi kamba umati wangu, wenzangu walamuriwe kuulaiwa na epa suku yao ituriwe ifika futi."

Nfalume ire wakukimiwa wawenye akindairi javi: "Nani atengeze vinu vya kofya kamba evyo?" Eyu ndi mwananlume atengeze vitendo kamba evyo, Eshitari akimolota Hama. Nfalume ire na kukimiwa kwake novire, akilavya amuri wa kuwa Hama ajuzi akanyongiwe aulaiwe ku nyumba noire itengeziwe kusakula kumulaya Mordikai ire.

Eshitari, Mordikai pamoja na umati ure piya, wenziwao ware, wakipata kunusurika mainsha ao kwa ire mipango ire. Basi, bandi ya piya vire, wakanza kuinshi mainsha mema inti ya Persiya ire.

Eyi hadisi-yi itikumbusira kuwa piya vinu virimbirira kuwawera vyema ware wenye kumpenda Mwenyezimungu.

Mwanzo

Ukiwapo wakati wa kuwa umati wa Mwenyezimungu ukiwa mbishi pakulu, aukisaka kwenendera njira ya Mwenyezimungu, ntamana wanu vikiwakuna vinu vya kunyata.

Mwenyezimungu akamuru kuwa inti nyengine iwatware wanu wengine woke nao inti sawejiwa wakawatende utwana.

Nfano wa 13: Daniyeli na marafiki zake

Noware wanu watwariwe ware, wakiwapo wanemba wane wamana sana-sana, mmoja zina rake akitiwa Daniyeli. Nfalume akiwatondola noware kuwa wake wa kunkorera kazi ku nyumba yake. Ewo wakija warifunde luga na tabiya za Babiloniya.

Daniyeli pamoja na wenziwe ware, mwa nfalume mure vyakurya vyengine wakikatalanga konta kwa kufulata tabiya ya kwao, ware awakirya vyakurya vire, wakiwaza warye misuzi ya masamba na maji basi.

Ewo wakijiwa kuwa wajuzi wamope Mwenyezimungu anta wawe inti sairi yao.

Walume wagabiziwe kuwafunda vinu na kuwakomarisa mwiri wao, wakopa kwa kuwopereza kuwa walwere kwa kutumira vire vyakurya vire. Fala kupita wakati aba, wapata kuwa wakomu pakulu na walawirira kuwa wejiwifu kuwapunda wanemba piya wa Babiloniya.

Nfano wa 14: Daniyeli na miloto ya nfalume

Daniyeli 2:1-49

Suku moja usiku nfalume wa Babiloniya kalota nloto wa kunshangisa pakulu sana. Subuu pakuchere, akitumiza kuweta wejiwifu pamoja na wanu wakimwazisanga, waje wamwereze nloto, walotire ure mana ake. Noparepare, aalawirire munu anta mmoja wa kukidiri kwereza mana a nloto kamba vyawalebele nfalume.

Nfalume ire kwa sababu ya kukimiwa akilavya amuri kuwa waulaiwe wejiwifu piya wari nkati ya ufalume wake. Pawalawire makava wake kuka kutenda amuri yalavire nfalume ire, Daniyeli pamoja na marafiki zake ware nanga wolairiwa kumoja.

Daniyeli akilamuka akinlebela nfalume ampe kwanza nafasi ya wakati aba ereze nloto ure mana ake, konta kwa noure wakati ure iye kamuriwa na Mwenyezimungu vyakujuzi kwamba, na Mwenyezimungu noyo basi ndi ajuzire kumwamuru munu kwereza mana a nloto ure.

Daniyeli pamoja na wenziwe ware, nopare-pare wakilebela dûwa ka Mwenyezimungu, na kweli Iye akiwapa uwezo namuna ya kujuzi kwamba.

Daniyeli akiludi akúka tena akimira mbere ya nfalume akamba: "Binguni kawapo Mwenyezimungu nkulu, mwenye uwezo wa kuwamuru wanu kwereza vinu savijiwikana. Epo Mwenyezimungu nkulu, iwa namuna ya kukwambira vinu visaka kuja kukuna suka za mbere."

Nloto wa nfalume ure, kaona ufalume wa inti nyingi za mulumwengu, ukilawirira ufalume mwengine mmoja nkulu wa nguvu ya kufuja ufalume piya mulumwengu. Na nowo ufalume-wo ukuja kuwa ufalume wa Mwenyezimungu usaka kuja kutawala ulumwengu-u milele.

Nfalume ire akajibiwa pakulu sana na Daniyeli, nopare-pare na wejiwifu wengine ware wakipata kunusurika. Daniyeli akitawaziwa kuwa nfalume wa Babiloniya.

Nfano wa 15: Sinamu wa oru

Daniyeli 3:1-12

Nabukudunusuru, nfalume wa Babiloniya, katumiza kutendiwa sinamu nkulu nfano kamba wa munu, urefu wake pima talatini na upana pima natu, piya mwiri nzima wa oru.

Nabukudunusuru akiweta watumishi wake na wakulungwa walongorere katika ufalume wake piya, waje wammone sinamu wake ire. Wakati warikitendiwa jambo rire, nopare-pare ntumishi mmoja wa nfalume akilamuka akiwambira wanu ware javi : "Wakati wamusaka kusikira ikivuma shauti ya mwimbo, piya mujuzi munkokorere sinamu wa nfalume muntukuze, mukikatala, na asaka kukatala onse akoriwa akwefyeriwa pamoto ari nkomu.

Marafiki zake Daniyeli ware - Sadaraki, Mezaki, na Abudenegu - wakikatala kunkokorera kuntukuza sinamu ire,wakibaki wemire novire, konta ewo Mwenyezimungu basi ndi wawakintukuza.

Nopare-pare wakilawa wanu wengine wakimwambira nfalume : "Nopapa wawapo mayaudi wengine sawasaka kutenda amuri yako, awantukufu sinamu wako."

Nfano wa 16: Forunu ya moto

Daniyeli 3:13-30

Nfalume Nabukudunusuru kwa kuwona kuwa wavunja inshima zake, akiwambira wanemba watatu ware javi : "Epa ikiwa amusaka kuntukuza sinamu wangu, mukwefiwa pamoto, nani asaka kukwavyani?"

Wanemba-wo watatu ware wakijibu :"Ofwe Mwenyezimungu watiri kuntukuza atisaidiya, na Mwenyezimungu kamba asakire, novyo sivyo atintukuza sinamu wako wa oru-yo."

Nfalume ire kwa kukimiwa kwake, kuwona kuwa wanfezei wavunja shariya za ufalume wake, basi akitumiza kwengeziwa uni pamoto pare wanemba watatu ware : Sadaraki, Mezaki na Abudunegu wakefiwa nforunu mure.

Nakisa nfalume ire akinang'aniza nforunu mure na kukimiwa kwake novire, akitajabu mama! "Omi nankuwaona wanu wane wankwenenda vyawasaka vyonse pamoto pare. Na munu wa ane ari nopare-yo anitikinisa, kawa kamba ndi Mwenyezimungu wawenye."

Noparepare wanemba ware wakitiwa, walawe maala pawefiwe wakafwe pare, novyo sivyo wekala nfornu mure fala nywiri zao azikiwa nao anta arufu ya kulungula.

Nfalume ire akamba : "Mwenyezimungu wa Sadaraki, Mezaki na Abudunegu, kanpereka laika wake kawavusha, na aapo Mwenyezimungu mwengine tena kamba noyo."

Nfano wa 17: Daniyeli kalebela duwã ka Mwenyezimungu

Daniyeli 6:1-13

Bandi ya kupita myaka mingi yawenye, Babiloniya akitawala nfalume mwengine wa kulongoza ufalume. Iye kejiwa kuwa Daniyeli ndi akiwa munu mwijiwifu nkulu nkati ya noure ufalume ure. Na Daniyeli wakatiwo akiwa Goverinadori nkulu wa magovernadori piya wa Babiloniya.

Magovernadori wenziwe ware wakintendera wiyana, azikiwajibu namuna za siyasa za Daniyeli. Ware wakitenda juudi na jitiyadi piya kusakula namuna za kumwisusa kiti chake, konta akiwa munu kamilifu.

Ewo wakisakula namuna ya kumbunira kinu bure-bureni ka nfalume kure, konta iye akiwa munu mmoja mwaminifu kwa kila vyakitenda vyonse.

Noware magoverinadori ware wakilawa wakúka ka nfalume wakinlongopera Daniyeli vinu vya kumwajibu nfalume ire; kamba javi: "Nfalume, ulavye amuri, kwa muda wa suku natu asiwepo anta munu mmoja wa kulebela kinu ka munu asaka kuwa onse, anta ka Mwenyezimungu asilebele munu, ila ka nfalume basi."

Mawazo kamba are nfalume kaona kuwa amana, noparepare akitaya ushaidi wake, ikiwa ndi shariya ijuzire kwenenderiwa nkaya mure piya.

Fala Daniyeli akizidi kulebela dûwa ka Mwenyezimungu kamba vyaakitendanga daima, ingawa kutenda javire ndi vísukure ajali ya kufwa kwake.

Maaduwi wa Daniyeli ware paokire wakimmonerera kuwa angari kulebela dûwa ka Mwenyezimungu, wakiludira ka nfalume kure wakimwereza javi: "Daniyeli aasaka kufulata shariya yako."

Nfalume ire kejiwa kuwa rafiki yake, Daniyeli ire, atenda javire kwa kufulata shariya ya Nlungu, saijuzi kufujika tena.

Nfano wa 18: Daniyeli mpondo ra masimba

Daniyeli 6:14-24

Ukumu za nkosi sasaka kwenendera shariya ire ikiwa aulaiwe mpondo ra masimba. Nfalume ire avikimwajibu kuwa rafiki yake Daniyeli ire afwe, fala kini arikiwapo juwabu rengine ra kuzung'unusa shariya ire.

Basi kwa noure usiku ure Daniyeli akikoriwa akefiwa mmpondo ra masimba. Nfalume ire akingira kunsikitikira akamba : "Mwenyezimungu wa Daniyeli nanao ukweli kuwa annusuru."

Basi nfalume kwa noire suku ire usiku aarire wala aanywere maji kwa sababu ya kunsikitikira rafiki yake Daniyeli.

Subûu pakuchere akituwa mpaka papondo ra masimba rire akikola kukuwa akamba : "Daniyeli, ntumishi wa Mwenyezimungu hai, Mwenyezimungu wako katenda uwezo wa kukunusuru pamasimba pare?"

Daniyeli akijibu javi :"Mwenyezimungu wangu kampereka laika wake akifunga kanywa za masimba ware akininusuru."

Nfalume ire kwa kuritula kwake kuwa nfalume, akilavya amuri kuwa Daniyeli ajuzi alaviwe mpondo mure. Kwa mpunde noure akilavya tena amuri ya kuwa maaduwi wake Daniyeli ware wefiwe nkati ya pondo rire.

Marafiki zangu, ofwe atijuzi kopa kinu cha kutitenda wanadamu, ikiwa timwamini ka ukweli Mwenyezimungu kamba Daniyeli vyamwaminire na marafiki zake.

Nfano wa 19: Neemiya mbere ya nfalume nkulu

Neemiya 1:1 - 2:7

Neemiya akiwa mwananlume mmoja yaudi wa kumwamini Mwenyezimungu pakulu sana. Iye kainshi Babiloniya suku aba, bandi ya Daniyeli.

Basi iwa kuwa Yerusalemu sidadi ya wakulungwa wa mida, kaya ya kuwa manyumba mengi a kugwa, mayaudi wakiinshingi noire kaya ire ali yao ikiwa mbaya pakulu sana.

Na Neemiya akiwa ntumishi wa nfalume nkulu. Kwa suku moja wakati wakimudumu nfalume ire, nfalume kannang'aniza Neemiya kammona kufunga wajii kulanda wa kukimiwa.

Basi Neemiya akikola kumwereza nfalume ire habari za Yerusalemu, pamoja na wanu wengine, wa kwao kumoja.

Nfalume ire akilawa akamba javi :" Epo sambi uwe kwankulebela kinani?"

Neemiya kwa noure mpunde ure akikola kulebela dûwa ka Mwenyezimungu kuno akisowera aba-aba. Noparepare akimwambira nfalume ire javi : "Nipereke kwetu, kaya ya wa kinyamama ipate nuke nikajenge."

Mwenyezimungu akijibu dûwa ya Neemiya ire na nfalume ire akitenda kamba vyalebele novire. Na ofwe ndi novyo, tikiwa nao tabiya kamba za Neemiya, nkati ya umati wetu, tiona mambo mengi awenye.

Nfano wa 20: Neemiya na kaya ya kugwa vipama

Neemiya 2:11-20

Nfalume ire kampa Neemiya vyombo vya kuka kutendera kazi ya kujenga na akimpa wanu wa kúka kumwavya kazi piya, kweli-kwelini wakiludira Yerusalemu.

Neemiya ire pamoja na nkonjo wake ure, wakati wawafikire Yerusalemu, maaduwi wa umati wa Izraeli viwakima pakulu futi, sababu yake, avikiwajibu kuwa mayaudi ware waviwe na munu. Fala Neemiya aakiwa mwananlume wa kutishika visaka kuwa vyonse.

Basi Neemiya usiku akipita nkaya mure piya, akiwona mudanguke mure piya akitula lunda ipate wasijiwe wanu vyaakitenda. Subuu yake iye akiweta wanu piya akiwambira javi : "Njoni tijenge upya vipama vigwire vyankaya mwetu-mu, tikijenga, aatija kupata aibu tena."

Neemiya akiwambira piya wanu wa umati wenziwe ure kuwa Mwenyezimungu kawa pamoja na ewo, wasinope maaduwi wao. Piya umati, wenziwe ware, wakikubali kutenda kazi ya kujenga tena upya kaya yao ire.

Nfano wa 21: Kujengiwa vipama

Neemiya 3:1 - 6:19

Wanu nkaya mure piya wakikola kazi pakulu sana ya kujenga vipama vya Yerusalemu, kwanza wakanza kukumba vizolo piya vikiwa nkaya ya kudanguka ire.

Kwa kila kabila ya wanu wa nkaya mure, kila mmoja akijenga upande wakikala, kuri vinu vyake. Ingawa wakitishiwa na maaduwi wao, fala kazi ire aaimire anta suku moja, kila suku ikuka mbere.

Basi Neemiya akilebela dûwa ka Mwenyezimungu, kunlebela ampe fahamu ejiwe vinu vyajuzi kutenda. Nopare-pare, manakola na sulaa zao wakimisiwa mmamiryango na wakazi ware wakambiriwa waritengeze na sulaa zao na wawe tayari kurindira vita.

Basi maaduwi wao ware awakidirire kwaribu mwiri wao wala vinu vyao piya umati wa Mwenyezimungu ure. Mpaka muda wa suku amusini na mbiri, vipama vire vikimariziwa kujengiwa piya.

Nfano wa 22: Esdara na amuri za Mwenyezimungu

Neemiya 8:1 - 13:31

Vipama vya Yerusalemu wakati wavimariziwe kujengiwa, umati wa Izraeli wikala kuritumaini kuinshi sana noire sidadi ire. Ewo wakikola kwikala kuinshi tena kamba umati utondoriwe na Mwenyezimungu.

Maizraeli piya wakisimanana tena pamoja, wakintukuza Mwenyezimungu. Kwa sababu ya kuludira kuinshi tena upya noire sidadi ire. Esdara, kilongozi wa dini wa Mwenyezimungu, ajire noire kaya ire kujenga sidadi ire akingira kufyoma amuri za Mwenyezimungu, na wanu ware piya wakisikira sana-sana.

Nopare-pare kwanza umati-ure wingira kurira piya, kwa sababu piya vibaya viwapatire, viwapata sababu ya kukatala amuri ya Mwenyezimungu.

Basi Neemiya pamoja na wakulungwa wengine wakikola kunyamaza umati ure usirire, konta ewu wakati mupya. Wakati wa radi na furaha ya habari ngema.

Kwanza ka noure wakati ure, mpaka mbere umati ure ukipata kusikira sana-sana bila wasi-wasi habari za Mwenyezimungu, na kutimiza shariya zake. "Musirikimwise, konta furaha ya Bwana ndi nguvu zetu."

Marafiki zangu, iwapo tafauti mmojiwapo nkati ya mainsha enu? Mwenyezimungu atipa furaha na nguvu nkati ya roho zetu wakati watinkumbukira na watifulata kutenda shariya zake.

Sikiriza ezi namuna-zi za kujuzi kumwijiwa Mwenyezimungu kwa namuna zawatendire ware wenye kumwamini.

Nfano wa 23: Insa pa nsalaba

Yahaya 19:17-30

Bandi ya Daniyeli na Neemiya ipita myaka mingi yawenye, Mwenyezimungu akimpereka Mwanawe Insa mulumwengu. Insa, Mwana wa Mwenyezimungu katenda vinu vingi vyawenye vya kuwavya wanu mainsha ao wakati wake. Iye akiwaponesa wanu na wengine akiwalavya nguvu za kukidiriwa na Shetwani. Kwasa evyo, akolotera umati wake namuna ngema zasaka Mwenyezimungu kuwa wainshi. Insa kwa piya vinu vyatendire, akimpenda pakulu Mwenyezimungu na akifulata kutenda shariya kamba vyasaka.

Na kamba wanu wenye kukamilika piya, wapitire mida vyawakilumbatiwa, na Insa neye kakuna mashaka a kulumbatiwa, na wakulungwa walongorere wakati wa umati wake. Na kweli-kwelini mwinsho mpaka wankidiri kuntenda ukumu ya kungomezera pa nsalaba.

Insa mwenyewe, kabula sanamba kutendiwa ire ukumu ire, ya kuulaiwa na kugomezeriwa pansalaba pare, akiwambiranga wanafunzi wake kuwa wanu wakuja kumulaya ipate vyapangire Mwenyezimungu vise kutimiziwa.

Insa wakati wagomeziriwe pansalaba, kafwa pansalaba nopare. Fala ikisa tena kafufuka kainshi tena mulumwengu-mu, ipate kufwa kwake kure iwe ndi ukumu yasukure kwa kila mwenye dambi, na kufufuka kwake kure iwe ndi kuja nao mainsha a milele ka ware piya wenye kukubali zina rake.

Akwerezeka mwaja mambo kamba eya a kuwa iye mwana wa Mwenyezimungu kafwa pansalaba? Pendo! Mwenyezimungu apenda viyumbe vyake piya kwa namuna savyerezeka, viyumbe wari kuteseka daima kwa mambo a madambi. Kwa piya, namuna iripo mmoja basi ya kupindula roho yako.

Wakati wazenenda rõho zetu pamoja na Insa, apindula myoyo yetu na átipa nguvu ya kutenda kazi ya kuinshi vyema mainsha etu, na Mwenyezimungu atiswamii atipa mainsha mema.

Nfano wa 24: Insa ndi njira

Matwaya 7:13; Yahaya 14:6

Marafiki zangu, mainsha awa kamba njira mpana, njira yatenenda ofwe kila munu. Vitendo vikulu vinkima Mwenyezimungu, ntamana piya wanu wa munjira kúka kuukumiwa ukumu yao ya milele. Insa kakuna mashaka ativushe ofwe-pa ezo ukumu-zo. Fala iye kankuinshi na atita mmoja-mmoja.

Tijuzi tifulate njira ya Insa sambi nopa, konta njira ya musu na yakoloka. Uwapo wakati mwengine watikuna mashaka, kamba Daniyeli na marafiki zake. Falakini Insa ndi njira ya kúka ka Mwenyezimungu, na mala pakuwa Mwenyezimungu aapawapo mashaka.

Insa kaamba : "Omi ndi njira, ndi ukweli na ndi mainsha, na hapana aja ka Wawa bila omi." Ingira rero-vi munjira.