02. Keta, Pilikisya Kangi Uyege Nu Bumii: Buku Lya Bubili - Abandu bamaka ba Kyala

Abandu bamaka ba Kyala: Ubwandilo

Mughonile mwesa, nguba ponya mungamu ya Yesu khristu. Mumenye Kyala ugwa bwanaloli? Leka mbabule abandu aba bamenye Kyala. Keta pa ififwani ifya mubuku, pilikisya ikyombo iki kangi kumbuka ukwigula ikifwani ikingi apa mupilika ulwimbo ulu. (Ulwimbo)

Kifwani Kya Kwanda Abanyamundu Babili

Ubwandilo 25:21-34, 27:1-29

Abanyamundu babili mukifwani iki bikupilikana isyakusania.Yumo yo Esau yuyo ali nfwimi.Yakobu unung’una gwake atendekisye ifyakulya ifinunu. Esau ali ninjala. Afumile nkufwima nukuti alinkwanda ukunsuma Yakobo ifyakulya. Yakobo alinkuti kwa Esau, “umbeko ubwakipanda bwako ukuti tusanie.” Yakobo yusanusya “nsyobi” kangi aliganile ukubasyoba abanine. Akalondaga ubukulumba bwa pakaya, ubu bwalimbagile unkulu gwake Esau. Esau akalinasyo mbombo isyabukulumba. Akinogonaga isya njala yene.Alinkulisya ubwakipanda bwake nikifuge kya nandala. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Bubili Injosi Sya Yakobu

Ubwandilo 28:10-22

Ukufuma nkabalilo kala Esau alimbengile Yakobo. Akalondaga ukungoga, Yakobo asokilepo pakaya kabo. Pakilo bo alambalele mumbafu mwa nsebo, alikugogwa injosi. Ali kumbona Kyala nabandumi bikufyuka nukwikilila mu ntandalilo. Kyala ayobile kwa Yakobo “une ne Ntwa Kyala gwa ba ghuso, Abrahamu na Isaka, nisakukupaga ugwe palikimo naba nduyungu lwako. Aba nduyungu lwako bisakubalaga fiyo, bisakuyaga bo ghonfu gwa pakisu kangi bisaku balanilaga mfisu fyosa, …ifikolo fyosa ifya bandu fisakulwaghila ulusayo mmyako ugwe, palikimo naba nduyungu lwako. Keta une ndinanugwe kangi nisakuyaga nanugwe kosa kuno kubuka, nisakukugomokesayaga kangi nkisu kikiki. Ndisakukutaga napanandi mbuye mbombe isi ngubulile.” Kyala alinganile Yakobo nalinga akalingolofu nukuti alondaga ukumwandula. Polelo Kyala alindagila mulufingo ulu. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Butatu Yakobu Na Labani

Ubwandilo 29 kanandi 1 mpaka 35, Ubwandilo 30, Ubwandilo 31 kanadi 1 mpaka 55

Yakobu abukile ukwakumbombela umwipwa gwake Labani. Yakobu akalondaga ukumwega umwana undindwana gwa mwipwa gwake ingamu yake Rakeli. Abombile ifyinja fihano nafibili ngati kyuma kyakuti ege undindwana. Labani alinsyobile Yakobu pakumpapo unkulu gwake m’mbuyo bwa unung’una gwake. Labani apangile ukuti Yakobu abombe kangi ifyinja fihano nafibili ukuti eghe Rakeli.Yakobo yope alinsyobile Labani. Asalile ifinyamana ifinunu ifinunu fya Labani go gulinkuya mfwalo gwake. Yakobu alinkupilika ukuti abana ba Labani bikwibubusya bikuti, “Yakobu egile ikyuma kyitu kyosa iki kyali kya tata mo muno abwagile ubukabi bosa ubu.” Yakobu alinkwaga ukuti yope Labani atikwangala nagwe bununu, bo mumo abombelaga mbwandilo. Kyala alinkuti kwa Yakobu “sumuka ugomokelege ku kisu kya baguso na ku bakamu bako, une nisakuyaga nanugwe.” (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Buna Yakobu Ikwagana Nu Kyala

Ubwandilo 32:1-32

Yakobu akalonda ukugomekela kumyabo loli akantilaga Esau, panongwa yakuti, uyu ikusyoba abanine ikuya moga ukugomoleligwa. Ikilo kimo bo Yakobu ikubomokela ku myabo, alyagene nu mundu yumo. Popapo umundu alikusindana nagwe ulusindano ikilo kyosa ukwisa kufika mbukye. Bo ilisuba likusoka umundu yula alinfigiywile Yakobu muno ikyima kimelile pamo munsana. Umundu yula alinkumbula Yakobu alinkuti, “ndekesya mbukege keta bukile.” Yakobu alinkukana alinkuti, “ndisakukulekesya ukuti ubukege loli unsaye tasi.” Popapo umundu yula alinkuti kwa Yakobu “lilino utikubilikiligwaga kangi ingamu ya Yakobu loli kuyaga gwe Israeli, … Israeli yung’anamula ubigana na Kyala. Popapo alinsayile.Yakobu alinkuti ngiketile ikyeni kya Kyala, loli ngali ndi mumi.” Kyala alisile ukumpela Yakobu unsyobi ukuya unsita maka, ukuti amwandule. Israeli agomokile kumyabo ndutengano. Alinkuya tata gwa kisu kinywamu kya bandu aba bantufyaga Kyala. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Buhano Injosi Sya Yosefu

Ubwandilo 37:1-11

Yakobu uyu Kyala alimpele ingamu iyingi iya Israeli ali na bana kalongo na babili. Yakobu alinganile fiyo umwanake unyambala uyu ali yo Yosefu. Yakobu alimpele Yosefu umwenda unnunu fiyo. Abamyabo bali nakabini nu Yosefu. Ilisiku limo Yosefu agogilwe injosi lelo abapangile abamyabo alinkuti, “amupilike injosi isi ngoghilwe; keta twapinyaga ingose sya ngano mu ngunda, popapo ingose yangu yilinkusumuka yilinkwima itolo swaa, loli ngose syinu syo syalimile ukuyisyungutila ingose yangu, silinkuyimibila.” Abamyabo bakalele. Kokuti injosi isi syung’anamula ukuti bikwisa kundambilaga unung’una gwabo? Balinkumbenga kangi balinkulonda injila iyakuti bambombele ifibibi. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Buhano Nakimo Yosefu Ikulisigwa

Ubwandilo 37:12-36

Abamyabo ba Yosefu batimaga ififuyo kubutali nakaya kabo. Yakobu atile kwa Yosefu, “buka ukabaketega abamyinu linga bali kanunu, ukakete nififuyo fyope linga fili kanunu. Ukise gwise umbangile.” Abamyabo bo bambwene Yosefu ikwisa kumyabo balinogwine ukungoga. Balinkwenda nukunfula umwenda gwake unnunu nukunsopa nkisiba ikyumu. Uwamyabo yumo atile, “ngimba tukukabaga fiki linga tungogile umwinitu? ...oko tumulisye.” pakakindilepo akabalilo abandu abakyulusi bali nkufika. Abamyabo balinkumulisya Yosefu ni ndalama sya siliva amalongo mabili. Bali nkwega umwenda gwa Yosefu nukubuyibika mwilopa lya mbene balinkubuka nago ku gwisabo. Yakobu alinkwinogona ukuti Yosefu agogigwe nifinyamana fya ndisu. Popapo Yakobu alinkundilila umwanake Yosefu amasiku ghamingi. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Buhano Na Kimo Yosefu Nu Nkasi Gwa Potifari

Ubwandilo 39:1-20

Abakulisya balinkumulisya Yosefu ku Egiputo. Kula alinkuya mbombi gwa mundu yumo ingamu yake Potifari. Potifari ali nkulumba gwa balindilili ba malafyale gwa mu Egiputo. Kyala ali na Yosefu kangi asisayile imbombo syake syosa. Ali nkumwimika ukuya nkulumba gwa pa nyumba pake posa na fyosa ifi ali nafyo. Yosefu ali m’mogi fiyo. Unkasi gwa Potifari ali nkununyonywa. Alinkufimbilisya ukuti abombe nagwe isya bulogwe. Yosefu asimenye ukuya mbibi, polelo alinkukana. Ilisiku limo unkikulu yula alinkukolela umwenda gwa Yosefu alinkuti, “sakuno tubombegha isya bulogwe.” Loli Yosefu alikundekela unkikulu yula umwenda gula afwele, alinkubopa, alinkusoka nnyumba. Alinkwega umwenda nubuka nago ku ndume gwake alinkumbula ukuti, “umbombi gwako alingile mnyumba ukuti anyasye une.” Potifari alinkumwegha Yosefu alinkumbika nnyumba ya bannyololo. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Buhano Nubutatu Yosefe Ali Mu Nnyololo

Ubwandilo 39:20 - 40:23

Kyala alinkuya nagwe Yosefu napapo ali munnyololo. Yosefu alinkuya nkulumba wa bapinyigwa nkati mu nnyololo. Ababombi babili ba malafyale babo yumo atendekesyaga ubwalwa bwa ndagili gwa kisu kya Egiputo kangi nuyuyo apiyaga ifindu fyake, bope babikigwe mu nnyololo. Ikilo kimo bagogilwe injosi. Balinkwinogona ukuti akayapo nayumo ugwa kubasanukisya injosi syabo.Yosefu alinkubabula alinkuti, “yoyu Kyala uyu ikunangisya mumo injosi sikusanukisya. Amumbule lelo injosi syinu.” Bunobuno ngwakwanda alinkumbula Yosefu alinkuti,“mu njosi syangu ndinkugubona umpiki gwa mafilu ugu gwali nkyeni mnyangu, gwali nisamba itatu. Ndinkwega iseke sya mafilu ndinkukamila nkimwelo kila nu kumpa umalafyale ikinwelo.” Yosefu alinkumbula alinkuti, “ukusanusya kwa njosi syako ko uku: bo gakindapo amasiku matatu, Farao ikuya pakukusosyamo nnyumba ya bannyololo nukukugomokesya kangi pambombo yako.” Umpiya findu yope alinkumbula Yosefu injosi syake, loli injosi syake sikasanusyaga akuti amasiku matatu ikuya pakupyutigwa. Bo pakindile amasiku matatu ababombi babasosisye kangi umpiya findu apyutigwe bunobuno Kyala alinangikisye Yosefu. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Buhano Nabuna Injosi Sya Malafyale

Ubwandilo 41:1-45

Yosefu alikele kangi mu nnyololo ifyinja fibili. Ikilo kimo malafyale gwa ku Egiputo alinkugogwa injosi. Alinkusibona ing’ombe imbate ihano ni ibili sikufuma ndusoko. Ing’ombe isingi ihano ni ibili isi syagandile sikufuma ndusoko. Imbate silinkumiligwa syosa ningandano. Akalipo ugwa kusanusya injosi isya malafyale. Popapo lelo unkulumba gwa batendekesya bwalwa alinkumbula Farao isya Yosefu. Malafyale alinkunsosya Yosefu munnyololo. Yosefu alimbulile malafyale ulusanusyo lwa njosi syake alinkuti,” Kyala akufumbulile ugwe Farao isi ali pipi ukusibomba. Fisakuyako ifinja fihano na fibili ifya mboto nkisu kyosa kya Egiputo. Panyuma pisakuyako ifyinja fihano nafibili ifya njala. Bunobuno undondege yumo umundu ugwa mahala yo umwimikege pamwanya pa kisu kya Egiputo. Kangi asalege abandu bakuketa imbombo iyi nkisu kyosa mufinja fihano nafibili ifya mboto. Fibungania fiyege fya kulya mu finja fya njala.” Malafyale aketite ukuti Mpepo gwa Kyala ali na Yosefu alinkumwika ukuya ndindilili wa kisu kyosa kya Egiputo. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Kalongo Yosefu Ndindilili Gwa Kisu Kya Egiputo

Ubwandilo 41:47 - 42:28

Mfyinja fihano na fibili fya mboto mu Egiputo Yosefu alinkufibungania ifyakulya ifingi fiyo. Bo ifyinja fihano na fibili ifyanjala fikindile, alinkulisya ifyakulya ku bandu. Mwali njala nkaya ka Kanani. Abamyabo kalongo ba Yosefu balisile ukula ifyakulya ku Egiputo. Bakasimenye ukuti undindilili ali Yosefu. Loli Yosefu abagenie abamyabo. Alinkubabula alinkuti, “muli batendesi mwisile pakuketa ikisu kyitu.” Alinkubakola nukubabika nnyumba ya bannyololo. Bogamalike amasiku matatu alinkuti, “akuti ngete linga muyoba ubwanaloli mubuke mukamwege unung’una gwinu mwise nagwe kuno.” Alinkundeka yumo ugwamyabo munnyololo nukubitikisya abamyabo ukwega ifyakulya fya kunyumba kwabo. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Kalongo Na Kimo Yosefu Akwifumbula Ku Bamyabo

Ubwandilo 43:1 - 45:27

Abamyabo ba Yosefu bali nuboga ukuti babuke kangi ku Egiputo loli bakalondaga kangi ifyakulya ifingi. Lelo balimwegile nunuguna gwabo Benjamini, ubuka nagwe ku Egiputo kwa Yosefu. Yosefu akalinangisye kubamyabo. Abulikisye ifyakulya loli alimbulile yumo ugwambombo gwake ukuti abagomolele makopala ghabo mu mifuko gyabo, loli ikinwelo kyake kya siliva abike mu mfuko gwa uyo yo nkeke kuli bosa. Alinkutuma undindilili gwake ukuti abakonge abandu bala ukuti bibile ufuma kumyake. Abamyake balinkugomokela kunyumba kwa Yosefu. Bosa balinkufugama pasi balinkundambila.Yosefu alinkukuta alinkutoligwa ukufinda. Popapo alinkubabula alinkuti, “Yone Yosefu uyu mwalimulisye ku Egiputo.” Popapo alinkwenda nu kukuntamila mmakosi unuguna gwake Benjamini bo ikukuta, alinkubaponia abamyabo bosa. Yosefu alinkubapa ifindu ifinunu nimbayo ya gwisabo. Yosefu ababulile ukuti bakisege kangi nutwala abana na bakasi babo. Abamyabo balinkubuka ukwakumbula ugwise gwabo ukuti, “Yosefe aliko mumi! ... yo ndindilili gwa kisu kya Egiputo!” (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Kalongo Nabubili Yakobu Nu Yosefe Ke Egiputo

Ubwandilo 45:28 - 50:26

Yakobu alinkusumuka nabannyumba yake, na fyosa ifi alinafyo ukubuka nkaya ka Egiputo. Yakobu bo ambwene umwanake Yosefu amubatile, bosa bali nkwenda nukulila. Panyuma alinkwega amaboka gake nubika pantu pa bana abanyambala ba Yosefe nu basaya. Balinkuya abakulumba bakulongosya banya Israeli. Yakobu afwilile mu Egiputo bo nkangale. Abamyabo ba Yosefu bali boga bo afwile ugwisabo bali ukuya numpasyo pa mbibi isi bamubombile Yosefu. Loli Yosefu alinkuti, “mungapasyaga ……..umwe mwalinongwine ukumbombela imbibi Kyala alinkusyandula ukuya bununu ko kuti abupoke ubumi bwa bandu abingi bo muno mukusiketela umusyugu.”

Abandu bamaka ba Kyala Ulubafu babubili: Ubwandilo

Abanduyungu lwa Yakobu, ba Israeli, balikele mu Egiputo, kangi bali bamaka fiyo; bunobuno balinkwisula nkisu kila nikuti umalafyale gwa kisu kya Egiputo alyandile ukubatila alinkwenda ukubapela ukuya batumwa. Loli aliko umundu yumo ingamu yake Mose uyu ali nyaIsraeli uyu ali nu lwitiko mwa Kyala nukuti abapokile abandu ba Kyala mmaboko ga Farao. Keta ififwani bo apa mupilikisya ikyombo iki. Linga mupilike ulwimbo ulu, igula ikifwani ikingi. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Kalongo Nubutatu Umwana Mose

Ukusoka 2:1-10

Bo pakindile ifinja mia itatu umu afwilile Yosefu, Mose alinkupapigwa nkisu kya Egiputo. Mkabalilo kako abanya Israeli ba bele fiyo, nukuti umalafyale wa kisu ikyo alyandile ukubabombesya imbombo ingafu. Kangi atumwile ukuti abana abanyambala aba bikupapigwa bagogigwege. Loli bo Mose apapigwe, unna alinfisile. Bo akulilepo alinkumbika nkidunga kya ndete, alinkwakukifisa mundete mumbali ndusoko. Umwene ilumbu gwake Miriamu alinkwima pabutalipo uketelela isi sikabombigwaga. Umwana ndindwana gwa malafyale alinkwisa kukisoko pakoga. Popapo alinkukibona ikidunga kya ndete iki alimo umwana. Mose alinkwanda ukulila. Ikitima kili kunkola umwana gwa malafyale yula, alinkukega akana kala alinkwakukaswila kukapela kanake. Mose akulile nnyumba ya malafyale. Amanyile akaghilo kosa ka bina Egiputo nukuti alinkuya mundu nsubiligwa. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Kalongo Nabuna Mose Nukwaka Kwa Lusingi

Ukusoka 2:11 - 4:17

Ilisiku limo Mose alimbwene umu’Egiputo ikunkoma unya Israeli. Mose alikuntula umundu gwa kikolo kyake, pakungoga umwi Egiputo. Polelo Mose alinkumbopa Farao. Alikele ifyinja malongo mana mululangalangala lwa Sinai. Isiku limo aketile ikika. Aketile ulusingi lutikupya nu moto. Kyala alinkuyoba na Mose kubutali ni kika alinkuti, “mbubwene ubutolwe bwa bandu bangu. Oko ngutume ku malafyale gwa Egiputo ukuti ukabasosyemo abandu bangu nkisu kya Egiputo.” (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Malongo Nubuhano Mose Ikugomokela Ku Malafyale

Ukusoka 3:11 - 10:29

Mose ali moga, loli alinsubile Kyala bo ikugomokela ku Egiputo. Unkulu gwake Aaroni abukile nagwe. Balinkuti kwa malafyale, “Untwa Kyala gwa Israeli ikuti ‘baleke abandu bangu babukege, ukuti bakandendekekesye ifyakulya fya pa lusekelo mululangalanga.” Umalafyale alinkuti, “ngammanya Kyala yuyuyo, kangi ndisakubalekesya abanya Israeli ukuti babukege.” Ufuma nkabalilo aka umalafyale akabapaga imbombo isito ukinda kubwandilo.
Kyala alinkuti kwa Mose, “…aba Egiputo bisakusyaghania ukuti Une ne Ntwa, bo nangisye amaka gangu pamyabo bo ngubasosya abanya Israeli nkisu kyabo.” Kyala ayobile kangi ukuti, “linga Farao ikubalonda umwe ikuti, mwinangisye mupele kimo ikika, polelo ukambule Aroni ukwega ingili yake nukuyitaga pasi nkyeni mwa Farao, ukuti yipelege njoka.” Aroni alimpilikile Kyala. Farao aketile amaka ga Kyala, loli akalitikisye ukubalekesya abandu. Popapo Kyala anangisye ifika ifingi fiyo pa maso pa ba Egiputo. Agapelile amisi gosa ga mu Egiputo ukuya ilopa po aba Egiputo balinkukumba amisi gakunwa mosa mumbafu ndusoko lwa Nayelo. Popapo Kyala alinkutwala ulufundo lwa fyula, ingolo, imbwele, amulu pa bandu nifinyamana, ifula ya mabwe, ingisi na mapalalila mu Egiputo. Kyala abitikile abamanjele ukuti bope bapele ifika fyabo, loli Kyala apelile ifika ifingi fiyo ifi aba manjele batoligwe ukupela. Apa Kyala alinnangisye Farao ukuti ali namaka ukukinda aba manjele ba nkisu kya Egiputo. Loli umalafyale akanile ukumpilikila Kyala, akalitikisye ukuti abanya Israeli babukege. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Kalongo Nubuhano Nakimo Ilyikemo Lya Ng’osi

Ukusoka 12:1-36

Kyala alinkuyoba kangi kwa Mose, “ubabule abanya Israeli ukuti begege kang’osi nugoga; beghepo ilopa nukulipaka mumbandama kangi na pakifigo pamwanya nnyumba iyi bikwikalamo. Namanga ikilo iki nikuya pakwendamo nkisu kya Egiputo. Nikuya pakugoga bosa abana abakipanda. Lelo linga ndibwene ilopa po ngwakukisaniaga itolo pamyinu kisita kubagoga abaninu.” Kyala afwanisye ulwitikano lwake. Ikilo kikyo Kyala alinkugoga abakipanda bosa nkisu kya Egiputo. Loli akalipo ugwakipanda unya Israeli uyu afwile. Umalafyale alinkolile Mose alinkuti, “sumuka baleka abandu bangu, ugwe nabanya Israeli, buka mukiputege Kyala gwinu bo mumo mwayobile.” (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Kalongo Nubuhano Nabubili Mose Kukyamba Na Kyala

Ukusoka 13:17 - 14:31

Mose abalongwisye abana ba Israeli ukusoka mu Egiputo. Kyala alinkubalongekesya mwibingu na mmoto. Bo malafyale gwa Egiputo apilike ukuti babukile abanya Israeli, umwene naba Egiputo abingi bakalele panongwa yakuti bakumbwike ukuti batagile abatumwa babo. Popapo umalafyale naba silikali bake balyandile ukubakongesya ukuti bakabagomole. Aba Israeli bafikile pa Nyanja yandete iyi bakabagile ukuloboka. Aba Egiputo bali munyuma mwabo. Abanya Israeli balinkutoligwa ukuti babope. Mose alinkubabula abanya Israeli ukuti, “koma ukutetema! Kibaga itolo mukete isi Untwa ikuya pakubomba bo ikubapoka umwe lilino; namanga aba Egiputo aba mukubaketa umusyugu mutisakubabona kangi.” Popapo Kyala alinkugatapulanya amisi ga nyanja ukuti abanya Israeli baloboke pa bumu. Aba Egiputo balinkubakonga munyuma loli amisi gali nkugomoka nukubakupilila bosa. Bosa aba Egiputo bapyutigwe namisi. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Kalongo Nubuhano Nubutatu Ifyakulya Na Misi Mululangalanga

Ukusoka 16:1 - 17:7

Mose alinkukindilila ukubalongosya abanya Israeli mululangalanga. Bakali nifyakulya ifyakufwana popapo bali nkwilumbusya kwa Mose, Aroni na Kyala. Namayolo gali gosa Kyala atumaga utuyuni ukuti abandu balyege. Lubunju lulilosa abagwikisyagha ifisyesye ufuma kumwanya. Abandu balinkufikolela ukuya ‘mana’.
Bo amisi nagamo abanya Israeli balyumene na Mose. Mose ababulile ukuti, “Fiki mukumana nanine? Fiki mukungela Kyala?” Mose alinkwiputa kwa Kyala, uyu ali nkwenda nukwamuka. Ega ingili yako ukome pibwe lya Horebu, po amisi gisa kusoka ukuti abandu banwege. Ifyinja malongo mana Kyala abaswilile nubapakikisya abanya Israeli mululangalanga. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Kalongo Nubuhano Nabuna Mose Ku Kyamba Kya Kyala

Ukusoka 19:1 - 20:21, 24:12-18, 34:1-10

Abanya Israeli balinkufika ku kyamba kya Sinai. Kyala alisile ku kyamba mwibingu ilisisya fiyo nu moto. Mose alinkufyuka ku kyamba kangi kuko Kyala alinkuyoba alinkuti, “yo une Kyala Untwa gwako…ungayaga nabakyala bangi mumbali mmyangu. Koma ukwitendekekesya akandu kamo akakwiputako. Koma ukuyibombelaga mwalwe itolo ingamu ya Kyala. Mukumbukege ilisiku lya buhano nububili liyege lyelu. Amasiku mahano nalimo ubombege imbombo syako syosa, loli ilya buhano nabubili yo sabata gwa Kyala gwako. Mwisiku lili ungabombaga nayimo imbombo. …Namanga mmasiku mahano nalimo momumo Kyala apelile ikyakumwanya na pasi, kangi ni Nyanja palikimo nafyosa ifi filimo mumo, loli mwisiku lya buhano nabubili Kyala atusisye. Popapo Kyala alinkulisaya ilisiku lya Sabata alinkulipela lisunguligwa. Umwimikege uguso nunyoko, … Ungagogaga, ungalogwaga. Ungahiyaga. Ungayagha nketi gwa butungulu kumpalamani gwako. Ungatotomelaga akandu kosa aka mpalamani gwako.”
Kyala asimbile indagilo isi pa mabwe, nukumbula Mose ukuti asuluke nkyamba akabalinganie abandu. Umwisyugu tukusyaga indagilo mmasyu ga Kyala ili lyo iBangeli. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Malongo Mabili Injoka Pa Kipiki

Ukubaligwa 21:4-9; Ukukumbusya Indagilo 18:18

Abanya Israeli balagile ukukonga indagilo sya Kyala loli bakasikongile. Abandu balyandile ukwilumbusya kwa Mose na kwa Kyala, “Nongwa yafiki gwatusosisye nkisu kya Egiputo ukuti twise tufwlege itolo muno mululangalanga? Fikayamo ifyakulya, amisi kangi ni findu itolo ifi fitukimile!” Popapo Kyala alinkutuma injoka sya moto, silinkubaluma. Abandu abingi balinkufwa nongwa ya njoka. Abandu balinkukuta kwa Mose ukuti abasumile kwa Kyala. Kyala alinkumbula Mose alinkuti, “Tendekesya injoka ya kikuba uyitulike pa kipiki kokuti gwesa uyu alumigwe ni njoka isyo, linga aketile amaso pa njoka ya kikuba aponege.” Mose apangile injoka ya kikuba alinkuyitulika pa kipiki. Yosa iyu alumigwe ni njoka aketaga pa njoka ya kikuba yila po alinkwenda nukupona.
Mose ali nsololi kangi akabalongosyaga abanya Israeli. Abalongwisye abanya Israeli mululangalanga ifyinja malongo mana. Bo akafwa, Kyala alinkuti kwa Mose, “Nisakubimikila unsololi uyu afumile mmyabo, uyu ali bo yuyugwe. Nisakubika mmyake amasyu gangu, yo isakubabulaga indagilo syangu syosa.” (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Malongo Mabili Na Kimo Yesu Ikuswila Abandu

Yohane 6:1-58

Ifyinja fifingi abanya Israeli bakalondaga unsololi bo Mose. Pabumalikisyo Yesu Khristi alinkupapigwa nkisu kya Israeli. Alinkubamanyisya abandu isya Kyala bunobuno bo yu Mose. Akabalilo kamo abandu babukile kubuyo butali ukwakupilikisya amasyu kwa Yesu. Injala yabakolile loli bakali nafyo ifyakulya. Undumyana yumo ali ni fisyefye fihano nutuswi tubili. Yesu alinkwega ifisyesye nutuswi alinkugwa ulupi kwa Kyala. Balinkulya ukufwana bo muno balondelagha. Abandu aba balile bakindile aba elifu bahano. Abandu balinkuti, “Uyu yo nsololi naloli yuyo batigi ikwisaga nkisu kya pasi.” Ilisiku lingi Yesu alinkubabula alinkuti, “Yo une ne kisyesye ikipelabumi; uyo linga ikwisa kumyangu, yo yitisa kundumagha injala; kangi uyu ikunyitika une, yo atisakumilwamo amisi.” Mufifwani ifingi twisa kumanyila inyingi sya Yesu. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Malongo Mabili Nutubili Yesu Ikuyoba Na Mose

Luka 9:28-36

Ilisiku limo Yesu abegile abafundigwa batatu alinkufyuka nabo pakyamba. ‘Abafundigwa’ bo bandu aba bendaga na Yesu. Bo Yesu akwiputa, popapo alinkwanduka bobikuketa ikyeni kyake kilinkung’alika kilinkuya bo ilisuba, nimyenda gyake ilinkuya swe yilinkung’alika. Popapo Mose na Eliya balinkubasetukila. Mose na Eliya bali basololi ba Kyala aba balikele ifyinja fifingi bo Yesu akapapigwa. Mose na Eliya bayobile isya nfwa ya Yesu. Abafundigwa batatu ba Yesu bapilike bobikuyobesyania. Popapo balinkunyomoka bo ilibingu ilyelu libakupikile. Ilisyu lya Kyala lilinkufuma mwibingu lilinkuti, “Uyu yo mwanangu unkundwe, uyu nikyelile nagwe, yo mumpilikisyege yuyo.” Bo amasyu ga Kyala galekile upilikigwa, abafundigwa balinkuketa Yesu mwene. (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Malongo Mabili Nututatu Yesu Afwilile Abandu

Yohane 3:14-16

Abandu abingi balinkanile Yesu kangi bafwanisye ukungoga. Abasikali balinkomelile pakipingika. Balingogile palikimo nabandu abanyambala babili. Abandu babili aba bali bahigi kangi baghoghi, loli Yesu akalyonangile ululagilo nalumolwene ulwa Kyala. Loli uwe na une tonangile indagilo sya Kyala. Bo umundu gwesa pa kisu kitubagile ikilango kya bwilabwila kangi tukabagila ukusegelele pa maso pamyake. Loli Kyala abaganile abandu bosa. Atikulonda ukuti tubuke ku moto gwa mbibi kangi ukusokapo pa maso pa myake. Yo nongwa atumile Yesu, ukuti asapimbe imbibi syitu.
Mukabalilo ka Mose, ilopa lya kang’osi lyo likabapokaga abanya Israeli kwa Kyala ku kilango mu kisu kya Egiputo. Munjila yiyo, Yesu, kang’osi ka Kyala, afwile ukuya likemo lyitu. Ilopa lyake fyo fihombigwa fya mbibi syitu. Bo bunobuno Mose inulaga injoka mulisu pa kipiki, yope Yesu inuligwege pa kipingika ukuti aligwesa uyu ikumwitika ayege nu bumi bwa bwila, ngati kyabupi kyakufuma kwa Kyala. “Namanga bo akiganile bunobuno Kyala ikisu, ko kwenda nukikipa uMwanake yumogwene ntiga, bosa aba bikumwitika ukuti bangapyutigwaga, loli babwage ubumi bwa bwila.” (Ulwimbo)

Ikifwani Kya Malongo Mabili Nabuna Yesu Ali Kumwanya

Imbombo sya Batumigwa 1:6-11

Umbili gwa Yesu gwalyegigwe pa kipingika nugubikigwa mwipumba. Pisiku lyabutatu, asyukile mwipumba kangi alikele masiku amalongo mana, po abafundigwa balinkumbona ikufyuka kumwanya. Yesu akali, alinubumi numwisyugu. Mose na bosa aba bafwile bo bikusubila mwa Kyala, bakali bumi. Bali kumwanya. Mose ali ndongosi nkulumba kangi ali nsololi gwa Kyala, loli Yesu, mwana gwa Kyala. Ali pamwanya ukunkinda Mose. Mose abalongwisye abanya Israeli pa misi kangi baponile ku Egiputo. Loli Yesu alisile ukuti apoke abandu bosa babo bikusubila mnyake ukuti bakaye nagwe kumwanya. Ka gwitendekisye ukubuka na Yesu? Abagile ukwisa umwisyugu. Usubile mwa Yesu, kwisa kupokigwa.