05. Keta, Pilikisya Kangi Uyege Nu Bumi: Ibuku Lya Buhano - Kugheliwa Nu Kyala

Kugheliwa Nu Kyala: Ubwandilo

Mughonile mwesa, nguba ponya mungamu ya Yesu khristu. Ikifwani kya mwibuku lwa kubilibila. Kikutubula isyabandu abakulumba mwi bangeli aba bansubile Kyala ukubatula mundamyo. Apa mupilikisya kaseti, igula ikifwani kingi mupilikisye ulwimbo. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Kwanda Naamani Obuka Ku Nyumba Ya Elisha

2 Banyafyale 5:1-12

Elisha ali mmanyisi nkulumba nunsololi gwa Kyala mu Israeli. Elisha asimenye ukuti Kyala abagile ukubombafilifyosa. Ilisiku limo umundu ingamu yake Naamani alisile ku nyumba yake. Naamani ali nkulumba gwa balwa bwite ba malafyale gwa kisu kya Siria. Abalwabwite bali balugu ba banya Israeli. Naamani ali gwa mbili kangi gwamaka, loli ali nimbungo yabukoma (iya mumbili). Alisile ku Israeli panongwa yakuti apilike ukuti Elisha obumbulusya imbungo. Popapo bo afikile, Elisha akasokile panja pa nyumba yake ukuti amponie Naamani, alintumile umbombi gwake ukuti ambule Naamani, “buka ukoge ndusoko lwa Yordani kahano na kabili, polelo umbili gwake gukugomokelangamo,nu kubumbuluka.” Naamani akalele fiyo alimkuyoba alinkuti, “natigi pamo ikuya pakusoka panja nukwima bo ikwiputa mu ngamu ya Ntwa Kyala kangi nukukupusya ikiboko kyake pa mbungo yangu ukuti ayisosye.” Popapo Naamani alinkusyutuka nubukalale nukusokapo. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Bubili Naamani Ndusoko

2 Banyafyale 5:13-19

Abambombo ba Naamani balikunsuma ukuti angakalalaga fiyo loli apilikile isi Elisha ayobile papo mbepe. Popapo Naamani alimkubuka ndusoko nukwiywisya kahano na kabili. Keta, Naamani ahobwike fiyo. Umbungo ya bukoma yelwike. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Butatu Elisha Na Magaleta Ga Moto

2 Banyafyale 6:8-17

Pa kabalilo aka aba Aramu bali pa bwite na banya Israeli. Kyala ansokaga umbombi wake Elisha kabalilo kosa ababwite ba Aramu ulu bitendekesyagha akulwa na banya Israeli, nukuti Elisha alikunsoka Umalafyale. Umalafyale gwa banya Aramu ababulile abalwa bwite ukuti, “mubukege mukakete kuno aliko, ukuti nise ndume abandu ukwakunkola.” Ndubunju lumo Elisha na babombi bake balinkusoka panja balinkwaganila nabalwa bwite abanya Aramu basyungutile kisu kyabo kyosa. Ababombi balinkukuta, “itata, ngimba tuti fiki?” Elisha alinkwamula alinkuti, “Koma ukutetema, aba bali kulubafu lwitu bingi bakindile aba balinabo.” Popapo Elisha alikunsuma Kyala ukuti igule amaso ga mbombi wake. Abambombo balinkuketa nukwiguka amaso ghabo balinkuketa ifyamba fiswile namagaleta gha moto agha gansyungutile Elisha. Kyala abatumile abo ukuti bafigililigwe. Yonongwa Elisha atakatila aligwesa. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Buna Elisha Na Balwa Bwite Abafwa Maso

2 Banyafyale 6:17-23

Bo abanya Aramu basegelile papipi ukuti bamwege Elisha, aliputile kwa Kyala alinkuti, “gwe Ntwa ulibapelelaga ingisi.” Popapo abalwa bwite balinkusita kuketa. Elisha alinkubabula alinkuti, “ngongagha, ngabanangisye umundu uyu mukundonda.” Elisha alinkubalongolela abandu bosa ubuka ku Sumaria aka kokali kaya kakulumba kabanya Israeli. Kula Elisha alinkwiputa kangi kwa Kyala, “Kyala ighula amaso gha bandu ukuti bakete.” Abanya Aramu balinkuketa ukuti balinkisu kya balughu babo. Umalafyale gwa banya Israeli akalondaga ukubagoga, loli Elisha alinkuti, “ubapege ifyakulya na misi ukuti banwe, po lelo mubagomole babukege ku malafyale gwabo.” Umalafyale abombile bunobuno Elisha alimbulile. Kyala gwa Elisha nkulumba ukinda abakyala abangi.
Kyala ikuyoba mmasyu gake ukuti koma ukughomokesya imbibi abalughu binu. Papo Kyala akuti, “lumoghomokesyo lwangu, nisakughomokesya yuyune.” Kyala ikuti, “linga umwinako alininjala unswile ifyakulya, linga umilwe umpe amisi.” (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Buhano Amagengo Ga Samaria

2 Banyafyale 6:24 - 7:2

Keta! Umalafyale gwa Israeli akendaga nkaya, popapo abakikulu babili balinkwisa kumyake. Balinkusuma umalafyale ukuti abatule. Bali ni njala fiyo nukuti balinkulya nabana babo. Fyali bunobuno panongwa yakuti abwalwa bwite ba Aramu balisile ukulwa na banya Israeli. Bali nkusiganiligwa akaya ka Samaria popapo abanya Israeli balinkusoba ifyakulya ifyakuti balye. Umalafyale akasimenye isyakuti abombe. Akalele panongwa yakuti Kyala akabapokile ku banya Aramu. Popapo alinongwine ukungoga Elisha, umbombi gwa Kyala. Popapo Elisha alinkutuma amasyu ku malafyale, “isi syo Untwa Kyala ayobile,kilabo nkabalilo bo kakaka, ubufu ubunyililifu imbepe yimo, abandu bisakulaga pa kipata kya kaya ka Samaria.” (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Buhano Na Kimo Abandu Bana Ba Mbungo Ya Bukoma

2 Banyafyale 7:3-20

Pakabalilo kala abanyambala balikele pakipata kya Samaria. Bosa bali nimbungo ya bukoma. Balinkuyobesania balinkuti, “ngimba fyo fiki ifi tukugulila apa tubuye tufwe itolo? Polelo ungo twibikeghe mumaboko ga balughu bitu ba Siria.” Nkabalilo kako anya Siria balinkupilika akogo akanywamu ka balwa bwite ukwisa kumyabo. Balinulutende balinkwanda ukubopa nukuleka ifindu fyosa . Bo aba mbungo ya bukoma bafikile ku masasa ga ba Siria, akaliko umundu nayumo! Abambungo ya bukoma balinkwega ifyakulya na fyosa ifi bakalondaga. Popapo balinkulalusania balinkuti, “isi tukubomba sikaya nnunu napanandi, ili lyo isiku lya nongwa inunu, loli uswe tukusifisa.” Nakalinga balinkugomokela ku Samaria nukubabula inongwa abakwima pa fipata ukuti bakambule umalafyale. Kangi abandu mbibimbibi balinkulisya ifyakulya pa kipata kya Samaria, bo bunobuno akayobelagha Elisha. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Buhano Nabubili Yona Ikumbopa Kyala

Yona 1:1-7

Bo Elisha afwile, alipo unsololi yungi mu Israeli ingamu yake Yona. Kyala alinkuti kwa Yona, “sumuka ubuke ku kaya ka Ninive ko ukalumbilileghe, namanga ubuniongafu bwabo bufikile kumyangu.” Abandu bakaya ka Ninive bali balugu banya Israeli. Yona akaliganile ubuka kubandu baku Ninive, popapo alinkubopa.Alinkuyagha ingalaba, iyi yikabukaga ku kisu kya kubutali. Popapo alinkuhomba indalama syakwendela ilinkwingila mungalaba ukubuka ku kisu kila. Popapo umbelo gwa maka fiyo gulinkwanda bo bali pa Nyanja. Abandu aba bali mungalaba bali nulutende, balinkuti, “oko tukunge ubulagusi kokuti tumanye inongwa iyi ubutolwe ubu butugwilile.” Bunobuno balinkukunga ubulaghusi, ubwene ubulaghusi bula bo bulinkunkola Yona. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Buhano Nabutatu Yona Niswi Inywamu

Yona 1:8 - 2:10

Abendesyangalaba balinkundalusya Yona, “utubule, ngimba imbombo yako ugwe yafiki?” Yona alikubamula ukuti, “ikumbopa Untwa Kyala.” Popapo balikundalusya ukuti, “ngimba tubombe fiki nanugwe ukuti inyanja yibote?” Yona alinkwamula, “Mumbimbe mundage munyanja, polelo inyanja yisakubotaga. Papo nsimenye ukuti inongwa yangu une pambelo unywamu ughu.” Abandu bala batakalondaga ukunghogha Yona, loli umbelo gwendelelaga ukukula, balinkutaga Yona munyanja. Loli Yona akamililwe munyanja pamo ukufwa. Keta! Iswi inywamu yikummila Yona. Alikele amasiku matatu ali ndwanda lwa inswi. Popapo iswi yili nkuteka ukunsosya Yona pisilya pabumu. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Buhano Na Buna Yona Ku Ninive

Yona 3:1-10

Kyala ayobile na Yona kabubili, “Sumuka, ubukege ku Ninive, nkaya akakulumba kala, ukafumusyege amasyu aga nguya pakukubula.” Bunobuno Yona apilikile alinkunsumuka ukubuka nkaya ka Ninive. Yona alinkubasoka abandu, alinkuti, “gasyele amasiku amalongo mana itolo ukuti akaya ka Ninive kapyutigweghe.” Umalafyale nabandu bosa balinkusuma kwa Kyala ukuti abapoke. Balinkuleka injila syabo imbibi, nukuti Kyala alinogwine ukusita kubapyuta.
Twesa tufwene bo Yona na bandu ba ku Ninive. Twesa tutikampilikila Kyala kangi tubombile imbibi. Tubaghile ikilango. Loli Kyala atughanile. Atikulonda ukuti tubuke ku moto, kubuyo ubwandamyo syabwilabwila. Popapo alintumile umwanake Yesu ukuti atusoke, nutupoka ku mbibi syitu. Yesu afwile pa nongwa ya mbibi syitu. Alikele mwipumba amasiku matatu, bunobuno bo Yona nkati munswi amasiku matatu. Popapo Yesu alinkusyuka mmbufwe. Lilino ikupa ubumi bwa bwilabwila kubosa aba bikusileka imbibi syabo nukunkonga. Agha gho masyu manunu gakuti tuyabaneghe na bandu bosa. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Kalongo Estere Nu Malafyale

Estere 1:1 - 2:18

Estere ali ndindwana gwa nkikolo kya ba Yuda nkisu kya Israeli. Abapapi bake bafwile nukuti umwipwa gwake Moredekai alimwegile yo akwikala nagwe. Ubwite bo bumalike, Estere na Moredikai bakoligwe na bandu bangi abanya Israeli, ukubuka nkisu kya Peresia. Umalafyale gwa ku Peresia ali mundu gwamaka fiyo. Abandu bosa bakantilagha. Bo unkasi gwake akalihobwisye, alinogwine upyanikisya uyungi m’mbuyo bwake. Popapo alikukolela abalindwana abamogi ukufuma nkisu kyake ukubuka kunyumba ya Malafyale. Pabalindwana bosa, asalilepo Estere. Loli Estere akalimbulile na yumo ukuti mu Yuda. (Ulwimbo)

Ikifyani Kya Kalongo Nakimo Moredikai Ikukana Ukufugama

Estere 3 kanandi 1 mpaka 15, Estere 4 kanandi 1 mpaka 17

Mukifwani iki tukuketa umundu ingamu yake Hamani, umundu ugindikiwa mubunyafyale bwa Peresia. Abandu bosa bikufughamagha nukundambila Hamani linga okinda. Loli umwipwa gwa Estere Moredekai akakanaga ukunfughamila Hamani. Moredikai afugamilagha Kyala gwa bwanaloli mwene nukundambila. Hamani akalele akalondagha injila yakungomolela Moredikai. Akabalilo kamo alimbulile umalafyale ukuti, “kiliko ikikolo kya bandu bamo iki kibalanile kosakosa mbunyafyale bwabo, kangi kikwagigwa mfiyabo fyosa fya kisu. Ikikolo kikiki inyiho syake sikindene ninyiho syafikolo fyosa, batikupilikila indaghilo syako....”
Akayobagha aba Yuda Hamani alinkuti, “luyepo ululagilo lwakubapyuta, ...” Hamani alimpele umalafyale indalama nukuti malafyale alitikisye isi ayobile, loli akanile indalama syake. Ululaghilo lwapinyigwe nkisu kyosa kya Peresia ukughogha aba Yuda bosa nukwega ifindu fyabo. Hamani ayengile ikyakupyutila Moredikai. Moredikai alinsumile Estere ukuti ubuke ku malafyale akabusumile abandu loli Estere alinkuti, “...mundu aligwesa unyambala pamo ukikulu uyu ikwagana nu malafyale ...bo akankolela umalafyale lulipo ululagilo lumolwene: umundu yuyo ikugogigwaga.” (“linga umundu ikubuka ku malafyale kisita kubilikiligwa, umundu uyu abagile ukufwa.”)
Estere abasumile aba Yuda nkisu kila ukuti banghalyagha ikyakulya nu kunwa amisi amasiku matatu kangi mwiputeghe kwa Kyala nukunyiputila une. Yope na babobi bake bali nkusibomba lulo. Alinkubabula kangi ukuti, “linga sibombigwe isi, nisakubuka ku malafyale, palema ululagilo lutikwitikisya, linga ngufwa ngafweghe.” (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Kalongo Nabubili Estere Pafyakulya

Estere 5 kanandi 1 mpaka 14, Estere 6 nu Estere 7 kanandi 1-10

Kyala alitike ulwiputo lwaba Yuda. Umalafyale alitikisye Estere ukuyobesanya nagwe. Alinkolile ku fyakulya pampene na Hamani. Pa fyakulya umalafyale alikundalusya Estere, “ngimba ulinasyo simo gwe mwehe Estere? Umbule ifi kulonda, ponisa kukupagha. Kulonda fiki?” Estere alinkuti, “...umbepo ubumi bwangu ... isi syongulonda. Kangi ubapoke abandu bangu-isi syongusuma. Papo une na bandu bangu tulisigwe nukupyutigwa ... .” Umalafyale alinkuti, “ywani uyu? Alikughu umundu uyu ikulonda ukusibomba bo sisisi?” Estere alinkwamuka, “undugu umbibi yo Hamani.” Umalafyale akalele fiyo bo apilike imbibi isi ikwinoghona u Hamani, ukutiyo apyutigwe pakipiki iki alintendekesile Moredikai. Aba Yuda bosa bapokigwe. Estere alitendekisye ukufwa ukuti abapoke abandu kukupyutigwa. Inoghona isya Yesu. Atughanile fiyo nukufwa ukuti atupoke kangi tuleke ukwingila kubuyo bwakilangho kya bwilabwila iki kya tubagile panongwa ya mbibi syitu. Linga tukusubila mwa Yesu twitendekesyeghe ukubabula abandu bangi isya Yesu, ukuti bope bapokigweghe.

Kugheliwa nu Kyala Ulubafu babubili: Ubwandilo

Abanya Israeli babili ingamu syuabo Daniyeli nu Nehemiya, bope bafimbilisigwe boyu Moredikai na Estere, ukwikala nkaya ka balugu. Daniyeli nu Nehemiya bakiputagha Kyala gwa bwanaloli kangi bali bandu banyambala bakulumba pamaso gha Kyala. Mukumbuke ukusanusya ikifwani kingi mwibuku, linga mwapilikisya ulwimbo ulu. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Kalongo Nubutatu Danieli Nabanine

Danieli 1:1-20

Ikifwani iki kikunangisya Danieli na banine batatu. Bope bali ba Yuda. Balyegigwe nabalugu ukubuka kukaya ka Babeloni. Umalafyale gwa ku Babeloni akalondagha ukuti bayeghe babombi bake. Popapo balinkumanyila injobelo yabo ninyiho sya ku Babeloni. Loli Danieli na banine bakanile ukulya ifyakulya ifinunu ifya malafyale. Uku kwali kukilania indaghilo sya ki Yuda. Bakalondagha ukuti basungheghe indagilo sya Kyala nukumpilikila uNtwa, popapo basumile ukuti balye iseke ilyamani nukunwa amisi. Umundu uyu akikalagha nabo ali nulutende ukuti bapoganda nu bina. Loli Kyala abapakikisye kangi bali numbili na mahala ukinda ababombibosa ba malafyale gwaku Babeloni. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Kalongo Na Buna Danieli Nu Malafyale Gwa Babeloni

Danieli 2:1-49

Umalafyale gwaku Babeloni, ingamu yake Nebukadinezara agogwile injosi. Abalalwisye abandu bake abamahala na balagusi ukuti bambule isya njosi syake. Loli akalipo nayumo yuyo alimbulile isya njosi syake, papo alinogwine ukubaghogha bosa. Loli Danieli na banine batatu baliputile kwa Kyala, popapo Kyala ilinkusisetula injosi sya malafyale kwa Danieli. Danieli alinkubuka kumalafyale alinkuti, “... loli aliko Kyala kumwanya uyu ikusisetula isya mbutitu. Andongwile Nebukadinezara isi sipopangigwa m’masiku gha pankyeni.” Danieli alimbulile umalafyale nkuti munjosi syake aketile ubwanafyale bosa bwa pakisu kyosa kya pasi, kangi aketile ubwanafyale ubunywamu ubu bwalyonenge abandu bosa. Bwaliko ubwanafyale bwa Kyala ubu bwa bwila na bwila. Umalafyale ahobwike na masyo ga Danieli. Abandu abanyambala abamahala na balugusi bagogigwe kangi Danieli alinkuya unkulumba ndaghili gwa aba bandinganiagha umalafyale nkisu kya Babeloni. Fyosa ifi fyubombigwa nkisu kya pasi fili pasi pa Kyala nkulumba uyu ikunjoba Danieli. Popapo koma ukubuka kubalaghusi, nabang’anga, loli kwa Kyala. Tunsubilege nubomba inunu. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Kalongo Nubuhano Ikisyo Kya Kyala

Danieli 3:1-12

Umalafyale gwaku Babulo alyimike ikifwani. Abakolile abakulumba bosa ukuti bakikete ikifwani kila. Abambombo ba malafyaye bababulile abandu ukuti, “linga mwisile kupilika ukulila kwa lwimbo, mwise mugwege pasi nukwiputa ku kifwani kya golide iki umalafyale Nebukadinezara akyimike. Uyu itikupilikira pakwiputa ku kifwani popapo isakusopigwaga ku moto.” Abanine ba Danieli, Shadireki, Miseki na Abedinego, bakanile ukwiputa ku kifwani. Bakiputaga kwa Kyala mwene. Basimenye indagilo sya Kyala isi sikuti, “Ungayaga naba Kyala bangi pamaso pamyangu. Ungayagha nikifwani kingi pakisu, pasi na kumwanya na pasi pa misi. Ungiputaga ku kifwani.” Abanyambala bamo babukile ku Malafyale bali nkuti, “... balipo bamo aba Yuda aba gwabimike ukuya bapamwanya nkiyabo kya Babeloni, Shadereki, Mesheki na Abedinego, aba bitikukonga isi gwalaghile gwe mwimikigwa. Abene batikwiputa kwa kyala gwako kangi batikufugama ku kifwani iki gwakyimike.” (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Kalongo Nubuhano Indapi Sya Moto

Danieli 3:13-30

Umalafyale abakolile abanine ba Danieli batatu bala. Alinkubalalusya ali nkuti, “umwe linga mukukana ukufugama ku kifwani kyangu kya golide iki nimike, mwisa kusopigwa mu ng’anjo ya moto. Ngimba mukwinogona ukuti aliko kyala yumo uyu abayile ukubapoka umwe?” Abene balinkumwamula balinkuti, “... Kyala uyu tukumbombela linga ighanile ukutupoka uswe mu ng’anjo ya moto naku maka gako polelo isakutupokagha. Pope napa linga mwene atikutupoka gwe mwimikigwa tukulonda kuti usimanye isyakuti tutisa kwiputako siku kwa kyala gwako nalinga ko ku kifugamilamo ikifwani kyako iki gwimike.”
Polelo Shadereki na Mesheki na Abedinego basopigwe mu ng’anjo ya moto. Popapo malafyale ali nkuti “... keta nguketa abandu bana aba bikusyungutila mmoto, abandu bababa bikuboneka basita ukupinyigwa kangi batikunangisya ubufulafu nabumo loli ugwa buna yo ikufwana yo Kyala itolo.” Bo abandu batatu bala bikusoka mu ng’anjo ya moto, bakafulele napamo. “Atufigwe Kyala wa ba Shadereki na Mesheki na Abedinego, buno atumile ugwa ndumi wake endile nukubapoka abandu aba! ... akayako Kyala uyungi uyu abayile ukupoka abandu bobunobuno.” (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Kalongo Nubuhano Nabubili Danieli Ikwiputa Kwa Kyala

Danieli 6:1-13

Danieli ali na maka amakulumba mu kisu kya Babeloni. Abakulumba bamo bali na kabini na Danieli. Loli bakasyagilemo imbibi mwa Danieli. Loli bali nkubuka ku malafyale balinkuyoba bali nkuti, “... malafyale abike ululaghilo ulwakuti angayangapo yumo umundu gwa kwiputa kwa kyala yumo uyungi amasiku malongo matatu, upaghulako ikifwani kya malafyale. Uyu linga atikukonga ise asopigweghe mu mbwina bwa ngalamu.” Umalafyale alitikisye sya bandu bala alinkwenda nupinya ululagilo ulupya. Danieli apilike ululagilo ulupya ulwa malafyale, loli akindilile ikwiputa kwa Kyala gwake katatu mwisiku limo. Bo abalugu bake bambwene ikwiputa, babukile ku malafyale balinkuti, “Danieli akapilikila ululaghilo lwako ulu gwapinyile.” (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Kalongo Nubuhano Nubutatu Danieli Mbwina Bwa Ngalamu

Danieli 6:14-24

Umalafyale atakalondaga Danieli ukuti afwe mbwina bwa ngalamu, loli akalwandwile ululagilo. Popapo Danieli alinkusopigwa mbwina bwa ngalamu. Ndubunju lwake umalafyale abopile ku bwina bwa ngalamu kangi alinkukolela, “Danieli, gwe mbombi gwa Kyala umumi, bule ngimba akupokile ku ngalamu Kyala uyu kumbombela nindumbula yosa?” Danieli alinkwamuka alinkuti, “Kyala atumile ugwandumi gwake ukwisa kusigala ingalamu kukanwa.” Popapo umalafyale alinkwenda nukusekela fiyo. Balinkusosyamo Danieli mbwina bwa ngalamu. Bunobuno umalafyale alinkulaghila ukuti abandu bosa aba balimohile Danieli basopigwe mbwina bwa ngalamu. Bobakali nukufika pasi mbwina bula ingalamu silinkubanyelela itolo m’mwanya, silinkukonyolania ififupa fyabo.
Tungaya nulutende na isi abandu babagile ukutubombela. Tusubilege mwa Kyala gwa bumi yuyo alintulile Danieli nabanine. Pope linga abandu bikutughogha uswe, tuyege nulusubilo, papo Yesu alisile ukufuma kumwanya ukuti atupe ubumi bwa bwila bwila kwa babo banganile nukumbombela Kyala. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Kalongo Nabuhano Nabuna Nehemiya Pamaso Pa Malafyale Unkulumba

Nehemiya 1:1 - 2:7

Nehemiya alikele nkaya ka Babeloni bo Danieli afwile. Nehemiya yope ali mu Yuda uyu akasubilagha Kyala. Nehemiya ali mbombi nkulumba gwa malafyale. Akabalilo kamo bo ikubomba imbombo ya kumpa ubwalwa umalafyale, umalafyale alinkuti, “nongwa yafiki ikyeni kyako kisulumenie...” Nehemiya asulumenie panongwa ya Yerusalemu, akaya aka bafwililemo abatata bake kipelile ukuya kisame kangi naba Yuda aba bikalangamo bali mndamyo inywamu. Popapo Nehemiya alimbulile umalafyale isya Yerusalemu nabandu bake aba Yuda. Popapo umalafyale alinkuti, “kulonda fiki?” Nehemiya alinkwiputa kinunu kwa Kyala, kangi alinkuti ku malafyale, “linga sikukyelile gwe mwimikigwa ... mbuke ku kisu kya Yuda mumo basyiligwe batata ukuti ngayenghe bununu akaya kala.” Kyala alyamwike ulwiputo lwa Nehemiya kangi umalafyale alitikisye ukusuma kwake kangi alimpele ifyoyengela inyumba na babombi bakuntula. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Malongo Mabili Nehemiya Akwendela Ikisu Iki Kyagwile

Nehemiya 2:7-20

Nehemiya na bandu abatuli balinkusumuka ukubuka ku Yerusalemu. Nehemiya ikyakwanda alyendile ifipata nuketa umu fyalyonangikile. Popapo asyungutile ikisu kyosa. Alinkwendela pakilo nukuti akalipo uyu asimenye isi akabombaga panongwa yakuti abalugu ba baYuda bapilike isya Nehemiya nifi alisile. Abalugu bakalele. Batakalondaga nayumo ukuti abatule aba Yuda. Bo kukile ndubunju Nehemiya abakolile aba Yuda alinkuti, “isaga tuyenge ililinga lya Yerusalemu, ukuti lingatukosyaga isoni.” Ababulile ukuti Kyala ali pampene nabo, kangi alyimwitikisye umalafyale gwa ku Babeloni ukuti akayenge. Popapo aba Yuda balinkuti, “syanaloli, oko twande tuyenghege.” (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Malongo Mabili Na Kimo Ukuyenga Kwa Ilinga

Nehemiya 3 kanandi 1 mpaka 32; Nehemiya 4; Nehemiya 5 nu Nehemiya 6 kanandi 1-19

Aba Yuba balyandile uyenga, bamo balikunsosya imindu abangi balinkuyenga ilinga, bamo ifipata. Abalugu ba ba Yuda bakalele fiyo. Balinkubatetemesya ababombi ukuti babaghoghe. Popapo Nehemiya alinkwiputa kangi kwa Kyala, papo asimenye ukuti amahala na maka gosa gali kwa Kyala. Akalondagha ukuti Kyala abanangisye isyakuti babombe. Popapo ababikile abalwabwite nfipata ukuti baketelele abambombi mbombo. Gwesa ali nifilwilo kangi alitendekisye isya bwite. Abalugu batoligwe ukungoga Nehemiya na ba Yuda bosa aba ali nabo. Imbombo yoyenga yakindilile (pa masiku malongo mahano na bubili) ilinga lya yenghigwe. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Malongo Mabili Nu Tubili Ezara Ikubabalila Abandu Indaghilo

Nehemiya 8:1 - 13:31

Bo bamalile ukuyenga ililinga, aba Yuda bosa balisile palikimo ku Yerusalemu. Ezara umputi numanya ndagilo sya Kyala, alinkubabalila abandu indagilo sya Kyala. Amasyu ga Kyala gasimbigwe mwi Bangeli. Abandu bamo balinkwanda ukulila bo bikupilika amasyu ga Kyala. Basimenye ukuti bakalimpilikile Kyala, yonongwa Kyala alitikisye abalugu babo ukonanga akaya kabo. Aba Yuda balinogwine ukuti baleke imbibi syabo bandeko kangi ukubomba ubwigane bwa Kyala. Nehemiya alinkuti kubandu, “mungasulumaniagha, papo ulusekelo lwa Kyala go maka ghinu.”
Muli nulusekelo? Kyala ikupa ulusekelo namaka gha Mbepo linga tumenye Kyala nukupilikila amasyu ghake amikemo agha mwibangeli. Leka mbabule mumo mubagile ukum’manyila Kyala gwa Nehemiya. Yo Kyala yumoywene gwa bwanaloli. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Malongo Mabili Nubutatu Yesu Pakipingika

Yohane 19:17-3;, Baroma 5:8

Yilipo injila yimoyene iyakummanyila Kyala. Kyala alintumile umwanake, Yesu, ukuti atunangisye uswe injila. Yesu alikele pa kisu kyapasi ifinja fifingi fiyo. Abombile ifindu ifingi fyakubatula abandu kangi atunangisye uswe nfigelelo ififinunu mumo tubagile ukuyila ukuntila Kyala. Loli tutakonga ubwikalilo bwake, panongwa yakuti tukalimenye ukuya mwana wa Kyala. Twesa tutulile inongwa pa maso pa Kyala. Kyala ikubapa ikilango aba bikubomba imbibi nababo bikukana amasyu gake. Linga umbomba mbibi afwile, Kyala isakunsopa ku moto, ku buyo ubwandamyo sya bwila na bwila, sokapo pamaso pa Kyala.
Amasyu gha Kyala gikutumanyisya uswe ukuti umundu gwakwanda apeligwe ukufuma ku nfu gwa pa kisu, polelo linga tufwile, umbili gwitu gukugomokela ku nfu. Loli unsyuka gwa mundu, ugu lolubafu lwitu, gugomokela kwa Kyala yuyo apelile. Popapo tukwambilila kwa Kyala ikilango pamo ikyabupi.
Palema Yesu akabombile nasimo imbibi pa kisu, Kyala alitikisye ukuti abandu ababibi bangoghe Yesu. Balinkomelile pakipingika. Panongwa yakuti Yesu abaghanile abandu bosa, alyegile ikilango kya bandu ababomba mbibi ukuya kyake. Lelo linga tupindwike, Kyala isakutuhobokela imbibi syitu ukuti tum’manye nukumpilikila Kyala. Aba bikunkonga m’bwanaloli Yesu batisa kwambilila ikilango linga bafwile. Bisa kumbombelagha Kyala bwila na bwila. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Malongo Mabili Na Buna Yesu Ikunangisya Injila Ya Bumi Bwa Bwilabwila

Matai 7:13-14; Yohane 14:6

Mukifwani iki mukuketa injila sibili. Linga abandu bokindilila ukusita kumpilikila Kyala, kokuti bikwenda munjila inywamu, yiyo setano yomwene mbibi syosa. Injila iyi yikulabila kubupyutigwa. Gwesa uyu ikupapigwa ku kisu kya pasi ikwingila munjila inywamu iyi. Ubu bwanaloli. Papo amasyo ga Kyala gikuti, “akayako yumo ungolofu, nayumo itolo: akayako yumo ugwa kusyaghania, nayumo uyu ikundonda Kyala. Bosa bapagwike kwa Kyala, ... akayako yumo uyu ikubomba inunu, nayumo itolo popapo.” Kusimbigwe kangi, “...bosa itolo batulile inongwa, bagilwe ukufikapo pabukulumba bwa Kyala ...”
Panongwa yakuti abandu bosa batulanongwa babagiligwe ukwambilila ikilango kya Kyala. Loli Kyala atumile umwanake Yesu ukuti ingile m’mbuyo bwa kilango kyitu. Nukuti Kyala alinkusyusya Yesu mbufwe lino ali nubumi ukutunangisya injila yakwa Kyala. Yesu alinkuti, “yo une ne njila, ne bwanaloli kangi ne bumi; nayumo atikwisako kwa Tata, pene papo linga ikwendela m’myangu.” Aba bikukonga injila ya Yesu batisa kwagigwa kubuyo ubwandamyo bwilabwila. Tukongeghe injila ya Yesu, iyi yo ngafu kangi finye. Panongwa yabutula nongwa bwa pakisu, abandu bikutamigwa. Loli Yesu ikuya nabo bwilabwila nukubapa amaka babo bikunkonga. Aba bikukonga Yesu ulusubilo lulipo panongwa yakuti injila ya Yesu yikutunangisya ukuti kumwanya sikayako indamyo loli ulusekelo lwa bwilabwila nulutengano, kubosa aba bikubuka kumwanya, bikwakungana nukumbombela uNtwa bwilabwila. Loli setano nabosa aba bikukonga injila syake bikubuka ku moto, kubuyo bwa ndamyo sya bwilabwila.
Linga kulonda ukundeka setano nukwenda injila ya Yesu iyi yikubuka kumwanya, mwiputege bo ulu: Tata gwitu gwakumwanya, ndi mbomba mbibi. Numwisyugu ngukonga setano nongwa ya bwigane, amikalilo na minogono ganghu amabibi. Unswege imbibi syangu. Ndaga gwe Ntwa Yesu ukufwa pa kipingika nongwa ya mbibi syangu syosa. Ndaga Tata pakunyelusya une. Gwe Ntwa Yesu, ngukwambilila lilino ukuti uyege Ntwa gwangu nukumboka. Ndaga nongwa ya Mbepo Mwikemo ikumbako amaka agakuya mwana gwa Kyala nukonga amasyu gake. Mungamu ya Yesu ngusuma isi. Ameni.