Nariangaliye, Rivulishiye, amwesa Ritsopara Uhayati: Shiyo ya handra
Raamwerk: Adam, Noah, Job, Abraham. 24 sections. It has a picture book to go along with the recording.
Skripnommer: 418
Taal: Shimaore
Tema: Sin and Satan (Judgement, Sin, disobedience, Satan (the devil)); Christ (Sacrifice / Atonement); Eternal life (Salvation); Character of God (Grace and Mercy, Nature, character of God, Word of God (the Bible)); Living as a Christian (Worship, Obedience, Faith, trust, believe in Jesus); Bible timeline (Creation, Prophecy, fulfillment of, Gospel, Good News); Problems (Problems, troubles, worries)
Gehoor: General
Styl: Monolog
Genre: Bible Stories
Doel: Teaching
Bybelaanhaling: Extensive
Status: Approved
Skrips is basiese riglyne vir vertaling en opname in ander tale. Hulle moet so nodig aangepas word dat hulle verstaanbaar en relevant is vir elke verskillende kultuur en taal. Sommige terme en konsepte wat gebruik word, het moontlik meer verduideliking nodig of selfs heeltemal vervang of weggelaat word.
Skripteks
Marongozi ya uandrisa i hadisi
Murendre jeje. Narivulishiye trongo zapatana na u watru wa handra wakoẽshi shivhandreju mwa tsi. Heli Mungu aka na wao, iyo isurionesa trongo nyengi zapatana na waye, waye Monyezi Mungu wa kweli kana wa vhili. Namwangaliye ya mafoto moni mwa u mwana shiyo mukundru wakati muvulishiyao i kaseti. I kaseti ivhingi musomo walawa hari mwa i Shiyo ya Mungu, ne ɗe u Mwangishiyo Muraharifu.
Mwamokiya jau (x), ɓasi namuɓuwe i shikandre yaɗunga.
Foto 1: Adamu na zi zinyama
Mwandroni oho, kavhwaka ata shitru neka tsi ɗe Monyezi Mungu weke wahe. Kavhwaka ata shiumbe iliyo na roho. Mungu a moja, amwesa waye Roho. Waye ujuwa piya zi trongo, tsena a kula vhahanu. Ulemengu riujuwao lewo, raha kawaka waumbwa. Mungu aumbu piya ziliyo shivhandreju mwa tsi na mbinguni. Aumbu i heu. Amwesa aumbu na zi mbingu, ya mavingu na i shivhandre ya tsi. Atsapuwa mbali na mbali i ɓahari na i shivhandre ya tsi, amwesa mimeya yimeya. Ɓaanda ya vhavho Mungu aumbu li juwa, u mwezi na zi nyora, aumbu zi ziumbe piya ziliyo na roho ziẽshio shivhandreju mwa tsi, na ɓaharini. Mwanadamu uwo rimuonao hari mwa li foto lini, unu ɗe Adamu. Waye ɗe u mwanadamu wa handra aumbwa. Mungu amuumbu ha trotro ya i shivhandre ya tsi. Amuumbu mwanadamu ha mufano wahe, pare i roho ya mwanadamu ike na uvhumoja na i Roho ya Mungu. Wakati ule piya zi fikira na ya mavhendzeleyo ya mwanadamu zakolingana na zile za Mungu, amwesa akana uvhumoja na Mungu. Ɓasi Mungu aka aono amba piya trongo aziumba amba za ndjema.
Foto 2: Mutrumushe wa Adamu
Mungu amuhetsi Adamu vhahali vhuzuri vhuhiriwao Eden, amwambiya avhuangaliye ha uzuri. Vhahanu vhale vhwakomeya miri ya ka kula namuna, na moni vhavho u Muri uvhao Uhayati. Adamu akana kula namuna ya mbiya ndjema pare aɗye. Mungu amuvha Adamu ruhusa akadze madzina piya zi zinyama. Piya zi ziumbe zika amba ndrumme na ndzishe. Kazakoriya mwanadamu, tsena kazakomuhodza. Ɓadi Adamu kakana munyahe amulazimu. Ɓas, Mungu amuumbu mutrumushe wa Adamu. Amutriliya Adamu tsindzi ɓole. Mungu atowo mba ɓavuni ha Adamu. Amwesa airumiya ha uumba mutrumushe. Halafu Mungu amuvhingi ha mwanadamu mutruɓaɓa ule. Mutrumume na mutrumushe waka wadzi wadzi, wala kawakoona haya. Wakohadisi na Mungu mauri wandzani, amwesa kavhwaka huzuni, ufa na upeu vhahanu vhuzuri vhale.
Foto 3: I nyoha moni mwa i zardẽ
Mungu amuãmurisha Adamu amba, "Una ruhusa ya uɗya zi mbiya za kula muri wameya vhanu, ila ɗe u muri uvhao ujuzi wa mbovu na ndjema; mwamoɗya mbiya zawo, ha yakini mutsofa." Ɓadi Shetwani amuɗanganya u mutrumushe wa Adamu. Mara ya handra Shetwani aka malayika ya Mungu, ɓadi adzifanya mukaidi mbeli za Mungu amuumba. Akotsaha afanyishihe ake muɓole raha na Mungu. Ɓas, Mungu amuotwo pevhoni. Rangu vhale Shetwani aja afanyishiha ãduyi wa Mungu. Ɓasi suku, Shetwani, yaani u Movu, aja amupara mutrumushe ule ha udzifanya nyoha. Amusariɓiya mutrumushe aɗye zi mbiya zile aɓalidziwazo. Shetwani amwambiya amba amwendra ata aɗyi mbiya zile, katsofa. Ɓas, mutrumushe aɗyi, amuvha mbiya zile Adamu aɗye wa jau. Waɗyi, amwesa wamayizi kamwe amba wa wadzi wadzi. Wapuwa mani wadzifanyiya nguwo pare wadzipindrise, wadjereɓu umudzamiya Mungu.
Foto 4: Adamu na Hawa vhondze mwa i zardẽ
Hari mwa li foto lini, risumuona i trongo yamupara Adamu ɓaanda kamutuĩ Mungu. Ika farudhwi Mungu amwãdhaɓishe Adamu ɓaanda katuĩ ãmuri yahe, ɓadi aambiya i nyoha raɓuzi, "Ha ivho wafanya i trongo iyo, ɓasi ulããniwa raha na piya zi zinyama zasaliya." Rangu u wakati ule, Shetwani ɗe ãduyi ya Mungu na wanadamu. Mungu ajudza tsena rangu kaɓula amba shilembwe ya Adamu na mushe wahe atsoshindra i Shetwani. Ɓasi Ĩsa afanya i trongo iyo wakati afa ha siɓaɓu ya madhambi ya li duniya na uregeya hayi. Amwesa Mungu amwambiya mutrumushe ule, "Nitsoengedza utããbifu waho hari mwa i trongo ya uka hamili na udza." Ɓasi na Adamu uvhandre wahe, Mungu amwambiya amba ha ivho amuvulishiya mushe wahe ata aɗyi mbiya za u muri ule, ɓas, i shivhandre ya tsi itsolããniwa. Ha izo, farudhwi afanye hazi ha udziro ata i suku atsofao pare aidzalise shahula itsomulelao, waye vhumoja na udjama wahe. Mungu amutowo Adamu vhahanu vhuzuri vhale. Adamu amuhiri mushe wahe Hawa, i mana ya vhavho "hayi". Adza na waye. Wanadamu piya, wao zilembwe za Adamu na Hawa. Adamu na Hawa na wanadamu wasaliya piya wangiya upeu moni hawo; upeu uwo, uwo uwatrenga na Mungu na wanyawo. Wasi piyasi karisumutuĩ Mungu, na i trongo ya kusutuĩ iyo, lilo dhambi. Ha ivho riãswio, ɓas, lilo dhambi. Ɓadi vhwa tama, mana Ĩsa Kiristi aliyo hayi ana ushindzi wa urihuyi na dhambi, tsena na Shetwani.
Foto 5: Mutrume Nuhu na i marikaɓu ɓole yahe
U wana wa Adamu na Hawa na zilembwe zawo waka wengi halisi. Waɗungu zi ndziya za Shetwani, wakofanya trongo kazalazimu. Ɓaanda ya muda, Mungu aja ajutsu amba aumbu mwanadamu. Vhuka mutru moja tu akodjereɓu umujivhidza Mungu. Uwo akohiriwa Nuhu. Suku Mungu amwambiya Nuhu, "Nisondro ngamidza piya u wanadamu, mana i shivhandre ya tsi ijaya umani ha siɓaɓu ya wao. Dzifanyiye ‹arche›. Arche, mana yahe marikaɓu ɓole. "Nisondro vheleha ɓa la maji shivhandreju mwa tsi ile ha uangamidza kila shiumbe iliyona roho. Ɓadi nitsofanya mukataɓa na wawe. Namungiye moni mwa i marikaɓu, wawe vhumoja na mushe waho na wana wanyu, kula moja na mushe wahe. Tsena, vhahidza ndrumme na ndzishe ya kula aina ya shinyama pare ziẽshi, zisufe." Mungu amueledza Nuhu moja ha moja ha uzuri i namuna ya ufanya i marikaɓu. Nuhu afanya piya zi trongo Mungu amuamurisha. Wakati akofanya i marikaɓu, Nuhu akofahamisha na ufahamisha watru amba Mungu asijo waangamidza, ɓadi kawakiri ulisha zi ndziya za peu zawo.
Foto 6: Li ɓa la maji
Mungu, waye utsimidza ziwahadi zahe. Ɓas, Nuhu na wadjamazahe vhumoja na zinyama zile zingiya moni mwa i marikaɓu. Amwesa Mungu aɓala u mulongo, awaɓaliliya moni. Ɓaanda ya suku saɓa, vuwa iandrisa ushuka. Yakoshuka hari mwa suku aruɓayini, yi mitsana na ya mauku. Madzitso ya maji yakolawa vhotsi, amwesa i shivhandre ya tsi ija ifinikiwa na li ɓa la maji. Kula mwanadamu na piya zinyama zaka vhondze mwa i marikaɓu, zifu piya. Ɓasi wanadamu kawagauha. Ataravha na wao na tabiya zendza madhambi. Wasumuɗunga Shetwani, waharaya umutuĩ Mungu. Mungu asurijudza hari mwa u Mwangishiyo Muraharifu wahe amba suku, Raɓi watru Ĩsa Kiristi atsoregeya ile ha uhukumu uovu wa wanadamu piya. Ɓadi Mungu arengeledza ndziya ile pare watru piya watsomuãminio na umutuĩ, watsojuwa wahuyiwe.
Foto 7: U mukakamba na u wahadi wa Mungu
Nuhu na wadjamazahe na zinyama piya zile zika marikaɓuni zaidi ya mwaha. Ata mwisoni i vuwa uziya yayo na ya maji uhuma yayo shivhandreju mwa tsi, walawa piyawo marikaɓuni. Wakati ule Nuhu afanya vhahanu vhwa umutoleya Mungu masadaka, mauri ɗe i heli muonao vhanu hari mwa li foto. Amutoleya Mungu masadaka ya zinyama, azivudzu hari mwa vhu vhahanu vhale. Mungu ajivhiwa nayo, amwesa ahedza mukakamba mbinguni. Sa ile atowo wahadi amba katsoangamidza tsena ha ɓa la maji piya ziumbe zendza roho. Mukakamba, iyo ãlama ya urinahamidza u wahadi wa Mungu. Namunahane u wahadi wa Mungu, namunahane tsena amba Mungu atsohukumu li duniya raha. Safari ini atsoangamidza li duniya lini ha moro. Wao wamuãminio Mungu na umutuĩ, ɓasi tsi paka wake na faza na zi trongo zitsohidjirio. Namutuĩ Raɓi Ĩsa Kiristi, amwesa kamutsoangamidziwa.
Foto 8: U munara wa Babeli
Wanadamu piya shivhandreju mwa tsi, wao zilembwe za u wana watruɓaɓa wararu wa Nuhu. Mungu awaambiya wadze, wandre waketsi kula vhahanu hari mwa i shivhandre ya tsi. Wakati ule wanadamu piya wakolaguwa luha moja, amwesa kawakotsaha watsambaliha kula vhahanu hari mwa i shivhandre ya tsi. Kawamutuĩ Mungu, amwesa warenge satuwa wafanye ɗago ɓole liliyona munara mule waheya mbinguni. Mungu aono li ɗago na u munara. Aono tsena amba kawasumutuĩ, amwesa wasudziona. Sa ile Mungu arongowa, "Watru wani wanu, wao umati moja, amwesa wasulaguwa luha moja. Narishuke ritsanganise i luha yawo, pare wasuelewane." Hari mwa li foto lini muliangaliyao, watru kawashindri waelewana tsena. Ɓas, waziya, kawamalidza li ɗago, amwesa wandre waketsi vhuhanu mbali na mbali. Ha ivho kawamutuĩ Mungu ɗe riliyo na luha nyengi avhasa. Neka karisumutuĩ Mungu, vhavho risuãswi. Dhambi lisutriya mutrengano ɓaina ya mwanadamu na Mungu, lisutriya na mutrengano ɓaina ya mwanadamu na wanyahe. Ha izo, narimutuĩ Mungu na umuãmini kula wakati.
Foto 9: Jobu asumwãɓudu Mungu
Vhanu risuona mutru ahiriwao Jobu. Asumutoeya Mungu sadaka lavudzwa. Jobu akomwãɓudu Mungu wa kweli kana wa vhili, kakotsaha aɗunga zi ndziya za Shetwani. Jobu akana wana watruɓaɓa saɓa na wana watrumama wararu, amwesa akotoleya wana wahe masadaka. Akowamiliya muswamaha ha Mungu, neka ha mufano waka wamukoso Mungu. Mungu ajivhiwa na Jobu. Amuɓariki, tsena amutadjirisa. Jobu akana maɓangwe ya zinyama nyengi, akana na watru wa hazi wengi. Suku, Mungu amwambiya Shetwani amba ajivhiwa na Jobu. Ɓadi Shetwani aandrisa umushitaki Jobu ha Mungu, arongowa amba Jobu kakomwãɓudu Mungu neka tsi tu pare ake mutadjiri. Shetwani amwambiya Mungu, "Neka usumuvosheya Jobu kula shitru aliyo nayo, vhavho atsohulããni." Mungu ajuwa amba Shetwani munafiki, amwesa ajuwa tsena amba Jobu mutru mwema kakotsaha ata trongo neka tsi ɗe umujivhidza Mungu. Ɓas, Mungu amuvha ruhusa Shetwani amuvosheye Jobu kula shitru aka nayo, pare amudjereɓu.
Foto 10: Jobu hari mwa usikitifu
Li foto lini, lini foto lionesao suku Jobu aparwa na usikitifu muɓole. Watru wa hazi wahe waka wamuvhingiya haɓari mbovu. Mutru wa hazi wa Jobu aja kadimu, aka areme mbiyo ha ujo mwambiya amba maãduyi yaulu watru wa hazi wasaliya wahe, tsena wahiɓi piya zi nyombe na zi pundra zahe. Raha kamalidza urongowa trongo zile, na tsuwo mutru wa hazi wangina aja. Ajudzu amba li peni lireme ya maɓariɓari na watsunga wayo, wafu piya. Mutru wa hazi wa raru aja ha ujo mwambiya Jobu amba mabandi ya maravhizi yaka yawasiki, wahiɓi piya zi ngamiya zahe. Vhuja tsena mutru wa hazi, na uwo avhingi haɓari mbovu raha na wanyahe piya amba, "Wana waho waka vhumoja karamuni, na vhale pevho kali liangamidza i nyumba waka , wafu piya." Ɓaanda akiya trongo zile, Jobu ameye i shitswa yahe, amwesa adzivutsu vhotsi ha huzuni. Arongowa: "Mwalangu ɗe aka anidjããliyazo, Mwalangu ɗe anirengeyazo. Li dzina la Mwalangu nalisifiwe." Wala ukana piya trongo mbovu zini zamuhidjiriya, ne Jobu kamushiriki Mungu.
Foto 11: Jobu asuondesheha
Shetwani aono amba Jobu raha akomuhishimu Mungu. Ɓas, amwambiya Mungu, "Neka usuhodza u mwili wa Jobu, vhavho atsohulããni." Wakati ule Mungu amuvha Shetwani ruhusa amudjereɓu Jobu raha. Ɓas, Shetwani amutriliya Jobu uwaɗe wa peu halisi. Ɓasi, Jobu alawa vhondze, akuwa zondra zahe ha ɓai la falasika. Sa ile mushe wahe amwambiya: "Mulããni Mungu, ivho ufe!" Ɓadi Jobu arongowa, "Saɓu mutru atsokuɓali za ndjema zala ha Mungu ɓe tsi ɗe zi mbovu?" Watru wararu mengoni mwa u wandzani wa Jobu waja hahe, amwesa wakohadisi na waye hari mwa suku nyengi. Wakotsaha wajuwe i mana ata Jobu aondeshehao namuna ile. Wakorongowa amba yakolazimu ike amba afanya trongo mbovu ata vhale Mungu akomuãdhaɓisha. Jobu kakuɓali zi trongo wale wakozirongowa. Ha izo, akodzidzisa masuala mengi yapatana na zi ndziya za Mungu, ɓadi kamuvha Mungu mengo. Ɓaanda ya vhavho Mungu amuonesa Jobu uɓole wahe, amuonesa na heli ajuwao piya zi trongo.
Foto 12: Jobu aregezewa namuna yahe aka
Hari mwa li foto lini, Jobu aangala, amwesa a tadjiri raha. Nitsomueledzani namuna zahidjiri. Jobu amupara yahe Mungu, aelewa kiyasi Mungu aliyo muɓole, ata andre toɓa. Amwesa Mungu alaguwa na moja mengoni mwa wale wakomuzingidza Jobu, na uwo ɗe Elifazi. Amwambiya, "Tsitukiwa na wawe vhumoja na wandzani waili waho wale, mana kamwarongowa zi kweli zapatana na wami, mauri ɗe i heli murumwa wangu Jobu akoifanya." Wakati ule Mungu awaambiya wandre ha Jobu, watowe sadaka lavudzwa ha zi nafusi zawo. Awaambiya tsena amba mutru wahe ule Jobu atsowamiliya hahe. Mungu atowo wahadi amba atsowaswamihi. Ɓas, Jobu awamiliya na Mungu akuɓali mamiliyo yahe. Ɓaanda ya vhavho Mungu amurudi Jobu heli aka mara ya handra, amuvhonesa na umutadjirisa raha. Wakati ule wandzani wahe na wadjamazahe wa Jobu waja ha ujo fanya karamu na waye na umuvhingiya zawadi. Amwesa Mungu amuvha wana watruɓaɓa saɓa na wana watruwashe wazuri wararu. Aẽshi ata aono nyengi za zi zilembwe zahe, amwesa afu amba mutru mduhazi halisi. Mungu asutsaha rimuãmini, amwesa rike na suɓira ramoondesheha. Mungu ujuwa i mana ata riondeshehao hari mwa ya maẽsha yatru riyaẽshio duniyani vhanu. Waye uendresa trongo piya zihidjirio. Namunahane, Mungu urivhendza, amwesa asutsaha wale wa muhishimuo, wake na zi ndjema raha na zi ndjema.
Marongozi ya uandrisa i hadisi
Wandzani wangu, nisutsaha numutoleyeni hadisi yapatana na mutru ahiriwao mutrume Iɓrahimu. Mara ya handra akohiriwa Iɓram. Amutuĩ Mungu, amwesa ha ndziya yahe, wanadamu wengi waja waɓarikishiha. Mwamokiya jau (x), ɓasi namwangaliye li foto liɗungao.
Foto 13: Iɓram asulawa hahe
Hari mwa li foto lini, musuona mutru ahiriwao Iɓram, mushe wahe Sarai, Lutwi mwana wa mwananyahe, amwesa watru wa hazi wawo. Wasendra hari mwa musafara muɓole, mana Mungu aka amwambiya Iɓram jau, "Lawa hari mwa i tsi yaho na watru wayo, lawa ha ɓaɓaho, amwesa wendre hari mwa i tsi nitsohuonesayo. Nitsohufanya umati muɓole, nitsohuɓariki, amwesa piya zi nishani shivhandreju mwa tsi zitsoɓarikishiha ha ndziya yaho." Ɓas, Iɓram aãmini u wahadi wa Mungu. Waye na wanyahe warenge piya zi ndjema zawo, wafanya musafara wa suku nyengi ata wawaswili hari mwa i tsi ya Kanani. Vhale ɗe vhahali Mungu amuvhenushiya Iɓram. Amwambiya, "Nitsovha zi zilembwe zaho i tsi ini." Hari mwa u musafara wahe ule, Iɓram aka avhiriya piya i tsi, ɓadi uwaswili yahe hari mwa u mukaɓala wakohiriwa Negev, vhushuku ndza tsiju vhale, kavhwaka ata shahula ya uɗya. Ɓas, farudhwi Iɓram na watru wahe wandre hari mwa tsi yangina, ne ɗe Miswiri, ile wapare shahula. Ɓadi ɓaanda ya muda aregeya Kanani, mana aãmini i trongo Mungu aka amutoleya wahadi. Mungu aritoleya wahadi uhayati muvhiya na ɓandza pevhoni. Irilazimu rimutuĩ, mauri ɗe Iɓrahimu, ile ha wasi upara izo azitowa wahadi.
Foto 14: Iɓram na Lutwi
Iɓram na Lutwi wakoketsi vhumoja hari mwa i tsi ya Kanani. Zinyama zawo zakoengedzeha na uengedzeha. Ɓaanda ya muda zika nyengi swafi, ata kazakopara za urundriya piya vhahanu vhumoja vhale. Wandre ata mwisoni, u watsunga wa Iɓram na wale wa Lutwi wakomana. Wakati ule Iɓram amwambiya Lutwi, "Vhwasuke umani ɓaina ya wami na wawe, wala ɓaina ya watsunga wangu na waho, mana wasi wananya." Amwesa Iɓram amwambiya Lutwi atsahuwe fungu litsokao yotsi la i tsi lamujiviya. Lutwi akotsaha i ndzuzuri ike yahe na ya maɓangwe yahe; ɓas, atsahuwa li goɓeya lendza rutuɓa la u Muro wa Jurdani, vhahanu vhuliyo na malago. Lutwi andre aketsi vhale, kariɓu na ɗago lakohiriwa Suduma. U wakazi wa Suduma waka wa peu halisi. Kawamujivhiya Mungu. Iɓram aɓaki hari mwa i tsi ya Kanani, amwesa Mungu alaguwa tsena na waye vhale. Amwambiya: "Piya i tsi uionao, ɓasi nitsohuvhayo ɗe wawe na zilembwe zaho daimani aɓada." Wandzani wangu, wakati watru wasaliya waonehanao amba wana zi ndjema hari mwa maẽsha riyaẽshio, ɓadi wasi, narimuãmini Mungu ariangaliye mauri ɗe Iɓram.
Foto 15: Ibram asumupushiya u Mufalume wa Amani
Wakati Lutwi akoketsi kariɓu na Suduma, vhuhimi kondro. Lutwi na wadjamazahe warengwa matreka vhumoja na wakazi piya wa Suduma. Ɓas, Iɓram alawa vhumoja na watru wavhinga tshora wahe, wandre ha ondro muɓuliya Lutwi. Washindri ya maãduyi, wahuyi wanadamu piya na zi ndjema zawo. Ulawa yawo kondroni, wamupushiya mufalume, heli muonao hari mwa li foto lini. Li dzina la mufalume uwo lakohiriwa Malikiswadaka. Waye aka mufalume wa ɗago lakohiriwa Salemu, yaani, "amani." Akomuãɓudu Monyezi Mungu wa kweli kana wa vhili, amwesa amujivhiya Mungu. Amuvhingiya Iɓram madipe na maji ya zaɓiɓu. Wakati ule Iɓram avundzu malondro mbeli za Malikiswadaka, amutamaniya zawadi. U mufalume wa Suduma akotsaha amuvhe Iɓram zawadi rangu ahuyi watru wahe, ɓadi Iɓram kakiri arenga shitru itsokao yotsi ha mufalume wa peu ule. Wandzani wangu, narike mauri ɗe Iɓram, rasuɗunge zi ndziya za watru wa peu. Izo kazirivhingi vhahanu neka tsi hari mwa mashaka na ufa. U Mwangishiyo Muraharifu, usurisomedza amba Malikiswadaka aka mauri ɗe Raɓi Ĩsa Kiristi. Irilazimu rimuhishimu na umuɗunga Raɓi Ĩsa, mana zi ndziya zahe, izo uvhinga watru hari mwa amani na neema ha Mungu.
Foto 16: Iɓram na zi nyora
Ɓaanda ya Iɓram uhuyi Lutwi na watru wasaliya wale, Lutwi aregeya Suduma. Amwesa Mungu amwambiya Iɓram, "Usuriye Iɓram, ɓadi wami ɗe i ngome yaho, amwesa u thawaɓu muɓole waho." Wakati ule Mungu amwambiya Iɓram raha amba atsomumba i tsi ile ike yahe. Vhale Mungu akorongowa ɗe i tsi ya Kanani. Ɓadi Iɓram akana hamu, mana Mungu kaka amumba mwana. Ha izo, Mungu amuvhingi Iɓram vhondze, amwambiya, "Ngaliya, djereɓu uhisaɓu zi nyora. Utsokana zilembwe nyengi mauri zi nyora zile." Ɓasi Iɓram aãmini u wahadi uwo wa Mungu, wala ukana vhale raha kakana ata mwana moja. Mungu ajivhiwa na Iɓram. Wandzani wangu, Mungu asutsaha riãmini na utuĩ ya marongozi ya u Mwangishiyo Muraharifu wahe. Mana waye Mungu Monyewe zi yezi. Ramofanya i trongo iyo, ritsopara zi wahadi za Mungu, mauri ɗe Iɓrahimu heli azipara. Ritsomutoleyani hadisi i trongo iyo raha mwana pavhi.
Foto 17: Hadisi yapatana na u mwana zaza Ismaila
Namwangaliye li foto. Iɓram ana mwana mutruɓaɓa. Wakati Iɓram madza aka afanya maha kumi hari mwa i tsi ya Kanani, raha akolindra i trongo Mungu aka amutoleyayo wahadi, mana mushe wahe, Sarai, raha kakana mwana. Ɓasi Sarai akana murumwa mutrumushe akohiriwa Hadjara. Sarai akotsaha Hadjara adze na Iɓram, ivho amurenge u mwana ake wahe. Trongo iyo yakofanyishiha hari mwa zi mila za watru wale. Ɓas, Hadjara aja amira na mwana wa Iɓram, amwesa Sara akomuoneya wivu. Ha izo, Sarai amurendreya Hadjara uwovu, ata atrala. Ɓadi malayika ya Mungu ija imupara hadjara, imutrulidza. Amwambiya amba atsodza mwana mutruɓaɓa atsohiriwa Ismaila. Dzina lilo, mana yalo 'Mungu uvulishiya.' Mungu arongowa amba atsomuɓariki Ismaila. Arongowa tsena amba Ismaila atsowana na wanadamu wasaliya piya. Ɓas, Ismaila adzalwa, amwesa ɓaanda ya vhavho aja afanyishiha ɓaɓa wa watru Waraɓu. Ismaila adzalwa ata maha kumi na miraru upara yayo, Mungu amutoleya wahadi Iɓram raha amba i tsi ya Kanani itsoka yahe na ya zilembwe zahe daimani aɓada. Ɓadi farudhwi Iɓram na zilembwe zahe zituĩ ya marongozi ya Mungu. Wakati Iɓram akana maha tuswini, Mungu amujiliya, amwambiya, "Wami Mungu Monyewe zi yezi. Dzivhinge mbeli zangu ha unituĩ hari mwa kula trongo uifanyao. Nitsostimidza u mukataɓa wangu ɓaina ya wami na wawe, nitsofanya zilembwe zaho zike watru wengi halisi. Uwo ɗe u mukataɓa wangu na wawe. Utsoka ɓaɓa wa nishani nyengi. Ha izo, kutsohiriwa tsena Iɓram. Rangu vhanu dzina laho Iɓrahimu." Ha siɓaɓu ya li dzina piya lile Mungu aka amuvhalo, Iɓrahimu ajuwa amba Mungu atsomumba zilembwe nyengi. Mungu amwambiya Iɓrahimu raha, "Piya i tsi ya Kanani nitsohuvhayo, wawe na zilembwe zaho, amwesa wami ɗe nitsokao Mwalawo." Mungu agaudza tsena li dzina la Sarai, alifanya Sara. Mungu atowo wahadi amuɓariki, amudzalise na Iɓrahimu. Wakati, mauri ɗe Iɓrahimu na Sara, risudjereɓu ufanya trongo ha fikira zatru. Imukinishiha amba i trongo riifanyao, itsovhingiya watru wengi maondo na huzuni ɓole. Irilazimu rimwãmini Mungu, rimutuĩ na ulindra atsimidze zi niya zahe.
Foto 18: Sara asutseha
Suku mengoni mwa suku, wakati Iɓrahimu akana maha tuswini na shendra, mavhingizi risala mararu ya Mungu yaja hahe vhahanu akoketsi moni mwa nyumba ya haima. Iɓrahimu amuhiri Sara, amwambiya apihe shahula, amwesa waye monyewe ɗe awayelesheya. Wakati ule watru wale wamudzisa Iɓrahimu, "A havhi mushe waho, Sara?" Iɓrahimu adjiɓu, "A oho, moni mwa i nyumba ya haima." Moja mengoni mwa watru wararu wale amwambiya Iɓrahimu, "Ha yakini, nitsoregeya haho mwahani wakati mauri ɗe unu, amwesa mushe waho, Sara, atsokana mwana mutruɓaɓa." Sara ukiya yahe marongozi yahe yale akotseha, mana vhale akana maha tuswini. Kakoãmini. Wakati ule Mungu arongowa na Iɓrahimu, amudzisa, "Mana trini Sara atsehao na urongowa amba 'Afa vhanu naɗuhwa ɗe nitsoparao mwana?' Ɓasi vhwa trongo ya umushindra Mungu? Sara atsopara mwana mutruɓaɓa."
Foto 19: Iɓrahimu asumiliya li ɗago la Sudumu
Vhanu risumuona Iɓrahimu na mavhingizi risala wararu. Wakati ule Mungu aka arenge satuwa aangamidze ya malago ya Sudumu na Gomora, mana wenyezi malago yale wakofanya trongo kazalazimu mbeli zahe. Waka walatsa i niya ya Mungu yapatana na mukataɓa muraharifu ɓaina ya mutruɓaɓa na mutrumushe. Ɓadi Iɓrahimu amunahana Lutwi, amwambiya Mwalatru Mungu, "Utsoangamidza watru warahara vhumoja na u watru wovu? Ɓasi Monyewe uhukumu piya li duniya katsofanya izo ziliyo haki?" Sa ile aandriso miya Mungu aɓaliye i Sudumu. Mwisoni Mungu arongowa amba neka vhwa wala ukana watru kumi tu wamurumishiyao ɗagoni Sudumu, katsoliangamidza. Wakati mavhingizi risala ya Mungu yale wawaswili Sudumu, waono u uovu muɓole wa watru wale. Ɓadi kavhwaka ata wala ukana watru kumi tu ɗagoni Sudumu wakomurumishiya Mungu. Vhuka mutru moja tu akuɓaliwa mbeli za Mungu, ne ɗe Lutwi. Mavhingizi risala yale yamuãmurisha Lutwi atrale Sudumu vhumoja na wadjamazahe, wala wasuangaliye nyuma. Mungu avheleha moro ha ulawa mbinguni, amwesa Sudumu, Gomora na watru piya waovu wakoketsi vhale waangamidziwa piyao. Ɓadi Lutwi na wadjamazahe, utrala yawo mushe wahe aangaliya nyuma, agauha ngidzo ya shingo, mauri ɓwe. Iɓrahimu aka amiya Mungu akombowe piya u watru wakuɓaliwa mbeli zahe, ɓadi Lutwi tu na wana watruwashe waili wahe ɗe wakuɓaliwa waẽshi.
Foto 20: Li sadaka la Iɓrahimu
Wakati Sara akana maha tuswini, adza mwana mutruɓaɓa, mauri ɗe i heli Mungu aka amuvha Iɓrahimu wahadi. Wamuhiri Isiyaka: i mana ya vhavho "asutseha." Wakati Isiyaka raha aka mwanamutsa, Mungu amudjereɓu Iɓrahimu. Akotsaha aone neka Iɓrahimu atsomutuĩ. Ɓasi Mungu amwambiya, "Renga u mwana moja moja waho umuvhendzao, unitoleyewo sadaka." Ɓas, Iɓrahimu amutuĩ Mungu. Aãmini amba neka Isiyaka aja afu, Mungu atsojuwa amuregeze hayi. Amutayarisha Isiyaka atolwe sadaka ha Mungu, mauri ɗe i heli muonao hari mwa li foto lilo. Udzuwa yahe li sembeya ile ha umutsindza Isiyaka, na malayika ya Mungu ija imwambiya, "Iɓrahimu, usuhodze u mwana. Avhasa nisujuwa amba wawe umuriya Mungu, mana kwaɓaliya u mwana moja moja waho." Sa ile Iɓrahimu aono ɓariɓari ɗume lasikwa muriju. Ɓas, amutoleya Mungu sadaka li ɓariɓari, ɓe tsi ɗe u mwana wahe. Wakati ule Mungu amwambiya, "Ha ivho watuĩ urongozi wangu, nitsohuɓarikisha ha kweli, amwesa ha ndziya ya wawe, zi nishani piya za li duniya zitsoɓarikishiha."
Foto 21: Iɓrahimu na mutru wa hazi wahe
Wakati Iɓrahimu aka aɗuhwa swafi, ahiri mutru wa hazi wahe, amwambiya, "Nimbe wahadi amba utsoregeya tsiju hangu ha wadjamazangu ile ha upariya u mwana wangu Isiyaka mutrumushe." Iɓrahimu kakotsaha Isiyaka alawiya i tsi Mungu aka amuvha wahadi, wala kakotsaha u mwana wahe alola mutrumushe hari mwa i tsi ya Kanani vhahanu akoẽshi. Ɓas, mutru wa hazi ule amutuĩ Iɓrahimu, afanya musafara ha uendra hari mwa li ɗago la Nahore. Uwaswili yahe vhale, amumiya Mungu amuvhinge hari mwa i trongo ya umutsashiya Isiyaka mutrumushe. Wakati ule vhuja mwana mutrumushe muzuri akohiriwa Raɓeka, alawa ɗagoni vhale ha ondro ɓuwa maji sisimani. Akuɓali amuɓuliya maji u mutru wa hazi wa Iɓrahimu ule na zi ngamiya kumi zahe. Sa ile mutru wa hazi ule aelewa kamwe amba uwo ɗe Mungu amuvhinga ha mutrumushe ule, ajuwa tsena amba uwo ɗe mutrumushe akomuzunguha. Apara amba waye mjuhu wa mwananyahe wa Iɓrahimu. Wakati ule mutru wa hazi ule amuhimidiya Mungu ha ivho akuɓali mamiliyo yahe ata amuvhingi ha wadjamaza wa shefu wahe. Ɓas, Raɓeka alolwa na Isiyaka. Iɓrahimu afu wakati akana maha miya wa saɓwini na mitsano. Hari mwa piya ya maẽsha yahe, aka amwãmini Mungu atsimidze zi nguwahadi zahe; ha izo, Mungu amukuɓali na umuɓarikisha. Ata i lewo ini, na Mungu uɓarikisha raha watru piya wamwãminio mauri ɗe Iɓrahimu.
Foto 22: Ĩsa adzalwa
I Risala ya Mungu, iyo kweli. Mungu karongowa trambo. Mungu amwambiya Adamu amba atsovheleha Mutsahuliwa wahe amushindre Shetwani. Amufahamisha Nuhu amba atsoangamidza wao waliyo wa peu. Mungu amuonesa Jobu amba mavhendzeleyo yahe ɗe wasi ukana izo ziliyo ndjema zitsorifaidishao. Amuonesa Iɓrahimu amba waye utsimidza zi wahadi zahe. Hari mwa li foto lini mutsojuwa muone u mwanamutsa ahiriwao Ĩsa. U wakati wahetsiwa na Mungu upara yawo, adzalwa hari mwa i tsi ya Israila, iliyo amba mara ya handra yakohiriwa Kanani. Mayahe akohiriwa Mariama, na waye aka shilembwe ya Iɓrahimu na Isiyaka. Wakati amudza Ĩsa, Mariama raha aka mwanamutsa kalolwa. Ramorongowa ɓaɓa wa shi mwanadamu, Ĩsa kakana ɓaɓa. Ɓaɓahe ɗe Monyezi Mungu wa kweli kana wa vhili. Ĩsa ɗe u Mutru avhingiyao piya li duniya ɓaraka. Aja ile ha utsimidza zi wahadi za Mungu, ashindre Shetwani na uriregeza ha Mungu.
Foto 23: Wafati wa Ĩsa
Wakati Ĩsa aka duniyani, akosomedza watru zi ndziya za Mungu. Ĩsa akofanya midjuza nyengi ile pare aonese watru amba waye alawa ha Mungu. Ɓadi watru wa peu kawamuãmini. Wamuulu Ĩsa ha umurema mizumari hari mwa muri wa pawa. Mutru moja mengoni mwa ya madjeshi yaka vhale i suku ile, arenge sembeya ɗile, amudzonyolo mbavuni hahe ile pare awafiku amba ha kweli afu. Wandzani wangu, Mungu amwambiya Adamu amba atsofa neka aɗyi mbiya za muri ule. Wasi piyasi karamutuĩ Mungu, ristahiki wa jau ufa kauna mupaka. Mutsonahana amba Mungu atowo ɓariɓari ɗume litsindzwe sadaka ɓadala ya Isiyaka. Ɓasi ɗe ha i namuna iyo wa jau, Mungu atowo u mwana moja moja wahe, ne ɗe Ĩsa, afe ɓadala ya wanadamu piya, ake sadaka la madhambi yatru. Dhambi latru liritenge mbali na Mungu. Ĩsa, waye ɗe i ndziya ya uregeza ha Mungu. Namunahane amba Mungu amwambiya Adamu amba atsovheleha mutru amushindre Shetwani. Ufa yahe hari mwa muri wa pawa na uregeya hayi yahe, Ĩsa amushindri Shetwani. Wao wamwãminio Ĩsa na umutuĩ, ɓasi hawoju u ushindzi wa Shetwani uvundziha. Mungu aka amuvha Iɓrahimu wahadi ɗe uwo uwo. Mungu arongowa amba ha ndziya ya zi zilembwe za Iɓrahimu, piya zi nishani za li duniya zitsoɓarikishiha. Ɓaraka iyo, iyo ɗe i trongo ya uẽshi vhumoja na Mungu daimani aɓada, trongo yaja ha ndziya ya Raɓi Ĩsa Kiristi. Ramomwãmini Raɓi Ĩsa na umutuĩ, ɓasi ritsojuwa ripare ɓaraka iyo ha Mungu.
Foto 24: Ĩsa a hayi
Wandzani wa Ĩsa waladza mwili wahe moni mwa kaɓuri. Aka kaɓurini hari mwa suku traru. Amwesa aregeya hayi ha ulawa ufaju. Ufa kaushindri umusika Ĩsa, Mutru alawa ha Mungu. Ĩsa avhenushiya maswihaɓa yahe, alimbala hari mwawo. Washanga piyawo. Swihaɓa moja na uwo ɗe Tomasi kaka vhumoja na wanyahe wakati Ĩsa awavhenushiya. Tomasi awaambiya, "Neka tsaona zi ãlama za mizumari mihononi hahe, wala tsatriya muhono wangu hari mwa mbavu yahe, wami hanguju tsitoãmini." Ɓaanda ya suku nane, Ĩsa awavhenushiya raha. Namwangaliye li foto. Ĩsa amuonesa Tomasi zi ãlama za mizumari mihononi hahe, amwesa amwambiya avhelehe muhono wahe, aukadze mbavuju hahe. Amwambiya, "Usuke na taradudu, ɓadi ka na uwãminifu." Ĩsa arongowa tsena, "Waɓarikishiha wao kawaona, ne waãmini." Wandzani wangu, rasuke mauri Tomasi aliyo amba kamwãmini Mungu. Narike mauri Iɓrahimu aliyo amba aãmini zi wahadi za Mungu, amwesa azituĩ. Ɗe ha umwãmini Raɓi Ĩsa na umutuĩ ɗe ritsojuwao rimujuwe Mungu, ripare i neema ya uẽshi vhumoja na waye daimani aɓada.